Onlangs werden er op deze website twee challenges gepresenteerd waarbij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties betrokken is: de Challenge Stad van de Toekomst en de Democratic Challenge. Hieronder worden beide wedstrijden nog eens kort uitgelicht.

Challenge Stad van de Toekomst

De grootste uitdagingen van nu manifesteren zich in onze steden. Die steden zijn bij uitstek de broedplaats van nieuwe ideeën, inzichten en werkwijzen. Bij de Challenge Stad van de Toekomst wordt gezocht naar innovatieve initiatieven met impact op de grootste uitdagingen van de stad van de toekomst. Dit kan gaan om maatschappelijke vraagstukken rondom werkgelegenheid, sociale tweedeling en verduurzaming maar ook om sociale tweedeling en het benutten van de mogelijkheden van technologie en digitalisering.

Of je nu iets unieks doet bij een bedrijf, gemeente, onderwijsinstelling of voor jezelf werkt, de Challenge Stad van de Toekomst is voor iedereen! De Challenge Stad van de Toekomst heeft in de aanbieding:

• Toegang tot een netwerk van slimme vernieuwers en investeerders
• Tienduizend euro groeibudget beschikbaar voor 20 projecten met een programma op maat
• Urban Accelerator
• Kans op deelname 1ste Europese TEDx
• Podiumplaatsen bij de Innovatie-estafette 2016
• Prijzengeld van in totaal 50.000 euro.

Inschrijven kan tot 8 juni a.s. Voor geïnteresseerden wordt een informatiebijeenkomst georganiseerd op 11 mei in Utrecht van 16.00 tot 18.00. Meer info www.challengestad.nl

Democratic Challenge

De Democratic Challenge gaat over vernieuwing van de lokale democratie en is bedoeld om samen het noodzakelijke onderhoud aan de lokale democratie een flinke impuls te geven. Er zijn vele vernieuwende lokale democratische projecten denkbaar. Hierbij kan gedacht worden aan een burger- of netwerkbegroting, een burgerraad, burgerjournalistiek, buurtrechten en eDemocratie. Landelijke projecten, projecten die over de provincie of het waterschap gaan of over democratie in maatschappelijke sectoren als onderwijs of zorg, kunnen niet worden meegenomen in de Democratic Challenge. Wel staat het eenieder open om een voorstel in te dienen; van lokale bestuurders en ambtenaren tot aan burgers.

De Democratic Challenge biedt dit najaar ondersteuning in de vorm van exposure, expertise, financiering en regelruimte. Tijdens het Doe!Open Festival op 18 mei in Pakhuis de Zwijger Amsterdam, is de kick-off van de Democratic Challenge. Op 15 Juni is er tijdens een Incubatordag in Utrecht de mogelijkheid om samen met andere projectindieners je voorstel met experts te bespreken. Concrete projecten/experimenten kunnen zich inschrijven tot 10 juli. Meer info kunt u vinden op www.democraticchallenge.nl

Afgelopen 14 april werd er over Agenda Stad gediscussieerd in het Haagse Reuring!Café. Dit café richt zich op het informeel samenbrengen van ambtenaren en wordt georganiseerd door de Vereniging voor OverheidsManagement. De discussie werd geleid door Mark Frequin, directeur-generaal Wonen en Bouwen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Host van de avond was Maarten Schurink, gemeentesecretaris Utrecht. Als speciale gasten waren aanwezig: Marco Florijn, directeur Seastarters, Farid Tabarki, trendwatcher en oprichter van @studiozeitgeist, Wim van de Donk, commissaris van de Koning van de provincie Noord-Brabant en Judith Lekkerkerk, hoofdredacteur, onderzoeker en programmamaker bij RUIMTEVOLK.

Het verslag van deze avond is te lezen via de website van Public Mission: ‘De ambities van de samenleving worden gevoed in de stad’.

