‘Corona biedt City Deal kans om te herijken’

In steeds meer steden is het mbo aangehaakt bij City Deal Kennis Maken projecten. Zoals in Den Bosch. En dat is niet meer dan logisch, stelt Jos van Kessel, voorzitter College van Bestuur van het Koning Willem 1 College. Geen enkel ander onderwijs is immers zo praktijkgericht. Zijn studenten zijn betrokken bij tientallen projecten in de stad. Nu in de coronatijd is het wel goed om die eens te herijken, adviseert hij.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Organisatie & Sturing en Externe Verbinding.

In Den Bosch werken gemeente en onderwijsinstellingen samen aan het thema Positieve Gezondheid, waarbij gezondheidsproblemen zo vroeg mogelijk in beeld te brengen en te voorkomen. Het mbo is daarbij vanaf het begin aangehaakt. Betrokkenheid bij de stad hoort dan ook bij dit onderwijs, stelt Jos van Kessel. “We zijn al 30 jaar community college, wat betekent dat we heel nadrukkelijk de maatschappelijke koppeling willen maken, de omgeving erbij willen betrekken.”

Hoe gaat de samenwerking met gemeente en andere onderwijsinstellingen?
Van Kessel: “In de City Deal komt die samenwerking heel goed naar voren. Er lopen heel veel projecten bij onze sportacademie, bij onze middelbare horecaschool en de opleiding verzorging en verpleging. Momenteel zijn onze studenten bij 20 tot 30 projecten betrokken. Bij de een vinden we elkaar beter dan bij de ander. De samenwerking met Avans is goed, er gebeurt veel. We hebben een social degree opleiding met een doorlopende lijn, er zijn veel contacten.

Met Helicon werken we al langer samen via het Kennispact Brabant, en met het Koningstheateracademie werken we ook al jarenlang samen. We hebben historische lijnen met die scholen, daardoor vinden we elkaar op initiatieven. Den Bosch is maar klein dus je vindt elkaar snel.”

Hoe ben je persoonlijk betrokken bij de City Deal?
“Dat zit hem echt in die maatschappelijke betrokkenheid. Ik vind dat je als maatschappelijk beroepsonderwijs heel nadrukkelijk verbonden moet zijn met de omgeving. De studenten komen uit deze omgeving, en gaan er straks werken. De relatie van het beroepenveld met de omgeving is echt heel belangrijk. Met de City Deal breng je het heel dicht naar de studenten. Zo wordt het minder een feestje van docenten en onderzoekers en bestuurders.”

Het centrum van Den Bosch.

Heeft corona veel impact op de projecten in Den Bosch?
“Ja er is wel vertraging opgetreden, wat jammer is. Tegelijk biedt corona ons mogelijkheden om te gaan herijken wat we doen. Er gebeurt nu zoveel, dat er sprake is van versnippering. De energie glipt daardoor weg. Misschien moeten we kijken naar meer bundeling van het aantal initiatieven, naar meer gerichtheid, zodat we die energie kunnen terugkrijgen. Het komend jaar 2021-2022 zal namelijk een enorme push vragen.

Positieve gezondheid raakt veel thema’s. Daar moet je iets mee. De City Deal kan aanhaken op bestaande andere initiatieven. Zo ben ik zelf een initiatief gestart met de gemeente om bovensectoraal met allerlei partijen, zoals de bouw, zorg, evenementen, te kijken hoe we de verschraling in de maatschappij kunnen aanpakken en het perspectief, dat minder is geworden door corona, terug te brengen.

Een van de projecten die daaruit is voortgekomen was de Bossche Zomer, waarbij de afgelopen zomer de op allerlei plekken dingen zijn georganiseerd om perspectief te bieden aan mensen, aan studenten. Dat is nu gevolgd door de Bossche Winter. Daar kan de City Deal mooi op aanhaken. We moeten niet te lang blijven hangen in dit soort gelegenheidspacts. De City Deal moet die ontwikkelingen oppakken en kijken wat ze daarin kan doen. Dat betekent dus misschien wel een stukje herijken van bestaande initiatieven.”

