Bij het beschrijven van de processen en het ontwikkelen van de instrumenten wordt uitgegaan van de volgende principes en randvoorwaarden:

Principes

Democratisch – Er wordt rekening gehouden met de ethische dilemma’s die door het Rathenau Instituut zijn benoemd in het rapport ‘Opwaarderen’: privacy, autonomie, veiligheid, controle over technologie, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid, machtsevenwicht.
Versterking van het sociaal domein – Zoals bedoeld in de propositie ‘De winst van het sociaal domein‘ : herstellen van bestaanszekerheid, het vergroten van kansengelijkheid en het makkelijker maken van gezond leven

Randvoorwaarden
Haalbaar – Binnen een afgesproken tijd, met een afgesproken budget wordt een bepaald resultaat behaald. Dit resultaat is toepasbaar in de gangbare praktijk.
Schaalbaar – Geschikt voor de gangbare praktijk en zoveel mogelijk gestandaardiseerd. Waar mogelijk wordt gebruikgemaakt van bestaande uniforme uitgangspunten, zoals standaarden, afspraken en normen.
Deelbaar – Het resultaat kan breed gebruikt worden. Vendor lockins worden voorkomen.

In deze City Deal stellen de deelnemers zich tot doel om processen te veranderen in het sociaal domein zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kansen die digitalisering en technologisering bieden. De partners spannen zich gedurende de looptijd van de City Deal in om te innoveren, implementeren en continueren van ten minste zes processen waar digitalisering en technologisering een positief effect kunnen hebben binnen het sociaal domein. Lees hier hoe we dat doen.

Hieronder leest u met welke procesvragen we aan de slag zijn. Voor de leesbaarheid hebben we ze gecategoriseerd. Deze procesvragen kunnen nog in de opstartfase van deze City Deal gewijzigd worden door de partners.

Bestaanszekerheid

>> Hoe brengen we op een goede manier (onderdelen van) het sociale domein digitaal in kaart zodat we tijdig kunnen signaleren dat problemen kunnen ontstaan, zodat we op tijd de juiste zorg kunnen inzetten? En hoe kan de uitwisseling van data tussen de hulpvrager en verschillende hulpverleners worden geoptimaliseerd?

>> Hoe leren professionals de online klantreis van hulpvragers kennen en te benutten om zo hulpvragers adequaat te ondersteunen?

Gezondheid

>> Hoe kunnen we optimaal gebruikmaken van al bestaande digitale en technologische hulpmiddelen in de woning en de wijk, zodat mensen met (tijdelijke) lichamelijke en mentale beperkingen zelfstandig thuis kunnen wonen? Welke consequenties heeft dat voor aanpassing van wet- en regelgeving?

>> Hoe kunnen digitalisering en technologisering worden ingezet om bij te dragen aan een positief effect op de gezondheid van Nederlanders?

Kansengelijkheid

>>Hoe voorkomen we dat digitalisering de kansenongelijkheid vergroot en hoe kunnen we via onderwijs en in de leefomgeving daar een oplossing voor bieden?

Borging

>>Hoe krijgen we de organisatie mee? Hoe doen we aan kennisverspreiding?

Het ontwikkelen van de instrumenten moet uiteraard met de grootste zorgvuldigheid gebeuren. Technologie mag nooit een doel op zich zijn. Niet alles wat kan, is ook wenselijk. De ervaringen met digitale dienstverlening van overheidsinstanties kunnen daarbij belangrijke leerpunten opleveren. We zien dat terug in adviezen van de Nationale Ombudsman, in vragen van Kamerleden, in directe uitingen op social media, en in de pers. De toeslagenaffaire is hiervan een pijnlijk dieptepunt. We moeten voorkomen dat burgers en ondernemers bij de digitalisering van processen en contact met de overheid niet ongewild tegen extra barrières aan lopen, terwijl digitalisering juist zou moeten zorgen voor een betere afstemming tussen inwoners en professionals bij overheden en bedrijfsleven. Sterker nog, digitalisering en technologisering moet bijdragen aan een samenleving waarin iedereen in vrijheid kan leven en leiden tot een sterkere democratie. Die samenleving moet veilig zijn met een betrouwbaar maatschappelijk verkeer.