Wat kunnen Nederlandse steden leren van Kopenhagen, Hong Kong en Melbourne, steden die het op internationale ranglijsten goed doen? Wat maakt een stad aantrekkelijk, leefbaar en internationaal concurrerend?

Platform31 analyseerde 15 gerenommeerde internationale onderzoeken naar steden en vertaalde de resultaten naar de Nederlandse praktijk. De analyse werd gemaakt in het kader van Agenda Stad met een bijdrage van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Bekijk en doorzoek de onderzoeken via de website:

topsteden.platform31.nl

Agenda Stad heeft de afgelopen periode veel energie bij steden en andere partijen in het land losgemaakt. En dit heeft een rijke oogst aan ideeën, voorstellen en ambities opgeleverd.

Deze worden nu met de indieners besproken om samen tot een afweging te komen over wat uitgewerkt kan gaan worden richting een City Deal, en wat nog meer voorbereiding vergt of een andere aanpak.

De uitkomsten van deze gesprekken zullen in de komende weken bestuurlijk met de steden worden getoetst. Na de brief aan de Tweede Kamer over Agenda Stad zal de coalitievorming worden opgestart rond een aantal City Deals. Het streven is om de eerste resultaten van de aanpak eind 2015 op een volgende werkconferentie Agenda Stad te presenteren.

Lees meer over de proposities van de steden

Mensen wonen graag in steden met veel monumenten, en daardoor groeit de bevolking daar sneller dan in ‘nieuwere’ steden. Dat is de conclusie van de Atlas voor gemeenten die deze week verscheen. De Atlas verschijnt jaarlijks en hierin worden de 50 grootste gemeenten vergeleken op tientallen criteria. Dit jaar is het thema erfgoed. 

Onderzoeker Gerard Marlet noemt de conclusie dat mensen graag in een monumentale stad willen wonen geen open deur. “Halverwege de jaren 80 waren juist die steden ten dode opgeschreven. Die verpauperden en liepen leeg. Nu is het tegenovergestelde aan de gang: iedereen zoekt elkaar op in een monumentale stad.”

Jong en hoog opgeleid wil oud huis

Voor een monumentaal huis in een historische buurt in een populaire stad is een bewoner bereid om gemiddeld 125.000 euro meer te betalen. Ook een ‘gewoon’ huis in een historische buurt is voor mensen aantrekkelijk: daar wordt gemiddeld 65.000 euro meer voor betaald dan elders.

Marlet waarschuwt voor deze ontwikkeling. “In de monumentale steden vindt de groei plaats, daar stijgen de huizenprijzen, daar zie je een steeds jongere bevolking die steeds hoger is opgeleid. In andere steden zie je het tegenovergestelde. Het lijkt erop dat het de verschillen in Nederland vergroot en daarmee de tweedeling.”

Zorgen om Heerlen en Emmen

Over sommige steden zoals Heerlen maakt onderzoeker Marlet zich zorgen. “Heerlen heeft de laatste tijd zo’n vijfduizend inwoners verloren. Ook bij nieuwe steden in de Randstad zie je een afvlakking van de groei.” Een ander voorbeeld van een stad in de problemen is volgens de onderzoeker Emmen. “Dat ligt ten eerste in een regio waar al niet veel is en de stad zelf heeft ook weinig uitstraling. Het is niet makkelijk om daar wat van te maken, eerlijk gezegd.”

Meeste monumenten

De meeste monumentale woningen zijn volgens de Atlas voor gemeenten te vinden in:

1. Maastricht
2. Leiden
3. Amsterdam
4. Dordrecht
5. Haarlem
6. Delft
7. Leeuwarden
8. Deventer
9. Hoorn
10. Gouda

Meer informatie en bestellen van de Atlas: www.atlasvoorgemeenten.nl

In hartje Utrecht werd maandag 11 mei de eerste voorlichtingsbijeenkomst van de Challenge Stad van de Toekomst gegeven. Circa 40 geïnteresseerden hadden zich aangemeld. Het bleek een divers gezelschap: onder meer een verpleegster, een ICT’er, een plasticdeskundige, een stedenbouwkundige, kunstenares, raadslid, student, onderzoeker, waterdeskundige en crematiespecialist.

