‘Bruggen bouwen tussen kennisinstellingen’

In het kader van samenwerkingen tussen studenten van het mbo, hbo en de universiteit spraken we met de initiatiefnemers Tamara Beukeboom en Durk Gardenier (Bildung Academie) van ‘Overbruggen in Amsterdam’: negentig studenten van het mbo, hbo en de universiteit organiseren in vijf maanden een festival dat in het teken staat van verbinding en wonen in de stad Amsterdam. De vorige editie ‘VLECHTWERK’ was een groot succes met muziek, cultuur en gezelligheid in Radion. Dit jaar vindt het festival plaats in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam. Per verdieping krijgt een groepje studenten de verantwoordelijkheid voor de programmering. Succesfactoren van ‘Overbruggen in Amsterdam’? “Eigenaarschap van studenten over het festival en een veilige groepssfeer onderling”, aldus Tamara en Durk. Studenten zien het festival als een mooie extra bijkomstigheid: de onderlinge verbinding die ontstaat door het proces is het waardevolst.

Overbruggen in Amsterdam: negentig studenten vanuit het wo, hbo en mbo organiseren in vijf maanden een festival. Waar komt dit idee vandaan en wat houdt het in?

Durk: “Wij merkten dat in de huidige samenleving studenten vanuit het mbo, hbo en de universiteit volledig langs elkaar heen leven, zelfs als ze zich op dezelfde plekken begeven. Diezelfde studenten komen elkaar vervolgens wel tegen op de arbeidsmarkt, waar ze met elkaar samenwerken. Dit is natuurlijk gek: waarom zou je niet al eerder de verbinding leggen tussen deze studenten? Wij besloten daarom studenten met elkaar verbinden door niet alleen te praten, maar juist ook door samen te doen. Op deze manier kunnen studenten van elkaar leren. Met dit idee zijn we naar Tamara gestapt en vervolgens was het idee van een festival snel geboren. In Overbruggen in Amsterdam worden studenten in kleine groepjes opgedeeld om in vijf maanden samen een festival te organiseren dat in het teken staat van verbinding en Amsterdammerschap.”

Tamara: “De basis ligt in de overeenkomsten tussen studenten. Ze lijken meer op elkaar dan ze dachten, want ze zijn allemaal jonge mensen in een grootstedelijke omgeving. Het leuke is dat er ook vriendschappen ontstaan die in de ‘normale’ studiesetting niet zouden ontstaan. Bovendien is Overbruggen in Amsterdam een soort netwerkversterking: ieders netwerk is waardevol voor ieder ander. Via Overbruggen in Amsterdam komen studenten in aanraking met elkaars netwerk en dat is een mooie opbrengst, ook voor de lange termijn.”

In oktober ontstond het idee van een festival. Hoe is het balletje toen gaan rollen?

Tamara: “Ik was vanuit mijn werk binnen het mbo aangehaakt door de Bildung Academie en had direct een leuke klik. Binnen twee maanden hebben we toen coaches erbij gevraagd en zijn begonnen met het werven van studenten. Binnen de kortste keren stonden stonden we – in februari – aan de start met coaches, experts en negentig studenten. Vanuit het onderwijs ben ik gewend dat dingen wat stroperig kunnen zijn om te organiseren, maar van dit project kreeg ik heel veel energie! Ik heb daaruit wel geleerd als je iets wil en je zit in een bepaalde energie, dat het gewoon kan.”

Hoe werven jullie studenten voor Overbruggen in Amsterdam?

Tamara: “Voor mbo-studenten zit Overbruggen in Amsterdam in het curriculum. Zij hebben een onderdeel in het curriculum waarin zij ingedeeld worden om te werken aan een project. Over Bruggen in Amsterdam heb ik toen aangedragen als mogelijk project. Mijn manager was meteen enthousiast en vol vertrouwen. En zo geschiedde. Dat Overbruggen in Amsterdam binnen het curriculum zit, betekent daarmee ook dat mbo-studenten er niet bewust voor kiezen om eraan mee te doen. Voor hen is het ‘gewoon’ les. Doordeweekse dagen zijn mbo-studenten non-stop gevuld met school of stage. Dus als je zoiets binnen het mbo wil organiseren, moet het binnen het curriculum zijn.”

Durk: “Voor hbo- en wo-studenten is dit anders. Zij kiezen echt voor deelname aan Overbruggen in Amsterdam’. Url Correa had een link met de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming van de HvA, waarbinnen studenten ook een vrije ruimte hebben. Overbruggen in Amsterdam kon hiervoor worden ingezet. Voor wo-studenten is dit echt buiten hun opleiding om. We zijn wel bezig om Overbruggen in Amsterdam ook voor wo-studenten in het curriculum te integreren. Gisteren waren we nog op de VU om te kijken naar mogelijkheden. Ik weet nog niet wat eruit gaat komen, maar het is wel tof om het meer te structureren.”

Wat zijn volgens jullie de successen tot nu toe geweest van Overbruggen in Amsterdam?

Tamara: “Dat het project gestart is en er achthonderd bezoekers naar het festival zijn gekomen, is al een succes! Daarnaast natuurlijk de vriendschappen die ontstaan tussen studenten, maar ook de ontwikkeling van de studenten. Sommige studenten dachten in het begin: “Gadverdamme, ik snap er niks van!” Nu komen ze terug bij ons als coach, of als bezoeker op het festival. Studenten komen tot bloei in dit project, zo presenteren ze op het festival bijvoorbeeld. Dat is echt super gaaf!”