Wel visie, wel producten, geen beleid
We zien dat de mogelijkheden die digitalisering kan bieden vaak procesmatig slecht verankerd is bij veel publieke en maatschappelijke organisaties. Soms hebben zij wel een visie op digitalisering maar staat dit zelden boven aan het prioriteitenlijstje. Daarnaast zijn er gelukkig steeds meer digitale producten en diensten op de markt die het leven van de inwoners makkelijker zouden kunnen maken. Er wordt geëxperimenteerd met nieuwe werkwijzen. Maar er is nog weinig verband tussen ambities en uitvoering. Daardoor leidt visie niet automatisch tot uitvoering. Daarvoor moet je de werkwijze van professionals veranderen.

In deze City Deal  focussen we op het innoveren, implementeren en continueren van een aantal verschillende processen waar digitalisering en technologisering een positief effect kunnen hebben binnen het sociaal domein.

We zoeken niet alleen nieuwe vragen, maar verzamelen wat er al is in een online toolbox. Want het afgelopen jaar zijn er al een aantal mooie digitale hulpmiddelen ontwikkeld die we graag via deze City Deal delen.

Ken je bestaande tools en wil je die met ons delen? Dat kan hier.

Lees hier welke instrumenten we in ontwikkeling hebben

Wat zijn instrumenten?
In deze City Deal stellen de deelnemers zich tot doel om processen te veranderen in het sociaal domein zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kansen die digitalisering en technologisering bieden.

We ontwikkelen, per te veranderen proces, tenminste één instrument waarmee het veranderde proces kan worden uitgevoerd. Het nieuw ontwikkelde proces en het daarbij behorende instrument worden daartoe in de praktijk getest. We ontwikkelen en vullen een online instrumentenkoffer waarin deze nieuwe instrumenten worden verzameld. De instrumentenkoffer wordt aangevuld met reeds bestaande instrumenten uit binnen- en buitenland. We spannen zich in om de nieuw ontwikkelde processen en instrumenten te borgen en bekend te maken in de vakwereld, zodat ze worden toegepast in de praktijk.

Instrumenten voorkomen zo dat het wiel opnieuw wordt uitgevonden. En zo maken we optimaal gebruik van de mogelijkheden die digitalisering en technologisering biedt. Deze City Deal zorgt dus voor procesinnovatie.

Standaarden, normen enzvoort

Er bestaan verschillende soorten uniforme uitgangspunten zoals afspraken, standaarden en normen. Elk vakgebied heeft ze. Soms zullen we deze uitgangspunten moeten opstellen, vaak zullen we gebruik kunnen maken van bestaande uitgangspunten. Als de uitgangspunten nog niet bestaan, is het ontwikkelen ervan op zich ook een interessante uitkomst van de City Deal. Die uitgangspunten kunnen op verschillende manieren worden vastgelegd in een proces. Dat kan heel simpel via een norm, maar ook in een verordeningen of in (Europese) wetgeving. Bij veel technische afspraken is de standaard op zich al een manier van een procesafspraak. Als we allemaal dezelfde technische standaarden gebruiken voor het opslaan van een bepaald soort data, zijn die data beter met elkaar te vergelijken.

De processen kunnen op verschillende manieren worden omgezet in een instrument. In producten, in softwaretoepassingen, in modelverordening, in een wetbundel, in een app enzovoort.

De partners bepalen

De partners bepalen zelf welke instrumenten ze ontwikkelen. Dat doen we in de komende bijeenkomsten die we organiseren. We ontwikkelen alleen instrumenten (verder) waar eigenaarschap voor te vinden is in de groep partners en die nog niet bestaan. Elk instrument ontwikkelen we (verder) met een deel van de partners waaronder tenminste drie deelnemende gemeenten, waar het instrument ook wordt getest. We willen dat de instrumenten die we ontwikkelen haalbaar, schaalbaar en deelbaar zijn. En dat ze voldoen aan de democratische eisen die we stellen en er aan bijdragen dat mensen langer zelfstandig en gezond thuis wonen.

Hoeveel instrumenten?

We willen ten minste tien instrumenten ontwikkelen gedurende de looptijd van de City Deal om ten minste tien processen te veranderen, te borgen, te implementeren en zo uiteindelijk opschaling te bereiken.

