Utrecht gaat gezond groeien

Rond het station in Utrecht zijn allerlei veranderingen gaande. “Nu we in de tweede fase zitten, willen we optimaal bijdragen aan de leefbaarheid en gezondheid van de mensen die hier komen. We geven de stad een ‘Healthy Urban Boost’ bij de verdere ontwikkeling van het stationsgebied”, zegt Martin Mulder, programmadirecteur stationsgebied. Edwin Koster, bestuurlijke zaken van de gemeente Utrecht, vult aan: “Omdat we dingen op een nieuwe manier doen, brengt dat ook grotere risico’s met zich mee. Een City Deal kan die risico’s beperken.”

“Gezonde verstedelijking is een hele opgave in dit gebied maar er zijn ook goede kansen”, zegt Martin Mulder. “Een deel van Jaarbeurs schuift naar achteren waardoor er mogelijkheden komen om aan nieuwe verstedelijking te doen. De extra opgave daarbij is om het oude centrum écht te verbinden met het nieuwe. Dat is niet gemakkelijk want er zit een enorm groot vervoersknooppunt tussen, maar we willen toch de verbinding tussen de stedelijke functies verbeteren.

Het is goed om de discussie daarover aan te gaan met verschillende partijen. Zo hebben we recent overleg gehad met vertegenwoordigers van departementen tijdens een diner pensant. Dat was goed maar we hebben ook aangegeven dat we alleen een City Deal kunnen sluiten als daarin de verschillende belangenpartijen zijn betrokken zoals bewoners, de Jaarbeurs, de NS, ProRail, de Rabobank en het Rijksvastgoedbedrijf. We willen optimale betrokkenheid van alle partijen.”

Is een City Deal wel nodig?

“Wij hebben hele belangrijke projecten voor Nederland en we zoeken aansluiting door het rijk”, legt Martin Mulder uit. “Zo komt er op de A27 een ‘bak’, die de verbinding tussen de wijken binnen en buiten de ring legt -tussen Rijnsweerd en de Uithof. Een ander voorbeeld is de Leidsche Rijntunnel die over de A2 ligt. Dit betekent onvoorstelbaar veel voor het leefklimaat van de mensen in de aangrenzende wijk Oog en Al. Er is minder lawaai en betere luchtkwaliteit.

Vroeger had je het Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV), waardoor er vele honderden miljoenen naar de grote steden zijn gegaan. Dat investeringsfonds was voor ons een logische relatie maar nu zoeken we naar andere manieren om aan te haken. Het is belangrijk dat ministeries participeren en meedenken want we kunnen niet geïsoleerd naar het stationsgebied kijken. De provincie en het rijk moeten ook meewerken. Ook wat betreft de snelwegen rondom Utrecht bijvoorbeeld. Want wij kunnen in de binnenstad een milieuzone aanleggen, maar het effect daarvan wordt snel teniet gedaan als je op de snelweg rond Utrecht ineens 130 kilometer per uur mag rijden.”

Waarom gezonde verstedelijking?

Edwin Koster licht dit toe: “We hebben ongeveer anderhalf miljoen mensen in de regio en we zijn de snelst groeiende regio van het land. Er gaat miljarden geïnvesteerd worden in Utrecht de komende tijd. De gemeente heeft daarbij gekozen voor gezonde verstedelijking, en vele partijen zijn daarop aangehaakt: private partijen en kennisinstituten denken allemaal mee over hoe we dat zo gezond mogelijk kunnen doen. We hebben een track-record in dit gebied op onorthodoxe oplossingen, dat willen we doorzetten.

De Utrechtse bevolking is van de 5 grootste steden de meest gezonde, volgens de GGD. Als we naar economie kijken verdient Utrecht ook meer dan andere regio’s zijn geld met gezondheid en gezond stedelijk leven. Bijna 25% van de economie bestaat uit ziekenhuizen, het UMC , de Live Sciences, dienstverleners en ingenieursbureaus. Het een mix die heel specifiek op de gezondheid is gericht, en het zou gek zijn als je daar geen gebruik van zou maken.”

Hoe kunnen dingen gezonder?

Martin Mulder: “Vlak achter het station is een nieuwbouwproject dichtbij de moskee. Er komen een tiental woningen maar we kregen ongeveer 5000 inschrijvers. Het is een populaire plek om te wonen, zowel om te huren als te kopen. Veel mensen zeiden meteen dat ze er geen parkeerplaats à 100 euro per maand bij wilden afnemen. Tot voor kort was een woningbouwcorporatie verplicht om een parkeerplaats bij een woning aan te bieden. Maar hier is minder behoefte aan. We willen toekomstbestendig zijn en minder parkeerplaatsen aanbieden, en als we het al doen, dan vooral voor elektrische deelauto’s.

Zo hebben we bij Johanna, een groot studentencomplex op de Uithof, voor de 550 studenten slechts 4 parkeerplaatsen beschikbaar voor deelauto’s. De ouders die op bezoek willen komen, kunnen hun auto verderop in de parkeergarage zetten. Ik denk dat dit de toekomst kan worden voor een groot deel van het centrum.”

Heeft Utrecht goede voorbeelden voor andere steden?

Edwin Koster geeft als antwoord hierop: “We hebben een systeem bedacht waarbij we vervuilde grond kunnen schoonmaken en tegelijk gebruiken voor warmte/koude opslag. Dit is een duurzame manier om energie op te wekken maar normaal gesproken kan dat niet in vervuilde grond. Het opzetten van zo’n systeem had niet gekund zonder dat het rijk daar aan deelneemt omdat we de bestaande regels overtraden. Maar nu het gerealiseerd is, en een erkend project, bekend als de biowasmachine, kan het uiteraard ook op andere plaatsen gebruikt worden.

We zien ook dat de leefbare stad een goed exportproduct is. Zo heeft koning Willem Alexander bij een staatsbezoek aan China ook Utrecht genoemd als voorbeeld van gezonde verstedelijking. Want in China zijn veel steden waar men wel kan wonen maar niet leven. De welgestelde mensen trekken naar plekken buiten de stad. Wij weten dat Beijing voor 7 miljard investeert in schone lucht de komende jaren. Daar kunnen we goede zaken doen!”

Martin Mulder vult dit aan: “Ik ben ooit naar China geweest, naar Shanghai en Beiing en ik was onder de indruk van het feit dat zij 300 kilometer metro aanlegden in 4 jaar. Maar dat gaat ten koste van veel. Bovendien heeft China weinig gedaan om vervuiling te voorkomen. In die zin hebben wij wel wat te exporteren over hoe je een stad maakt. Wij hebben een veel trager systeem maar wel successen zoals de vinexlocaties: dus tegen de stad aanbouwen. En samen met de spelers in de stad dingen doen. Dat is misschien trager maar ook een heel stuk gezonder.”

Bekijk  het video-interview met Martin Mulder

Of bekijk de video over de duurzaamheidsambities van Utrecht (Engels)