Bij de presentatie waren alle partners van de Challenge aanwezig om de nodige vragen te beantwoorden. Zowel Pakhuis de Zwijger als Kennisnet, de Innovatie Challenge en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Egbert Fransen, directeur van Pakhuis de Zwijger gaf een heldere presentatie over de doelstelling van de Challenge, welke projecten daarvoor in aanmerking komen en hoe de procedure verder verloopt. “Projecten die in aanmerking komen moeten grote impact hebben, en verder innovatief en haalbaar zijn”, zei hij.

De belangstellenden hadden met name vragen over wat impact precies betekent. “Impact is het belangrijkste criterium en betekent met name dat het project ook op andere plaatsen toepasbaar is. Vaak blijven leuke ideeën te kleinschalig”, lichtte Fransen toe. Ook over de haalbaarheid kwamen veel vragen, en of dit ook met financiering te maken heeft. “Uiteraard moet er een goed verhaal te maken zijn, ook naar mogelijke partijen die dit verder kunnen ondersteunen.”

Het aantal inschrijvingen was op het moment van de voorlichtingsbijeenkomst nog slechts 16. De ervaring leert echter dat de inschrijvingen nog flink toenemen naarmate de sluitingstermijn (8 juni) nadert. Op 1 juni zal de volgende voorlichtingsbijeenkomst zijn.

De top-50 inschrijvingen zullen bekend worden gemaakt na de sluitingstermijn. De 20 beste projecten krijgen ondersteuning op maat.

Lees meer hierover op de website Challenge Stad van de Toekomst

De Democratic Challenge, een initiatief dat steun biedt aan nieuwe vormen van lokale democratie, is vandaag van start gegaan. De challenge maakt deel uit van de Agenda Lokale Democratie, die minister Plasterk in januari aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Ondersteuning bij uitvoering

Het streven van de Democratic Challenge is om zo veel mogelijk vernieuwende ideeën en projecten op het gebied van lokale democratie boven tafel te krijgen en een impuls te geven. Projecten die worden ingediend kunnen op verschillende manieren ondersteuning krijgen bij de uitvoering. Die ondersteuning kan bestaan uit het leveren van expertise, financiering, exposure of het bieden van regelruimte om het project mogelijk te maken.

Organiseren van macht

Met het experiment wil het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties duidelijk maken dat lokale democratie niet uitsluitend vorm krijgt in de gemeenteraad en het college, maar dat er ook andere vormen denkbaar zijn voor het organiseren van macht, zeggenschap en invloed in het publieke domein. Het programma heeft een looptijd van 1 jaar. Voorstellen kunnen tot 10 juli worden ingediend via de website democraticchallenge.nl.

Op 9 april jl. organiseerde het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, samen met de gemeente Utrecht, het werksymposium ‘Goed openbaar bestuur in stad en stedelijke regio’ in het Stadskantoor te Utrecht.

Nederland als stedelijk netwerk

Op het symposium presenteerde professor Pieter Tordoir het rapport ‘De veranderende geografie van Nederland’. Belangrijke conclusie uit dit rapport is dat de ruimtelijk-economische patronen in ons land veranderen; mensen en bedrijven bewegen zich over steeds grotere afstanden. Langzamerhand ontwikkelt Nederland zich als een aaneengesloten stedelijk netwerk. Dat vraagt om nieuwe aanpakken van het openbaar bestuur. Enerzijds een openbaar bestuur dat als netwerk functioneert en vanuit meerschaligheid in steeds wisselende coalities aan maatschappelijke vraagstukken werkt, anderzijds een goed toegerust territoriaal openbaar bestuur voor effectieve besluitvorming, bijvoorbeeld om impasses te doorbreken.

