Town Deal Sterke Streken bevestigt conclusies uit ‘De uitvoering aan zet’

Samenwerking Rijk en gemeenten vraagt blijvende aandacht

Met een slotconferentie in Voerendaal is de Town Deal Sterke Streken afgerond. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkte voor deze Town Deal samen met Platform31 en vijf gemeenten: Voerendaal en Beesel in Limburg, Bronckhorst in Gelderland, Noardeast-Fryslân in Friesland en Het Hogeland in Groningen. Town Deals zijn een initiatief van Agenda Stad en Regio’s aan de Grens, in samenwerking met koepels M50, P10 en K80. In een Town Deal werken deelnemende gemeenten, ministeries en projectpartners (Impactpool) samen aan een opgave of project, zoals een gebiedsontwikkeling. Dit met als doel een impuls te geven aan de kwaliteit van een regio. Door Town Deal krijgen medewerkers van het ministerie meer inzicht in de problemen waar gemeenten bij de uitvoering van beleid mee te maken hebben. Gemeenten op hun beurt krijgen via de zogenaamde dealmaker van BZK eenvoudiger toegang tot verschillende ministeries. Binnenkort wordt bekendgemaakt wat het thema van de volgende Town Deal is.

Tijdens de conferentie op vrijdag 22 november 2024 keken de projectleiders en bestuurders van de vijf gemeenten terug op het verloop van de Town Deal Sterke Streken, de samenwerking met het ministerie en de lessen en inzichten die zijn opgedaan sinds de start in mei 2023.

• Noardeast-Fryslân werkt aan een efficiënte manier om inwoners te helpen bij het verduurzamen van hun woning. Een grote opgave, want het gaat in deze gemeente om ruim 6000 woningen. Via de Town Deal kreeg de gemeente juridisch advies over mogelijke samenwerkingsvormen.
• Het Hogeland ontwikkelt een gebiedsvisie voor het Reitdiep, het gebied gelegen tussen de stad Groningen en het Wad. De gemeente moet hier rekening houden met de belangen van de inwoners, het bedrijfsleven, maar ook met de wensen en ideeën van andere overheden en aan de overheid verbonden instanties. Via de Town Deal kreeg Het Hogeland input van twee externe adviseurs over de mogelijke uitgangspunten.
• De gemeente Bronckhorst werkt samen met andere gemeenten in de Achterhoek aan een duurzame oplossing voor de energie-, stikstof- en waterproblematiek in samenhang met wonen, werken en mobiliteit. Via de Town Deal is onder ander het ministerie van Economische Zaken aangeschoven.
• Beesel krijgt via de Town Deal hulp bij een ingewikkelde gebiedsontwikkeling in een van haar kernen. Hier wordt een ouder bedrijventerrein de komende jaren omgevormd naar een woon- en werkwijk. Vanuit de Town Deal is onder andere een gebiedsanalyse opgesteld.
• De gemeente Voerendaal wil in de kern Ubachsberg de inwoners meer betrekken bij de ontwikkelingen die hier de komende jaren gaan plaatsvinden. Samen met partijen die zijn verbonden aan de Town Deal werkt Voerendaal aan een innovatieve manier om het overleg met de inwoners de komende jaren vorm te geven.

Belemmeringen herkenbaar

Jeanet van Antwerpen. Foto: Stan Keulen

De gemeenten zijn positief over de betrokkenheid van het ministerie bij hun projecten. Zij constateren dat hun deelname aan de Town Deal de urgentie van hun vraagstukken kracht bijzet. Hierdoor is goede vooruitgang geboekt. Maar de gemeenten vroegen ook nadrukkelijk aandacht voor de belemmeringen waar ze mee te kampen hebben: een structureel tekort aan menskracht, stapeling van complex beleid en terughoudendheid om stappen te zetten. Jeanet van Antwerpen, lid van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) en voorzitter van de commissie ‘De uitvoering aan zet’, herkent deze punten. In haar inleiding tijdens de slotconferentie riep zij BZK op de opgedane kennis te delen met andere ministeries. ‘Ons land heeft veel problemen die ingewikkeld en groot zijn. Samenwerking tussen alle overheden is daarom noodzakelijk. Daarbij is het belangrijk om de mensen die het werk moeten uitvoeren, al in een vroeg stadium bij de beleidsvorming te betrekken en het door hun te laten beoordelen op uitvoerbaarheid. Dit vraagt om een cultuurverandering, ook in Den Haag. Zodat gemeenten niet met enige regelmaat geconfronteerd worden met wijzigingen van beleid, waardoor eerder gemaakte plannen en voorgenomen projecten op slag komen te vervallen of onuitvoerbaar worden.‘

Lef en ambitie

In zijn bijdrage ging Michel Visser, directeur Bestuur, Financiën & Regio’s van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in op het belang van samenwerking tussen het Rijk en gemeenten. Juist voor kleinere en middelgrote gemeenten, waar de uitvoeringskracht onder druk staat. ‘In het overleg tussen gemeenten, provincies en het kabinet staat deze samenwerking op de agenda. Samen zullen we moeten zoeken naar een balans tussen de taken die worden uitgevoerd en de middelen die daarvoor beschikbaar zijn. De gesprekken hierover zijn gericht op het zoeken naar oplossingen voor de toekomst. Met de nadruk op wat wel mogelijk is, in plaats van op wat niet kan.’

Visser dankte de vijf deelnemende gemeenten voor het lef en de ambitie die ze getoond hebben om als eersten aan een Town Deal deel te nemen. ‘We zijn erin geslaagd om kennisuitwisseling tot stand te brengen en samen stappen te zetten. Town Deals zijn daarmee een nuttig instrument in aanvulling op City Deals.’

Michel Visser (links) overhandigt eerste exemplaar magazine Town Deals aan scheidend burgemeester Wil Houben van Voerendaal. Foto: Stan Keulen

Ter gelegenheid van het afsluiten van deze Town Deal is een magazine verschenen waarin de vijf projectleiders inzicht geven in het verloop van hun project en de ervaringen die ze hebben opgedaan. Jeanet van Antwerpen reflecteert in dit magazine ook op deze Town Deals. Klik hier om de digitale versie van het magazine te bekijken. Het eerste exemplaar van het magazine werd door Michel Visser overhandigd aan vertrekkend burgemeester van Voerendaal, Wil Houben.