‘Stedelijk voedselbeleid moet mee in energie van het Milaan Pact’

De uitdaging van de City Deal Voedselbeleid is om de energie te pakken van het Milan Urban Food Policy Pact en zoeken wat het eigene is van Nederland. Dat stelt Henk Renting, onderzoeker duurzaam stedelijk voedselbeleid bij de stichting RUAF en één van de vormgevers  van het internationale voedselpact. Als expert was hij onlangs aanwezig op de heisessie van de City Deal Voedsel op de stedelijke agenda in Utrecht.

Wat bedoel je precies met het eigene van Nederland?
“We zijn natuurlijk een heel belangrijk ‘voedselland’ van landbouwkennis tot bedrijfsleven. Tegelijk kennen we ook specifieke problemen. Onze voedselproductie is bijvoorbeeld heel grootschalig, en onze landbouw is ontkoppeld van de stad. De uitdaging is om hier iets aan te veranderen.

Hoe koppel je die uitdaging aan steden die in deze City Deal het voortouw nemen?
“Ons huidige grootschalige voedselsysteem past bijvoorbeeld niet goed bij het lokaal afzetten van voedsel, wat de City Deal voor ogen heeft. Hoe raak je als steden daar meer op georiënteerd? Hoe krijg je als producent je klant weer meer dichtbij? Op de een of andere manier mist er logistiek naar de stad toe. Kijk bijvoorbeeld eens naar de tuinders die aan de rand van steden hun groenten en fruit verbouwen en dit niet lokaal verkopen in de stad maar alleen maar exporteren naar het buitenland. Er komen recent wel steeds meer lokale korte keten initiatieven, maar hoe kun je die uitbouwen en de juist balans vinden met grootschaliger afzetketens? Dit is echt een hiaat in de verbinding tussen stad en platteland. Het is een interessante uitdaging om die verbinding terug te vinden.”

Maar hoe?
“We moeten misschien meer gaan denken vanuit de consument. Hoe kunnen we die beïnvloeden en helpen om zijn ecologische footprint te verkleinen? Er is in ieder geval genoeg aandacht voor in Nederland. Thema’s als voedsel en gezondheid zijn erg actueel. Het consumentenbewustzijn is groot. Daar past het gedrag bij. Daarnaast kan ook de overheid met onder andere publieke inkoop bijdragen aan het versterken van markten voor duurzame producten in en rond de stad.”

Maar hoe kunnen we die verbinding met internationale pact zoeken?
“In de City Deal ‘Voedsel op de stedelijke agenda’ wordt gekeken naar samenwerking tussen overheden en met maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen. Omdat we in een team werken zijn er veel mogelijkheden om te verbinden in het netwerk aan steden. Daarbij moet ook de link naar het Milaan Urban Food Policy Pact worden gemaakt. De volgende stap van het Pact is het uitwisselen van best practices. Het zou heel interessant zijn om de Nederlandse City Deal te matchen met deze internationale netwerken, zodat je nieuwe ontwikkelingen en trends kunt uitwisselen en sneller kunt leren van ervaringen elders. Daarnaast kunnen we Milaan Pact-steden leren over Nederland en punten waar onze steden voorop lopen. Stichting RUAF speelt daar graag een rol in.”

Voedsel als vast thema op de stedelijke agenda. Is dat de nieuwe trend?
“Ja. Kijk maar internationaal hoeveel steden het Milaan Pact hebben opgepikt, nu meer dan 120 wereldwijd. Kijk ook naar alle huidige lobby om dit thema op de ‘Nieuwe Stedelijke Agenda’ te krijgen die in Oktober in Quito tijdens de Habitat III VN-conferentie zal worden gepresenteerd. Er ontstaat dus nu een punt dat we een bundeling gaan maken, dat de steden hun rol erkend willen zien en hun plaats aan de tafel claimen. Ook in Nederland.

Henk Renting van de stichting RUAF. Foto: Pieter Verbeek.

Hoe belangrijk is deze City Deal volgens jou?
“We moeten echt in actie komen als je ziet hoe moeilijk het nu al is om de thema’s die we in de City Deal willen agenderen om te zetten in concrete uitvoeringsprogramma’s. We moeten nu inzetten op de bestuurlijke agenda’s vanuit de omslag van landbouw naar voedselbeleid. Het biedt perspectief dat Rijk en Provincie zich verbinden aan gemeenten. Wat zijn de ervaringen? Hoe kunnen we opschalen? Zijn er bepaalde lacunes, als het bijvoorbeeld gaat om kennis, innovatie. Is regelgeving een sta-in-de-weg? Kunnen we iets met regelgeving in het kader van de Europese Agenda Stad? Het helder krijgen van concrete afspraken is de inzet van deze City Deal. En daaruit kunnen we veel halen. Ik vond de heisessie die we recent hielden over de City Deal dan ook heel erg zinvol. We hebben vijf concrete thema’s geïdentificeerd waarmee we aan de slag willen na ondertekening.”

Een van de thema’s die heel actueel is, maar niet in de City Deal staan is voedselverspilling. Moet dat niet mee?
“Voedsel kun je heel breed aanvliegen, tegelijk moet je ook focussen. Je moet daarin zoeken naar goede balans. De ervaring leert dat je dit soort beleid van allerlei verschillende kanten kan aanvliegen. Je begint met bepaalde thema’s en verbreedt naar andere beleidsvelden. Je komt uit op een integrale manier van werken. Als je de thema’s aanpakt ontstaat er vanzelf energie om ook weer andere thema’s aan te pakken. En zo zal voedselverspilling ongetwijfeld ook worden meegenomen.”