‘Versnelling’ en ‘Samenwerking’ sleutelwoorden op drukbezocht eerste jaarcongres Stedelijke Transformatie

Op donderdag 22 februari waren zowel de ambitie als de bereidheid tot samenwerken voelbaar in de Rijtuigenloods in Amersfoort, waar het eerste jaarcongres ‘Samen aan de slag met Stedelijke Transformatie’ plaatsvond.

Vertegenwoordigers van Rijk, gemeenten, provincie, marktpartijen en andere betrokken kwamen samen om een versnelling te bewerkstelligen in binnenstedelijke woningbouw. Een versnelling waarvan de noodzaak door de aanwezigen sterk gevoeld wordt. Peter van Gugten, directeur Heijmans Vastgoed, schetste in zijn keynote speech dat de doorlooptijd van binnenstedelijke gebiedsontwikkeling doorgaans zo’n 10-15 jaar is. De volgende spreker, wethouder Jop Fackeldey van Lelystad, voorzitter van de fysieke pijler van de G40, gaf aan dit nog optimistisch te vinden en zei dat het soms wel 30 jaar kan duren voordat een gebied herontwikkeld is. En, zo realiseren de aanwezigen zich, de opgave ligt er nú.

Peter van Gugten (foto Platform31)

En dus is ‘versnelling’ een sleutelwoord. Maar hoe realiseer je dat, bijvoorbeeld bij de herontwikkeling van een bedrijventerrein, waar onder andere gemeenten, aannemers, eigenaars van bedrijvenpanden en (potentiële) bewoners stakeholder zijn? En, zo schetst Van Gugten, ook nog in het licht van wereldwijde tendensen en uitdagingen als mobiliteit, duurzaamheid, circulariteit, deeleconomie en stedelijke drukte? Een betere samenwerking is onontbeerlijk, luidt het antwoord dat makkelijker gezegd is dan gedaan. Van Gugten: “En geef daarbij iedere partij de ruimte om z’n rol te kunnen spelen”. En Fackeldey later: “wethouders denken wel eens ‘die ontwikkelaar wil over mijn rug geld verdienen en ontwikkelaars worden op hun beurt weer beperkt door politieke ambities van lokale bestuurders. Wees open en transparant in je belangen en spreek die in de samenwerking ook gewoon naar elkaar uit.

City Deal Binnenstedelijk Bouwen en Transformatie

Fackeldey noemt in zijn presentatie de steun van Minister Ollongren van BZK ook onontbeerlijk voor de ontwikkeling van het programma Stedelijke Transformatie, dat voortkwam uit de City Deal Binnenstedelijk Bouwen en Transformatie en het Manifest Binnenstedelijke Gebiedstransformaties. Deze City Deal is met het bestendigen van het belang van binnenstedelijke bouwen in een landelijk programma, dan ook succesvol afgerond. “En nu moeten we het programma zo snel mogelijk zo praktisch mogelijk maken”, aldus Fackeldey die vervolgens het intensiveringsprogramma schetst, waarbij concrete projecten versneld worden uitgevoerd, gemeenschappelijke problemen doorgrond en en opgelost moeten worden en de opgedane kennis verankerd wordt in onderwijs en opleidingen.

Jop Fackeldey (foto Platform31)

En, in een bruggetje naar de themasessies, het hart van het jaarcongres waar de versnelling met inhoudelijke presentaties en best practices handen en voeten krijgt, roept Fackeldey gemeenten en marktpartijen op met meer voorstellen te komen voor gebiedstransformatieprojecten: “We gaan vandaag echt van start met het programma en verdiepen ons in de vraag ‘hoe kunnen we de gezamenlijk gedefinieeerde opgave sámen oplossen. We hebben inmiddels 25 gebiedstransformatieprojecten en daar kan nog meer bij. Meld je aan op de website Stedelijketransformatie.nl!”

Handreiking

Een bijzonder deelsessie werd verzorgd door het ministerie van BZK, Damo Holt van Rebel en Sander van Schijndel van de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU). De OMU is een zelfstandige uitvoeringsorganisatie met de provincie Utrecht als enige aandeelhouder en heeft zich ten doel gesteld om de herstructurering van private bedrijfsterreinen te versnellen door, ten tijde van de economische crisis, krediet te verstrekken aan kansrijke herbestemming die de financiering moeilijk op een andere manier rondkregen omdat banken steeds voorzichtiger werden. De OMU is een revolverend fonds dat zichzelf al een aantal jaar succesvol in stand houdt.

Damo Holt presenteert het onderzoek van Rebel, waarbij een aantal stedelijke gebiedstransformaties ‘tot op het bot’ geanalyseerd zijn, waarna er oplossingsrichtingen gedestilleerd zijn voor veel voorkomende (financiële) obstakels bij gebiedstransformaties. In het model van Rebel worden transformatieprojecten gechaald op enerzijds ‘urgentie en potentie’ en anderzijds op ‘maatschappelijk rendement en de business case’. In samenwerking met het ministerie van BZK heeft Rebel een ‘Handreiking Financieel-economische samenwerking bij gebiedtransformaties’, opgesteld die gemeenten en andere partijen helpt bij het wegnemen van drempels in de samenwerking bij transformaties. De handreiking vond gretig aftrek na afloop van de deelsessie en is binnenkort ook digitaal te vinden op de City Deal-pagina Binnenstedelijk Bouwen en Transformatie op Agendastad.nl.

Damo Holt (foto Platform31)

Na twee rondes themasessies werd een productieve en coöperatieve dag afgesloten door dagvoorzitter Martijn de Greve, die optimistisch is over het vervolg: “U gaat iets heel bijzonders doen samen. Vandaag heb ik echt een open mind gezien, u denkt in oplossingen. En nu ik deze mensen zie, heb ik er alle vertrouwen in dat Nederland er een stukje mooier uit gaat zien.”

Meer informatie over de bijeenkomst lees je in het korte verslag op  de website van Platform31, de organisator van het jaarcongres. Binnenkort is daar ook meer te lezen over de andere themasessies van het jaarcongres.