“Stedelijke mobiliteit: grens leefbaarheid is bereikt”

“Steden worden steeds belangrijker en in de stedelijke regio’s zit de grootste dynamiek.” Dit zegt Hans Jeekel, hoogleraar Smart Mobility aan de Technische Universiteit Eindhoven. “Het is belangrijk om naar een ander stedelijk mobiliteitssysteem te groeien want het huidige, sterk op de auto gebaseerde systeem, loopt tegen de grenzen aan van de stedelijke leefbaarheid. Het is niet voor niets dat gezonde verstedelijking nu zo’n thema is.”

“Mijn beeld is dat we naar een stedelijk mobiliteitssysteem moeten groeien waarbij allerhande verschillende transportmiddelen eenvoudig op elkaar aansluiten. Elke inwoner moet gemakkelijk kunnen wisselen van transportmiddel om de gewenste reis te maken, in de stad en in de stedelijke regio.

Om iets dergelijks te bereiken is het nodig dat de middelen op elkaar aansluiten. En bij dat aansluiten gaat het zowel om technisch aansluiten, als om financieel aansluiten; we moeten toe naar één prijs voor een reis. En we moeten diverse betaalsystemen met telkens weer eigen regels, arrangementen en pasjes gaan vermijden.”

Hoe ziet zo’n mobiliteitssysteem er uit?

“Er zullen apps en sites komen waarop per plekke de mobiliteitssituatie te lezen is”, zegt Jeekel. “Zodat er een vraag- en aanbodsysteem kan ontstaan waarbij je kan zien waar welk vervoersaanbod is, en waar welke vervoervraag. Liefst zonder dat daar nou direct aan verdiend wordt. In verdienmodellen lukt het tot nu toe niemand om een systeem te bouwen dat een samenhangend mobiliteitssysteem creëert. Iedereen maakt een verdienmodel voor een klein onderdeel. We moeten meer vanuit de breedte gaan kijken, vanuit het stedelijk weefsel, zodat het transport een seamless journey kan worden, waarbij je vervoermiddelen kunt oppikken en achterlaten op elke gewenste plek.

We zijn zeker nog niet zover. De grote waarde die vooral de wat oudere generaties hechten aan autobezit maakt het groeien naar een dergelijk systeem ook niet erg eenvoudig. Door autobezit, met de daaraan verbonden reeds gemaakte vaste kosten, plus variabele kosten aan de pomp, is er sprake van een ander systeem voor het bepalen van de prijs van de reis, dan bij de andere transportmiddelen. Door de hoge vaste kosten van de auto is er zeker een grote stimulans om de eigen auto telkens te gebruiken, vaker dan vanuit stedelijk ruimtegebruik en leefbaarheid in steden wenselijk is.

Het autogebruik is overigens niet direct het probleem; zo lang het gaat om huren, meerijden, het delen of het op afroep via een flexibel arrangement een auto bestellen is dit uitstekend inpasbaar in een toekomstig geïntegreerd mobiliteitssysteem.”

Hoe regelen we de betaling?

“Je gebruikt een voertuig en betaalt voor je mobiliteit voor dat voertuig een integrale prijs die je betaalt aan de provider van dat voertuig. Het zou mooi zijn als er providers komen die een scala van transportmiddelen aanbieden in de vorm van abonnementen. Het is verder handig om er voor te zorgen dat de prijzen per kilometer van de verschillende gemotoriseerde voertuigen bij elkaar in de buurt liggen. Essentieel daarbij zijn het pakken en het achterlaten van een transportmiddel: dit moet overal kunnen. Je weet via je smartphone waar die transportmiddelen zich precies bevinden op het moment dat je er gebruik van wilt maken. Dit moet gelden voor auto’s, fietsen en scooters.

Vanzelfsprekend is dat als mensen met hun eigen auto binnen de stedelijke regio willen rijden, dat mogelijk blijft. Maar als er gaandeweg veel meer andere transportmiddelen gebruikt gaan worden, er kleinere stadsauto’s tijdelijk gehuurd kunnen worden, en meerijden met anderen beter mogelijk wordt, dan kan de parkeercapaciteit fors naar beneden en kan de leefbaarheid en het creatief ruimtegebruik in de stad groeien.”

Wie gaat dat systeem bouwen?

“Ik gaf al wat aan over het moeizame in de huidige verdienmodellen. Ik vermoed dat de echte verandering in stedelijke mobiliteitssystemen eerder zal komen vanuit de megasteden,de rijkere steden in wat we vroeger ontwikkelingslanden noemden. Daar is de urgentie enorm. Zoals China. Of Zuid-Amerika, daar is in een aantal steden het busvervoer vernieuwend en innovatief, en zie je een trend naar meer geïntegreerde stedelijke mobiliteitssystemen. Hier in Nederland hebben zoveel mensen een auto, waarmee ze graag tot hun eindbestemming willen doorrijden (en dan maar hopen op een goedkope parkeerplaats), dat het behoorlijk wat moeilijker lijkt om hier snel grotere vernieuwing te realiseren.”