Wat houdt dat dan in?
“Je moet durven zeggen dat door corona dingen zijn gewijzigd. Het belang van de City Deal en het thema positieve gezondheid is alleen maar toegenomen. Uit het netwerk kun je ophalen wat kunnen we doen om de City Deal weer mee te nemen in de vervolgstappen na corona. We moeten dus niet iets anders doen, maar wel verdergaan met nieuwe inzichten. Je moet wel opnieuw aanhaken op de dingen die gebeurd zijn. Je kunt niet terugvallen, dat gaat niet werken. Aanhaken vergt wel energie. De trein gaat door. Er gebeuren allemaal mooie dingen nu in Den Bosch, maar ik denk toch dat het goed is om op een bepaald moment in het proces te kijken wat het allemaal betekent voor de lopende projecten? Moeten we doorgaan met de huidige projecten? Moeten we andere partijen erbij halen? Ik denk dat in deze coronatijd mensen zijn opgestaan die we daarvoor niet zagen. Mensen die, met name binnen de scholen, met initiatieven komen naar aanleiding van corona. Hoe mooi zou het zijn om ze in de bestaande structuur van de City Deal mee te nemen?”

In Den Bosch is het mbo helemaal onderdeel van de City Deal. Andere steden zijn daar nog mee bezig om dat vorm te geven. Wat zou je hen willen meegeven?
“Mbo is per definitie praktijkgericht. Ook al hebben we tegenwoordig practoren, toch zijn we niet de onderzoeker bij uitstek, dat is toch meer de rol voor het hbo en wo. Onze toegevoegde waarde is vooral dat we voor hen de grote dataleverancier kunnen zijn. We zien in de onderzoeken die we samen met hen doen dat we veel data kunnen aanleveren omdat we zo’n groot bereik hebben. We zitten in heel veel lagen van de maatschappij. We hebben vier niveaus en honderden studierichtingen en we zitten in alle vezels van de arbeidsmarktregio.

Per definitie hebben we altijd een relatie met het bedrijfsleven. Onze stages vormen een belangrijk onderdeel van de studie. Daaruit kunnen we veel data ophalen en zijn we een mooie partner om vanuit een stuk wetenschap en onderzoek ook de koppeling te maken met de praktijk. Als je bijvoorbeeld wedstrijden hebt over de toepassingen van techniek in de praktijk zijn mbo-studenten vaak prijswinnaars. Juist omdat ze het heel praktisch en toepasselijk maken. De symbiose tussen die inzichten en de verdieping en het onderzoek van het hbo en wo is een gouden combinatie. Maar dan moet je elkaar wel weten te vinden, zowel op bestuurlijk, als op docentenniveau.”

Jos van Kessel.

De verschillende onderwijsniveaus horen dus bij elkaar?
“Ja. Ik zou eigenlijk veel meer alleen willen spreken over het beroepsonderwijs, in plaats van over mbo en hbo. Dat is ook wat de MBO Raad ook richting politieke partijen uit in het kader van de verkiezingen. Mensen kiezen voor beroepsonderwijs, en dan kunnen ze inschieten op niveau 1 tot en met 5. In Nederland hebben we het opgesplitst in mbo en hbo dat maakt het stigmatiserend. Je ontneemt heel veel mensen de mogelijkheid om door te stromen. Je kiest voor beroepsonderwijs, omdat je iets hebt met een vak, een richting of een doel. Een fors percentage stroomt al door van mbo naar hbo. Dat zou nog zelfs groter kunnen worden als je eerder praat over het beroepsonderwijs. Door het te gesegmenteerd aan te vliegen, en mbo te zien als niet inclusief, dan denk ik echt dat je kansen mist. Ook voor de studenten die doorstromen naar hbo.”

Hoe zou de City Deal volgens jou het beste vorm kunnen krijgen in het onderwijs?
“We zouden interdisciplinaire projecten, waar je over je studie heen kijkt, het liefst zien als onderdeel van het curriculum. Ik denk dat als je iets wilt bereiken het ook echt onderdeel moet zijn van je aanpak. Waarbij ik ook vind dat studenten in toenemende mate hun eigen leerroute moeten gaan bepalen. Het is niet zo dat we zoals vroeger op kwalificatiedossiers heel vast een weg ingaan. Dat gaan we losser laten, -mede door corona-, met mbo-verklaringen en certificaten en diploma’s.

Je zult een meer flexibele, meer gepersonaliseerde leerroute moeten maken. Dan is het fantastisch als je kunt aanhaken op een omgeving waar je je interdisciplinaire invalshoek meteen kunt invullen. Het moet geen verplichting zijn maar het is wel mooi als het gefaciliteerd wordt met een paar goede partners, en dus wel onderdeel uitmaakt van het netwerk van onze school. Je moet durf tonen met flexibiliteit. Binnen die kaders kunnen we de City Deal opnemen als partner waarmee we een deel van de opleiding mee willen invullen. Dat is voor ons evident.”

In 2019 vond de Kennisdelingsdag van de City Deal Kennis Maken plaats op het Koning Willem 1 College in Den Bosch.