Limburgse studenten aan de slag met City Deal Kennis Maken

Begin september trapte Maastricht af met de City Deal Kennis Weken. In dit collegejaar doen er circa vierhonderd studenten mee met de City Deal Kennis Maken, die vooral zijn gericht op circulaire en inclusieve wijken. Meer aanvragen zijn in behandeling. Geen enkele andere stad kent zo’n grote studentenparticipatie. Projectleider prof. dr. Nurhan Abujidi, lector bij Zuyd Hogeschool, vertelt over de vliegende start van de City Deal in de stad aan de Maas.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Studenten en Interne Verbinding.

Van de vierhonderd studenten is het overgrote deel afkomstig van 8 verschillende opleidingen van Zuyd Hogeschool. De rest is van de Maastricht University. In november vindt een internationale Designweek plaats onder de vlag van de City Deal waar ook studenten van KU Leuven, Breda University, Birzeit University-Palestine, TU Berlin en de Brandenbürgische TU aan meedoen.

Vanuit haar lectoraat Smart Urban Design is Nurhan Abujidi benaderd om als projectleider de City Deal in de stad vorm te geven, samen met Herwin Sap, onderzoeker bij Zuyd Hogeschool, Michelle van Mulken van de Maastr,.icht University en Simone van der Steen van de Gemeente Maastricht. “Persoonlijk is dit voor mij het grootste onderzoeksproject qua aantal betrokkenen waaraan ik ooit aan mee heb gedaan”, vertelt Abujidi. “En dat met een relatief laag subsidiebedrag van 50.000 euro. Ik heb met miljoenenprojecten gewerkt maar nooit deden er zoveel studenten aan mee. Het is wel innovatief te noemen dat we met het team al deze studenten hebben weten te mobiliseren.”

Nurhan Abujidi.

Waarom zijn jullie in Maastricht deze samenwerking aangegaan?
Abujidi: “Wat doen kennisinstellingen voor de stad en wat betekent de stad voor de studenten? Met de City Deal willen we innovatieve oplossingen voor maatschappelijke en ruimtelijke problemen aandragen. Door hier samen met studenten, gemeente en bewoners aan te werken versterken we de relaties hier in de stad versterken en motiveren we onze studenten om met relevante maatschappelijke en ruimtelijke vraagstukken bezig te gaan. En die zijn er ook in Maastricht en de regio Limburg genoeg. Denk aan krimp, aan achtergestelde buurten in de stad waar werkloosheid en armoede heersen, aanwoningen die aan renovatie toe zijn en het verduurzamen en klimaatadaptief maken van wijken. Dit is dus een geweldige kans voor onze studenten om met deze relevante vraagstukken aan de slag te gaan en dat op een multidisciplinaire manier. Hoe kunnen we de vitaliteit en leefbaarheid verbeteren in deze wijken? Daarvoor werken we samen met gemeente, met de gemeenschap in de wijken Mariaberg en Randwyck zelf en met lokale organisaties.”

 Wat voor vraagstukken staan op de agenda?
“Met de City Deal kijken we naar verschillende uitdagingen, bijvoorbeeld naar de transitiethema’s, waar we ons als Zuyd Hogeschool ook al op richtten. We stellen interdisciplinaire vragen, hoe krijg je een wijk energieneutraal, circulair of inclusief? Interdisciplinair onderzoek starten is niet makkelijk. We willen het structureel maken, en niet ad hoc, zodat er echt een goede samenwerking gaat ontstaan.”

Hoe zijn jullie begonnen om alle partners te bereiken?
“Ik ben begonnen door  de teamleiders van de opleidingen bij Zuyd uit te nodigen om te kijken hoe zij kunnen bijdragen vanuit hun opleidingen. Uiteindelijk waren twaalf teamleiders aanwezig bij de bijeenkomst en acht van hen wilden daadwerkelijk met hun minor-opleidingen meewerken aan de City Deal. Dit zijn opleidingen uit de sociale, technische, economische, gezondheid en kunstendisciplines. Een brede schakering dus. . Vanuit de Universiteit doen 5 faculteiten mee aan CDKM>M, weliswaar met een klein aantal studenten. In de academische wereld is het een andere uitdaging om dit soort projecten in het onderwijs te integreren dan in de toegepaste wetenschappen, zoals bij Zuyd. Zuyd heeft oudsher al een sterke focus op werken met projecten en met actie-onderzoek. Daarom was het voor ons ook makkelijker om meer studenten te mobiliseren. Bij de kick-off op 2 september in de raadszaal van het gemeentehuis in Maastricht hadden we dan ook meteen al 175 studenten die mee wilden doen.”

 Hoe overtuig je andere teamleiders om mee te doen?
“Als Zuyd werken we met toegepast en praktijkgericht onderzoek, rond projecten. Die moeten verbonden worden met cases uit het echt leven. Studies op het gebied van gezondheid zijn bijvoorbeeld gelinkt aan ziekenhuizen en echte cliënten, hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de opleiding Built Environment die gelinkt is aan bedrijven, woningcoöperaties en real-life cases. Je moet mensen wel even uit hun comfortzone halen. Toen ik het City Deal project voorlegde heb ik de nadruk gelegd op de interdisciplinaire aanpak. Een project moet voldoen aan alle eisen van toegepast onderzoek, maar ik heb ze open genoeg gelaten zodat de teamleiders er zelf invulling aan kunnen geven. Je kunt je eigen taal dus gebruiken. Zo kunnen ze elementen uit hun minoren erin kwijt. Momenteel werken we in de stad heel erg sectoraal aan maatschappelijke projecten. Er is niet zelden te weinig cohesie tussen de verschillende sectoren. Hierdoor kunnen langetermijn verbeteringen soms uitblijven. Daarom is de interdisciplinaire aanpak zo belangrijk. We moeten een gemeenschappelijke taal en visie opbouwen. Dat is het statement dat ik ook heb gemaakt richting de teamleiders.”

