Verslag sessie ‘De gemeente aan zet’

In de werksessie ‘De gemeentes aan zet’, keken we naar de rol van gemeentes binnen de City Deal Kennis Maken. Vertegenwoordigers van gemeente Delft, gemeente ’s-Hertogenbosch en gemeente Tilburg deelden ervaringen. Vragen konden worden gesteld via de chat.

In Delft, zo vertelt strategisch adviseur Wilbert Hoondert, is gekeken naar het verbeteren van het imago dat studenten met zich meedragen. ‘In politiek en pers lees en hoor je vooral de overlastverhalen: fietsenproblematiek bij stations, verkamering, enzovoorts. Maar we hebben enorm veel aan studenten! Ze zijn gebrand op het doen van onderzoek, vrijwilligerswerk en willen betrokken zijn bij maatschappelijke doelen in de stad.’

Oplossing voor maatschappelijke vraagstukken

In Delft is een samenwerkingsverband waaraan de gemeente, Hogeschool Inholland, de Haagse Hogeschool en TU Delft deelnemen. Maar ook bewonersvereniging BHTD en (woon)zorg- en welzijnsorganisaties Odensehuis De Linde (ontmoetingsplek), Dagelijks leven, Delft voor elkaar!, Pieter van Foreest en woningcorporatie Vidomes.

Delft ziet de stad als rijke leeromgeving voor studenten, waar zij onderzoekservaring kunnen opdoen, beter worden voorbereid op de arbeidsmarkt en plek om maatschappelijk betrokken te zijn (community engagement). Door de kennis van studenten te benutten, verbetert hun imago en ontstaan er door onderzoek en nieuwe samenwerkingen oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.

Voorbeelden uit Delft: studentenonderzoeken in de wijken Tanthof (naar seniorvriendelijkheid en mobiliteit onder ouderen) en de Kuyperwijk (naar bevolkingskenmerken en ontwikkelingskansen). Bij een ander initiatief, de Hoogbouwchallenge, verzamelden studenten plannen, ideeën en tips voor het inzetten van hoogbouw in de verdichtingsopgave. Het werk van een kennismakelaar is in Delft cruciaal gebleken; de functie wordt daarom ook met een jaar verlengd volgend jaar.

Bossche wil om samen te werken

‘De City Deal is de katalysator voor verbreding en verankering’, opent Henny Wibbelink, strategisch adviseur van gemeente ’s-Hertogenbosch, haar verhaal. In haar gemeente zag ze veel stages, opdrachten en projecten die grenzen aan wat er binnen de City Deal Kennis Maken wordt nagestreefd, maar een duidelijke structuur en gezamenlijke ambitie ontbrak te vaak. Wél was er een sterke wil om samen te werken.

Inmiddels is er sprake van een groot samenwerkingsverband met daarin de gemeente, De HAS Hogeschool, Avans Hogeschool, Helicon, Fontys, de Koningstheateracademie, het Koning Willem I College en The Jheronimus Academy of Data Science. Er is een structuur opgezet met tweejaarlijks bestuurlijk overleg, een programmamanager, een kernteam met communicatiewerkgroep en docenten, onderzoekers en studenten in ongeveer 50 projecten. Ook zijn er duidelijke criteria opgesteld voor waar de CDKM projecten aan dienen te voldoen: zo moet een project o.a. passen binnen het thema “Positieve gezondheid” en minimaal twee kennisinstellingen betrekken bij het oplossen van het project.

Uitdagingen zijn onder andere het betrekken van professionals, kwetsbaarheid (vervanging en kennisborging bij het vertrek van mensen), zichtbaarheid, financiën en eigenaarschap. Om hierin tegemoet te komen wordt de samenwerkingsstructuur in ’s-Hertogenbosch de komende jaren geprofessionaliseerd: het bestuurlijk overleg gaat van 2 naar 4 keer per jaar, de wethouder zal ingezet worden als primus inter pares, en de projecten worden ingebed.

Tilburg: synergie stuurgroep en projectleider

Ook in Tilburg was al een duidelijke wil om samen te werken toen de City Deal Kennis Maken zich aandiende, zegt Rob van den Hurk, senior-adviseur Economie en Hoger Onderwijs bij gemeente Tilburg. ‘We begonnen een samenwerking met Fontys Hogescholen en Tilburg University, waarbij we even zoekende waren, maar elkaar vonden in bereidheid en vertrouwen’.

‘Eerst moet je op ambtelijk en uitvoerend niveau commitment verwerven bij de onderwijsinstellingen. Op bestuurlijk niveau vonden ze elkaar makkelijk, maar belangrijk is dat het je lukt de ambtelijke en uitvoerende organisaties (wetenschap, lectoren, docenten, studenten) voldoende in stelling te brengen om dit te organiseren. Dat is gelukt. We vonden elkaar in een sociaal-innovatieve wijkaanpak, gericht op “elk kind verdient een goede start”. Onder die paraplu hangen drie projecten: wijkinterventies, SmartStart en Community School, waarop ‘multidisciplair’ (dus door allerlei instellingen en studies) wordt samengewerkt’.

De rol van de gemeente is onder meer het identificeren van maatschappelijke opgaven, het creëren van draagvlak vinnen de eigen organisatie, partijen te enthousiasmeren en een doortastende projectleider aanstellen. Een stuurgroep (met daarin vertegenwoordigers van Fontys, Tilburg University en de gemeente) voert projectdoelen aan en de projectleider is er om de stuurgroepleden continu op scherp te zetten. Projectleider en stuurgroep zijn sparringpartners. Van den Hurk: ‘Als er synergie is tussen stuurgroep en projectleider kom je samen een heel eind.’