Europese Agenda Stad
De Europese Unie is een van de meest verstedelijkte gebieden ter wereld. Vandaag de dag woont ruim 70 procent van de Europese bevolking in steden. De VN verwacht dat dit percentage in 2050 de 80 procent haalt. De manier waarop steden omgaan met de uitdagingen die deze groei met zich mee brengt, is van groot belang voor de duurzame ontwikkeling van de EU en haar inwoners. De Europese Agenda Stad is daarvoor opgesteld.
De Europese Unie heeft geen bevoegdheid ten aanzien van stedelijk beleid. Wel zijn er drie sporen waarop de EU Europese steden kan ondersteunen:
- Betere regelgeving. De Nederlandse inzet op het gebied van betere regelgeving vraagt specifiek aandacht voor de effecten van Europese wet- en regelgeving voor steden en andere decentrale overheden.
- Beter werkbare financiële instrumenten, toegang tot en benutting van Europese fondsen. Steden wensen meer aandacht voor toegang tot en de uitvoering van de financiële EU-programma’s (en bijkomende regeldruk), en de wijze van inrichting zodat steden zij minder en regio’s niet belemmerd worden bij het gebruik maken van deze fondsen en programma’s bij het oplossen van hun specifieke problemen.
- Een Europees podium voor betere stedelijke verbeeldingskracht en kennisdeling en samenwerking uitwisseling. Nederlandse Europese steden zijn een broedplaats voor innovaties op het grensvlak van stedenbouw, technologie en dragen bij aan economische groei. Door de kennisuitwisseling tussen deze steden te versterken, zeker tijdens het voorzitterschap, een Europees podium te bieden, kan er meer economische groei en dynamiek ontstaan.
In mei 2016 hebben de lidstaten van de EU het “Pact van Amsterdam”, onderschreven waarin deze drie sporen verder zijn uitgewerkt.
Partnerschappen
De Europese Agenda Stad kent op dit moment twaalf EU-brede stedelijke thema’s. Voor ieder thema is een Partnerschap gevormd. Vier Partnerschappen zijn opgericht onder het Nederlandse, vier onder het Slowaakse, en vier onder het Maltese voorzitterschap van de EU. Twee nieuwe Partnerschappen zijn anno eind 2018 in oprichting: ‘Security in Public Places’ en ‘Cultural Heritage’
In de Partnerschappen werken steden, regio’s, landen, de Europese Commissie, experts en stakeholders op gelijke voet samen aan voorstellen waarmee de drie eerdergenoemde ambities verwezenlijkt worden. Deze multilevel-samenwerking is een uniek onderdeel van de Europese Agenda Stad, die met name door steden als een belangrijke bestuurlijke innovatie wordt gezien. Het doel van de partnerschappen is te komen met een Actieplan, waarin concrete oplossingen voor uitdagingen op het gebied van regelgeving, financiering en kennisdeling worden voorgesteld.Van de 12 huidige Partnerschappen zullen alle Actieplannen eind 2018 klaar zijn.
Nederland is bij verschillende partnerschappen betrokken als coördinator of als deelnemer. In dit overzicht staat achter het partnerschap vermeld of en welke Nederlandse organisatie participeert:
- Housing – Ministerie van BZK, Aedes
- Air Quality – Ministerie van IenM (coördinator )
- Inclusion of Migrants and Refugees – Amsterdam (coördinator )
- Jobs and skills in the local economy – Rotterdam (co-lead)
- Urban Poverty
- Circular Economy – Den Haag
- Digital Transition – Eindhoven
- Urban Mobility – Nijmegen
- Energy Transition
- Sustainable use of Land and Nature-Based solutions
- Climate Adaptation
- Innovative Public Procurement- Haarlem (coördinator)
Lees meer over de Europese Partnerschappen.
Samenhang Europese Partnerschappen en City Deals
De werkwijze van de Europese Partnerschappen is feitelijk een export van het model dat in Nederland is ontwikkeld in de zogenaamde City Deals. Het gaat in beide gevallen om een multilevel-aanpak waarbij verschillende partijen op basis van gelijkwaardigheid stedelijke vraagstukken adresseren. Ook de thema’s vertonen – uiteraard veel overeenkomsten. Daarom zijn verschillende Nederlandse steden ook actief betrokken bij Europese Partnerschappen. Echter, overlap in onderwerpen – er is bijvoorbeeld een Partnerschap Circular Economy en er is een City Deal Circulaire Stad – betekent niet automatisch samenwerking en kruisbestuiving. Dat is wel een sterke ambitie, bijvoorbeeld ook bij het sluiten van nieuwe City Deals.