‘De kracht van de City Deal ligt in het netwerk’

De City Deal Klimaatadaptatie wil een doorbraak bereiken in de aanpak van klimaatadaptatie in Nederlandse steden. Dat wil ze met thema’s als veiligheid, klimaatrobuuste gebiedsontwikkeling en vergroening van de stad. Een van de belangrijkste opbrengsten is echter de unieke manier van samenwerken die is ontstaan, stelt Paula Ragetlie, lid van het coördinatieteam en een van de trekkers van de City Deal.

Veertien publieke partners en twaalf private samenwerkingspartners gaan het komend jaar aan de slag met het onlangs gepresenteerde Werkplan 2016-2017. De belangrijkste doelen daarin zijn om te werken aan de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie, pilotprojecten op te zetten in steden om te laten zien dat klimaatrobuuste oplossingen bijdragen aan een prettig en gezond leefklimaat, maar ook om belemmeringen weg te nemen op het gebied van wetgeving en financiën. De inzichten die worden opgedaan worden gedeeld met partners in binnen- en buitenland.

Paula Ragetlie

Klimaatverandering

Het opwarmende klimaat zorgt voor meer regenval. De afgelopen honderd jaar is deze regenval alleen al met 15 procent toegenomen. De hevige buien van de laatste tijd zorgden voor allerlei wateroverlast van inwoners van diverse steden. Deze urgentie is ook terug te vinden is in de thema’s van de City Deal.

Steden kunnen dan ook zeker een rol spelen in het terugdringen van de gevolgen van klimaatverandering, stelt Ragetlie. Ze is sinds begin dit jaar betrokken bij de City Deal als adviseur Bestuur en Samenleving namens de gemeente Dordrecht. “Dat besef van urgentie helpt enorm om op de thema’s van de City Deal meters te kunnen maken. Bestuurders, maar ook inwoners, verzekeraars, projectontwikkelaars en bouwers beseffen dat we niet alleen moeten versnellen in aanpassingen in de in inrichting van straten, tuinen en parkeerplaatsen, maar dat we ook het lef moeten hebben om te vernieuwen. Nieuwe problemen vragen om nieuwe, innovatieve oplossingen en aanpakken. En dáár willen we met deze City Deal ruimte voor maken.

Durf met elkaar dezelfde ambities uit te spreken

Zij is zelf het meest tevreden over wat de City Deal teweegbrengt als netwerk. “Het gaat om krachten bundelen. Vaak blijven we hangen in verschillende projecten die los van elkaar werken, met elk eigen budgetten en uitgangspunten. Een City Deal is een dynamische, informele netwerksamenwerking, waarbij een grote diversiteit aan partners elkaar vindt op inhoud en ambitie. De uitdaging ligt erin om bereid te zijn de eigen rollen los te laten om samen resultaten te bereiken. Durf met elkaar de belangen op tafel te leggen en te definiëren waar de gezamenlijke ambitie ligt.”

En zo stonden een kennisconsortium als Ecoshape en een bouwbedrijf als Heijmans net zo vooraan als de betrokken overheden bij de presentatie van het Werkplan begin deze maand in Den Haag. Deze nieuwe manier van werken is volgens Ragetlie het belangrijkst in de City Deal. “Hoe meer mensen deze nieuwe manier van werken overnemen, hoe beter. Hoe groter de groep, hoe meer daadkracht en kennis er is om complexe vraagstukken aan te pakken. Een spannend proces, dat soms schuurt en knarst, maar altijd uitdaagt tot nieuwe perspectieven en nieuwsgierig maakt. Hier ligt echt de meerwaarde van een City Deal.”

Gevraagd naar een praktijkvoorbeeld waarvoor creativiteit en integraliteit van belang zijn, noemt Ragetlie het gebruik van een geluidswal als waterkering. Welke regelgeving is dan van toepassing? Behoort zo’n wal bij de infrastructuur of toch meer bij waterveiligheid? Een ander voorbeeld is het project in Amsterdam, dat bier wil gaan brouwen met regenwater, maar voor de uitrol ervan aanloopt tegen regelgeving. “Wat krijg je? Dit soort voorbeelden valt tussen wal en schip in. Het Rijk moet slimmer gaan kijken naar de regels om nieuwe oplossingen niet bij voorbaat uit te sluiten.”

Anders benaderen

Uit de samenwerking tussen de verschillende partners en stakeholders ontstaan juist de nodige innovatieve oplossingen. “De complexe vraagstukken die we willen aanpakken in deze City Deal vragen vaak om geld”, legt Ragetlie uit. “Dat is er niet altijd meteen. Dus moeten we projecten anders gaan benaderen. Zo ontstaat de noodzaak om meer samen te doen met inwoners, woningcorporaties en bedrijfsleven, budgetten van verschillende overheden te ontschotten of eens buiten de grenzen te kijken naar subsidies, van de EU bijvoorbeeld. De lijn van het geld bepaalt immers. Voorheen ging die lijn vanuit het ministerie. Nu is het steeds vaker omgedraaid. Als je niet hand in hand de vraagstukken aanpakt, kun je ook geen verandering bereiken.”

Stadspark Dordrecht

Een concreet onderwerp dat door deze City Deal wordt opgepikt is een stadspark in Dordrecht, dat bij langdurige regenval ook langdurig onder water blijft staan. Burgers kunnen er dan geen gebruik van maken voor recreatie. “In deze City deal gaan we samen met de gebruikers van het park op zoek naar maatregelen die de recreatieve functie van het park versterken en tegelijkertijd een bijdrage leveren aan de klimaatbestendigheid van de wijk. We willen aantonen dat je met Nature Based Solutions meer rendement haalt en deze aanpak een serieus alternatief is voor meer traditionele ingrepen.”

Als Ragetlie één tip mag mee geven aan andere City Deals? “Wat ik echt geslaagd vind in de City Deal Klimaatadaptatie, is dat we een heel breed netwerk hebben opgezet met overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven en het initiatief écht bij de steden ligt. Steden in de breedste zin des woords: thema’s en projectvoorstellen komen voort uit de knelpunten die in stedelijk gebied ontstaan en dáár moeten worden opgelost, waarbij soms een waterschap de lead neemt, maar net zo vaak een bedrijf of gemeente. Dát maakt dat deze City Deal écht wat anders is én brengt dan de meer traditionele bestaande kenniskringen van de overheid, die we al jaren hebben.”

De City Deal sluit mooi aan bij het Deltaprogramma, dat nieuwe ambities bevat over een sterkere rol van steden bij klimaatadaptatie. Een van de doelen van dat plan is het klimaatbestendig maken van onze steden en dorpen.