Hoe begin je met zoveel studenten?
“Met alle teamleiders hebben we voor hen interdisciplinaire opdrachten opgesteld. Om dit enorme aantal studenten samen te laten werken, vooral in fase één (wijkniveau), hebben we twee interdisciplinaire City Deal Kennis Markten georganiseerd om ideeën en kennis uit te wisselen, ook met inwoners van de stad. De studenten van verschillende opleidingen organiseerden een meer gespecialiseerde workshop over bepaalde thema’s zoals inclusiviteit, mobiliteit en toegankelijkheid. Bijvoorbeeld een workshop georganiseerd door studenten Ergotherapie voor hun collega-studenten van de opleiding  Built Environment . In die speciale workshops hopen we een gemeenschappelijke taal te vinden, zodat we gemeenschappelijke onderzoeksvragen kunnen formuleren. We hebben dus bewust studenten van verschillende opleidingen en disciplines bij elkaar gezet. Op die manier bijvoorbeeld konden studenten Built Environment ervaren hoe het is om in een rolstoel te rijden. Doel was dat zij begrijpen dat als ze huizen en openbare ruimte gaan ontwerpen, dat ze ook rekening houden met de behoeftes van mensen met een beperking.

De startbijeenkomst van de City Deal. Foto: Zuyd.

De interesse is nog steeds groot dus?
“Het project is geïntegreerd in de Minoren, cursussen, stages en afstudeerprojecten op bachelor en master niveauen in de internationale designweek. We zitten nu in week 7 sinds de start en we krijgen al aanvragen van andere opleidingen binnen om mee te doen. De eerste tien weken willen we vooral de focus van ons onderzoek leggen op de eerdergenoemde twee wijken in Maastricht. De  resultaten kunnen ook toepasbaar zijn in andere wijken,  zodat we strategische interventies kunnen doen met de inwoners van de stad.”

Wat houden de projecten in de twee wijken in?
“We gaan in de eerste fase met ruim honderdvijftig studenten van diverse disciplines, samen met bewoners, aan de slag om praktische oplossingen te onderzoeken voor problemen en uitdagingen die in de wijk spelen. Later in het collegejaar groeit deze groep tot circa 400 studenten. Ze kijken naar aspecten als duurzaamheid, publieke ruimte, vitaliteit van inwoners en sociale inclusie. De bedoeling is dat de studenten aan het eind van de onderzoeksperiode een ontwikkelplan voor de wijken maken. De ene wijk is Mariaberg,  een naoorlogse wijk waar veel sociale problemen spelen. De wijk is enigszins geïsoleerd van de rest van de stad. Hoe kunnen we de dynamiek van de stad hier weer terugbrengen“

“We hebben daar nu twee projecten lopen. Een hoe we welzijn kunnen verbeteren en de openbare ruimte als middel daarvoor kunnen gebruiken en een hoe we de leefbaarheid breder kunnen verbeteren. We willen de gemeente inspireren om experimenten te starten en niet wachten op lange termijn plannen en rapporten. De andere wijk is heel anders: Randwyck. Dit is waar de Universiteit van Maastricht is gevestigd, het ziekenhuis en de Brightlands Health Campus. Het is een geïsoleerd gebied, waar na het einde van de werkdag vrijwel niets meer te beleven is. Hoe kunnen we met tijdelijke flexibele interventies deze buurt weer meer leven geven?

“We denken bijvoorbeeld aan sport en cultuur om bij te dragen aan een collectieve identiteit. Onze studenten doen interviews met mensen hier, jong en oud. Ook met basis- en middelbare scholen. We werken nauw samen met partners als gemeente, woningcorporaties en lokale welzijnsorganisaties, zoals Trajekt. Die laatste helpt ons integreren in de buurt via koffieochtenden en activiteiten met tieners. We willen namelijk langzaam integreren in bestaande structuren. Ook de lokale bibliotheek werkt mee. Deze zal aan het eind van het project een expositie huisvesten van alle proposities die in de wijk uit dit project zijn ontstaan. Zo kunnen de bewoners er zelf ook van genieten.”

Wat is het geheim van jullie succes? Kun je dat delen met andere steden?
“Ik denk dat we vooral vanaf het begin heel concreet zijn geweest. Ik heb het idee dat sommige steden misschien te abstract zijn begonnen, waardoor het wat later begint te leven. Wij hebben meteen vanaf het begin experimenten en living labs gestart. Verder zijn we al snel van het top-down niveau afgekomen. We vormen als het ware een brug tussen de top-down benadering en de bottom-up vragen vanuit de samenleving. Jij bent degene die beslist, zeggen we tegen de inwoners van Maastricht. Het onderzoek moet iets zijn dat je dagelijks leven raakt. Zo bouwen we een gezamenlijke interesse.”

Maastricht.