Agenda Stad stimuleert samenwerkingskracht kleinere gemeenten met introductie ‘Town Deals’

Het interbestuurlijke programma Agenda Stad was zeven jaar geleden initiatiefnemer van de eerste City Deals, bedoeld om integrale oplossingen voor complexe stedelijke opgaven te formuleren. Nu, bijna 30 City Deals later, slaat het programma op verzoek van kleinere gemeenten zijn vleugels uit en introduceert ‘Town Deals’.

De naam ‘Agenda Stad’ zal niet direct bij iedereen in bestuurlijk Nederland een belletje doen rinkelen. Maar zeven jaar geleden begon dit interbestuurlijke programma, ondergebracht bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, aan een stille revolutie. Naar o.a. Engels voorbeeld werden domeinoverstijgende vraagstukken – zoals klimaatadaptatie en elektrische deelmobiliteit – geïdentificeerd die in meerdere Nederlandse steden speelden. Samen met vakdepartementen, marktpartijen en kennisinstellingen werd vervolgens per thema een overeenkomst gesloten, waarmee voor de duur van vier jaar experimenteerruimte en kennisuitwisseling rond het thema gegarandeerd werden. Geen grote ‘zak geld’ dus, maar het verbinden van gedreven koplopers om innovatie en doorbraken in ingewikkelde opgaven te creëren.

Urbanisatie

Dat dit ‘recept’ succesvol is, blijkt wel uit het feit dat dit programma dat twee kabinetten geleden ontstond, zich altijd bleef ontwikkelen en nu zelfs wordt uitgebreid. En het instrument City Deal is ook in het land niet onopgemerkt gebleven. Vrijwel alle departementen zijn inmiddels in één of meerdere City Deals betrokken, naast tientallen gemeenten. Omdat de insteek van de City Deals vanaf het begin was om de voordelen van urbanisatie optimaal te benutten en de mogelijke neveneffecten zo goed mogelijk te mitigeren, lag de nadruk als vanzelfsprekend op de grotere steden, de G4 en de G40.

Maar de werkwijze – gelijkwaardige samenwerking tussen overheden en private instellingen, niet op regionaal niveau maar vanuit een gedeelde opgave – is natuurlijk ook – of juist – waardevol voor middelgrote en kleinere gemeenten. De samenwerking biedt immers schaalvoordelen, toegang tot relevante kennis en een ‘stoel aan tafel’ bij de departementen. Daarom verzochten kleinere gemeenten, via de koepels M50, K80 en P10, Agenda Stad om de aanpak ook voor hen beschikbaar te maken.

Town Deals

En dat is nu gebeurd, vertelde Agenda Stad op dinsdag 28 juni op het VNG Congres in Hoorn. Programmamanager Agenda Stad Frank Reniers: “We verbreden onze City Deal-aanpak door samen met middelgrote- en kleine gemeenten te verkennen hoe innovatie op proces, aanpak en beleid bevorderd kunnen worden. In nauwe samenwerking met o.a. de VNG en Platform31, identificeren we opgaven die opgepakt kunnen worden, zoals: aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat, vitale gemeenschappen en (dorps)kernen en bereikbaarheid van voorzieningen en zorg.” Deze inhoudelijke opgaven en de opzet van een samenwerking worden samen met gemeenten uit de M50, K80 en P10 uitgewerkt in zogeheten ‘Town Deals’.

Omdat kleinere gemeenten vaak beperkte capaciteit en middelen hebben voor cofinanciering, maar wel met urgente hulpvragen kampen, ondersteunt Agenda Stad in het identificeren van goede voorbeelden in het hele land en het ‘smart’ maken van de uitvoering van de Town Deal. Reniers: “Hulpvragen worden gematched aan meedenk en –doekracht van experts en doeners uit het publieke, private en kennisdomein. Met deze ‘impactpool’ committeren we verschillende organisaties en rijksambtenaren om als het ware naast de gemeente en haar inwoners te gaan staan en samen te experimenteren en leren in concrete, door de gemeente aangedragen projecten.”

Sterke Streken

De eerste Town Deal is al in voorbereiding en wordt naar verwachting in het najaar ondertekend. De deal richt zich op het op gang brengen van innovaties die de woningmarkt laten stromen, lokale voorzieningen slimmer maken en economisch zelfbewustzijn vergroten. Er worden nu nog partners voor geworven. De bedoeling is dat deze Town Deal ‘Sterke Streken’ in oktober van start gaat.

Met deze doorontwikkeling wordt niet alleen het instrumentarium van Agenda Stad toegankelijk voor kleinere gemeenten, maar wordt ook het leerveld van Agenda Stad vergroot. “Deze doorontwikkeling is niet alleen een verrijking voor kleinere gemeenten, maar ook voor onszelf”, aldus Reniers. Tegelijkertijd onderstreept het ministerie van Binnenlandse Zaken ermee de kabinetsdoelstelling dat ‘Elke regio telt’ en dat het Rijk zich inzet om aan versterking van de weerbaarheid en leefbaarheid van alle regio’s te werken.

Meer informatie over Agenda Stad, de bestaande City Deals en de Town Deals is te vinden op Agendastad.nl. Bij interesse in deelname aan een Town of City Deal of voor informatieverzoeken: neemt contact op via het contactformulier.