Instrumenten die al ontwikkeling zijn

Naast de tools die we zelf ontwikkelen, komen we ook in contact met tools die worden geïnitieerd door anderen, waar onze partners bij betrokken kunnen worden. Hierbij slaan we de brug tussen de organiserende partij en ons netwerk en afhankelijk van het onderwerp zijn we er in meer of mindere mate bij betrokken.

De ‘instrumentenkoffer’

De instrumenten verzamelen we in een instrumentenkoffer. Al bestaande instrumenten verzamelen we ook in de instrumentenkoffer. Zo voorkomen we dat we dubbel werk doen.

We zoeken daarbij aansluiting bij de Toolbox Slimme Stad. 
Al bestaande instrumenten kun je hier aanmelden.

Helaas is het voor lang niet iedere Nederlander mogelijk om zelfstandig op een gezonde manier in de gewenste thuisomgeving te wonen en leven, terwijl ze dat wel willen. In de City Deal ‘Slim Maatwerk’ willen we onderzoeken welke oplossingen digitalisering en technologisering hiervoor kan bieden.

Voor lang niet iedere Nederlander is het vanzelfsprekend om zelfstandig en gezond thuis te wonen. In de propositie ‘De winst van het sociaal domein‘ wordt daar een aantal redenen genoemd:

> Zo heeft een groep Nederlanders problemen op het terrein van bestaanszekerheid, zoals bijvoorbeeld een slechte woonsituatie, gezondheidsklachten, eenzaamheid, schulden, inkomensproblemen. Niet zelden zijn dit complexe en meervoudige problemen en wordt door meerdere hulpverleners gewerkt aan een deel van de oplossing. Voor betreffende hulpvragers gaat het vaak om persoonlijke drama’s die snel een adequate oplossing behoeven.
>> Voor een andere groep is het om gezondheidsredenen niet langer vanzelfsprekend om zelfstandig te wonen en leven. Bijvoorbeeld omdat ze fysieke of geestelijke beperkingen hebben waardoor de eigen woonomgeving niet meer de prettige thuissituatie is die het hoort te zijn. Een andere groep Nederlanders leeft ongezond. Partijen zien in dat investeren in positieve gezondheid kansen voor mensen in kwetsbare situaties bevordert.
>> Daarbij heeft niet iedere Nederlander dezelfde kansen. Partijen willen de kansengelijkheid vergroten, want een doorlopende aanpak van onderwijs en ontwikkeling richting arbeidsmarkt bevordert bestaanszekerheid.
In de City Deal ‘Slim Maatwerk’ willen we onderzoeken welke mogelijkheden digitalisering en technologisering kan bieden om voor en met deze hulpvragers ingewikkelde problemen op te lossen, zodat ze weer actief onderdeel van de maatschappij uit kunnen maken.

Wel visie, wel producten, geen beleid
We zien dat de mogelijkheden die digitalisering kan bieden vaak procesmatig slecht verankerd is bij veel publieke en maatschappelijke organisaties. Soms hebben zij wel een visie op digitalisering maar staat dit zelden boven aan het prioriteitenlijstje. Daarnaast zijn er gelukkig steeds meer digitale producten en diensten op de markt die het leven van de inwoners makkelijker zouden kunnen maken. Er wordt geëxperimenteerd met nieuwe werkwijzen. Maar er is nog weinig verband tussen ambities en uitvoering. Daardoor leidt visie niet automatisch tot uitvoering. Daarvoor moet je de werkwijze van professionals veranderen.

Op een democratische manier
De deelnemers aan deze City Deal vinden dat digitalisering en technologisering moet bijdragen aan een samenleving waarin iedereen in vrijheid kan leven en dat het moet leiden tot het versterken van de democratie. Die samenleving moet veilig zijn met een betrouwbaar maatschappelijk verkeer. Dat is niet altijd vanzelfsprekend of eenvoudig: ontwikkelingen door digitalisering en technologisering kunnen deze vrijheid en democratie ook bedriegen. Daarom moeten de ethische dilemma’s die door het Rathenau Instituut zijn benoemd in het rapport ‘Opwaarderen’ in acht worden genomen. Dat zijn: privacy, autonomie, veiligheid, controle over technologie, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid, machtsevenwicht.