De veranderende rol van de overheid

Na het eerste plenaire deel vonden er vier parallelle werksessies plaats op basis van essays, geschreven door wetenschappers en consultants. In de eerste werksessie over economische vitaliteit en sociale duurzaamheid kwam naar voren dat samenwerken binnen en tussen stedelijke netwerken helpt om groei- en krimpgebieden te verbinden. Professor Saco Musterd (UvA) hield een pleidooi om segregatie tegen te gaan; bestuurlijke solidariteit is gewenst. Hij benadrukte daarbij dat er vaker een langetermijnvisie geformuleerd moet worden, ondanks vierjarige politieke termijnen.

De tweede werksessie ging over de stads(regio)bestuurder van de toekomst. Mohammed Essafi van BMC Advies reflecteerde op het belang van bestuurlijk leiderschap. De grote vraag daarbij is: Hoe kan dit in de praktijk worden bevorderd en welke rol heeft de ambtelijke organisatie daarbij? Marcel van Bijnen, directeur van de Drechtsteden, sprak over teamwork, ‘political casting’ (kijken welke bestuurder waarvoor kan worden ingezet) en de verbinding tussen netwerken van overheden en private partijen. In de derde werksessie over economische groei in stedelijke gebieden bracht Jan-Willem Maas van de Boston Consulting Group in dat het Rijk steeds meer een coördinerende en richtinggevende rol heeft. Gemeenten en regio’s moeten door het rijk in de gelegenheid worden gesteld om te experimenteren teneinde de best passende oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken uit te werken.

De vierde en laatste werksessie ging over maatschappelijk initiatief in steden. In deze sessie bracht professor Gabriel van den Brink (UvT) in, dat vooral jongeren en ouderen een belangrijke bijdrage kunnen leveren; de overheid heeft een rol dit te faciliteren. Ook is het belangrijk om contact te leggen met de initiatiefnemers en de dialoog tussen voor- en tegenstanders van een initiatief te organiseren. Juist de gebieden in een stad waar maatschappelijke initiatieven onvoldoende van de grond komen hebben aandacht nodig.

Het werksymposium werd afgesloten met een plenair deel waarin directeur-generaal Gert-Jan Buitendijk en gemeentesecretaris Maarten Schurink reflecteerden op de uitkomsten. Deze worden betrokken bij de activiteiten in het kader van Agenda Stad.

Gemeenten met ideeën om stedelijk gebied te vergroenen kunnen zich binnenkort aanmelden voor het nieuwe Europese onderzoeks- en innovatieprogramma ‘Nature Based Solutions in Re-naturing the Cities’. De Europese Commissie wil met dit programma de komende vijf jaar innovaties stimuleren in groene oplossingen in de stad.

Een voorwaarde is dat de projecten worden gekoppeld aan wetenschappelijk onderzoek, zegt Egbert Roozen, directeur van de branchevereniging VHG (ondernemers in het groen), die op verzoek van de Europese Commissie als expert aan het programma heeft meegewerkt. “Op die manier kunnen de ervaringen leiden tot kennis die Nederland en Europa kunnen exporteren. Daar kunnen we ons mee profileren.”

Gemeenten kunnen denken aan het vergroenen van gevels, zegt Roozen. “Dat gebeurt nu experimenteel, maar een voorbeeldproject waarin wordt onderzocht hoe je dat grootschalig kunt toepassen, zou door het programma kunnen worden ondersteund.”

Hoeveel geld er beschikbaar komt en aan welke voorwaarden inzendingen moeten voldoen, wordt later dit jaar bekend gemaakt. Meer voorbeelden van projecten die kansrijk zijn binnen het Europese programma en het rapport, is te vinden op www.vhg.org.

De stad moet als ‘motor van onze economie en welvaart’ een impuls krijgen. Meer groei en vernieuwing zijn nodig. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk wil dat Nederlandse steden zich kunnen meten met de wereldtop.

Lees het interview met minister Plasterk in Trouw van 15 april 2015.