Durk: “Een groot succes is ook dat we goede coaches hebben en een goede begeleiding voor die coaches. Daarnaast is het eigenaarschap ook echt waardevol dat de studenten zelf volledig de verantwoordelijkheid hebben. De hele organisatie en alle ideeën uitwerken, moet echt van de studenten zelf komen.”

Eigenaarschap is soms wel spannend voor docenten om in te voeren in het onderwijs. Hoe ervaren jullie dat?

Durk: “De coaches zijn hierin doorslaggevend. Het is belangrijk dat zij het voor elkaar krijgen een veilig groepsproces te creëren. Voor studenten is het belangrijk dat ze weten dat hun coach er voor hen is, ook op persoonlijk vlak. Dan komt eigenaarschap niet zomaar op je dak vallen. Met de coaches en hun groepjes worden groepssessies gehouden met focus op de groep en jou als persoon: wat wil jij leren? Wat wil je eruit halen? Wat wil je erin stoppen? Dit vertalen we door naar het programma van het festival en de taken die studenten hiervoor uitvoeren. Zo wordt eigenaarschap beter opgepakt, omdat studenten een beter idee hebben wat het is.”

Tamara: “Studenten vinden het wel spannend, maar ze zijn niet bang. Dat komt door een goede opbouw in het programma. Het eigenaarschap is gefragmenteerd en overzichtelijk. Dit hebben we georganiseerd door bijvoorbeeld achterwachten. Dat zijn mensen die verstand van zaken hebben, waar studenten allerlei terecht kunnen met allerlei vragen.”

Spannend, maar niet bang?

Tamara: “Studenten waren vorig jaar eerst een beetje huiverig voor hun product: zou het festival wel leuk zijn, zouden acts aanslaan? Later zeiden ze dat ze niet gedacht hadden dat het festival zo leuk zou zijn! De omslag van weerstand die werd omgezet in een fantastische energie en inzet is het meest waardevol. Ik geloof erin dat dit soort dingen impact hebben op hun ontwikkeling, mogelijkheden en hoe ze naar de wereld kijken.”

Durk: “Studenten voeren gesprekken in hun groepjes die ze anders niet zouden voeren. Voorbeelden daarvan zijn wanneer de talen van mbo-studenten en wo-studenten met elkaar in botsing komen. Een mbo-student vroeg een keer aan een wo-student: “Waarom gebruik jij altijd zulke moeilijke woorden?” Coaches moeten ervoor kiezen om dan die gesprekken er te laten zijn en niet het festival te prioriteren. Een andere mbo-student sprak vorig jaar de wijze woorden: “Het gaat er niet om of het festival wel of niet lukt, als we deze gesprekken maar met elkaar hebben.”

Overbruggen in Amsterdam is nu gestart met een tweede editie. Zijn er dingen waar jullie in de eerste editie tegenaan liepen en nu anders hebben ingericht?

Tamara: “We zijn tegen best veel aangelopen. Dan wordt het de vraag: loop ik er tegenaan, er omheen of ga ik op een afstandje kijken wat er gebeurt. Dat vraagt durf! Een van de leerpunten van vorig jaar is dat we merkten dat het ontbreken van een festivallocatie bij de start van het project voor onrust zorgde bij studenten. Daarom hebben wij dit jaar als organisatie een aantal kaders gesteld. Dat betekent dat er bij aanvang van het project al een locatie bekend was, maar we hebben ook gekozen voor meerdere coaches per groep. Deze editie gaan we zeker weer tegen dingen aanlopen, maar dat is ook leuk. Het houdt je scherp en je leert ervan.”

Durk: “Ikzelf vind het interessant dat de groep verschilt op allerlei vlakken, bijvoorbeeld leeftijd en achtergrond. Hoe communiceer je dan? Hoe komen bepaalde woorden over? Dat is voor mij ook een les.”

Wat is de uiteindelijke impact van Overbruggen in Amsterdam op de stad?

Durk: Overbruggen in Amsterdam gebruikt de stad als speel- en werkveld. Om de stad en elkaar te leren kennen gaan we langs bij elkaars onderwijsinstellingen en bij studenten thuis. Studenten komen er bijvoorbeeld achter hoe een college op een mbo gaat, waar ze zich daarvoor alleen een voorstelling van konden maken. Door deze bezoeken leren studenten de stad echt kénnen. Dat is voor de stad een unieke toegevoegde waarde.’

Tamara: “Het zou heel tof zijn als dit soort projecten niet langer uniek zouden zijn, maar vanzelfsprekend. Als je studenten niet van elkaar segregeert, hoeven ze op de arbeidsmarkt niet meer aan elkaar te wennen.”

Dus jullie zouden Overbruggen in Amsterdam wel verder willen brengen? Wat hebben jullie hiervoor nodig?

Tamara: “Samenwerkingsverbanden met onderwijsinstellingen, dat is interessant voor zowel hen en als voor ons. Dan creëren we niet alleen een groter bereik en duurzaamheid van Overbruggen in Amsterdam, maar ook opname in curricula. Overbruggen in Amsterdam kan in alle steden! Ook elders in het land zouden onderwijsinstellingen nog meer hun ‘onderwijseilandjes’ mogen overbruggen om studenten samen te laten werken.”

Durk: “Er is veel mogelijk, maar we hebben wel samenwerkingspartners nodig. We willen netwerken openbreken en mensen spreken! Hierbij dus een oproep aan iedereen!”