Amsterdam is living lab voor studenten en onderzoekers AMS Institute

Amsterdam kende nog geen technische universiteit. Daarom zette de hoofdstad zichzelf open als Living Lab voor de universiteiten van Wageningen en Delft die samen met het Amerikaanse MIT studenten en onderzoekers laten werken aan oplossingen voor stedelijke vraagstukken. Paul Althuis, bestuurslid vertelt meer over deze bijzondere samenwerking.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Docenten & Onderzoekers en Studenten.

Van het met sensoren meten van de passantenstromen in de stad of het energieverbruik van de stad tot de impact onderzoeken van de  Noord/Zuidlijn rond de stations. Van experimenten met het terugwinnen van nutriënten uit afvalstromen tot onderzoek naar stedelijk klimaat en hoe om te gaan met hittestress. Sinds vijf jaar heeft Amsterdam een ‘derde universiteit’ bij waarvan de studenten en onderzoekers vooral gefocust zijn op stedelijke vraagstukken: het AMS Institute. Voluit geschreven: het Amsterdam Institute for Metropolitan Solutions. Amsterdam is het levend laboratorium voor de duurzame, leefbare en slimme stad van de toekomst.

Paul Althuis.

Technologisch topinstituut

“We zijn echt begonnen vanuit de vraag van de gemeente Amsterdam om een technologisch topinstituut te organiseren”, vertelt bestuurslid Paul Althuis, en voorzitter van 4TU Impact, het kennisuitwisselingsproject van de vier technische universiteiten in ons land. “De gemeente schreef een tender uit. Ons voorstel vanuit Wageningen en Delft met MIT als een subcontractant werd daar de winnaar. We zijn toen begonnen met het in kaart brengen van vraagstukken, die spelen breder dan alleen in de stad Amsterdam, dus in de hele metropoolregio. De gemeente Amsterdam doet mee met een stuk cofinanciering.”

De ‘nieuwe universiteit’ huisvest onderzoekers en adopteert projectgroepen van TU Delft, Wageningen UR, Massachusetts Institute of Technology. “Samen werken zij met de gemeente en private partijen via open innovatie aan oplossingen voor de uitdagingen waarvoor de Metropoolregio Amsterdam staat”, aldus Althuis. “De stad is het testgebied, waarbij ook bewoners als testers, gebruikers en medeontwikkelaars deel uitmaken van de onderzoeken.

Een nieuw huis in het innovatiedistrict

In het gebouw van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) kreeg het nieuwe instituut huisvesting. Al snel bleek die ruimte te klein en vorig jaar verhuisde het AMS Institute naar het Marineterrein in de wijk Kattenburg, vlak bij het Centraal Station, waar onder meer ook museum NEMO ligt. Hier bouwt de gemeente Amsterdam aan een waar innovatiedistrict, en zijn verschillende startups en innovatieve bedrijven gevestigd. Zo zal er begin volgend jaar al een zelfsturende, chauffeurloze bus gaan rondrijden in de wijk.

De innovatieve energie krijgt nu helemaal vorm sinds de komst van de stadsonderzoekers van AMS Institute en honderden studenten. Op Kattenburg heeft AMS Institute vier keer meer ruimte voor de onderzoekers en de masteropleiding die de komende jaren naar tweehonderd studenten wil groeien. “Dat wij hier nu ook als instituut tussen al deze innovatieve partijen zijn gevestigd en ons onderwijsprogramma kunnen uitvoeren, maakt me dan ook erg blij”, stelt Althuis.

Op het Marineterrein heeft AMS Institute nu een eigen werkplaats en veel buitenruimte, waaronder een eigen haventje, die ze naar hartenlust kan gebruiken voor hun experimenten. Met de stap naar het Marineterrein zet het AMS Institute ook een nieuwe stap op weg naar zelfstandigheid. Over vijf jaar moet het op eigen benen staan. Het instituut kreeg vanuit de gemeente voor tien jaar budget mee.

Masteropleiding

En dat lijkt allemaal te gaan lukken. Het vlaggenschip van het AMS Institute momenteel is de eigen tweejarige masteropleiding Metropolitan Analysis, Design and Engineering (MSc MADE). MSc MADE heeft tot doel vernieuwend onderwijs aan te bieden en interdisciplinaire ingenieurs af te leveren die zowel een theoretische basis hebben als praktische vaardigheden waarmee zij complexe uitdagingen van steden kunnen oplossen. De tweejarige masteropleiding wordt aangeboden als joint-degreeprogramma door Wageningen University & Research en TU Delft en wordt gehost door AMS Institute. De opleiding groeit in populariteit. Er is nu een instroom van zo’n veertig studenten, vertelt Althuis, maar dat moeten er uiteindelijk dus tweehonderd worden.

De eerste afgestudeerden van de Msc MADE masteropleiding. Foto: AMS institute.

Althuis: “De opleiding verbindt studenten met marktprojecten, bedrijven, de stad en haar gebruikers. Hierdoor krijgen zij een unieke en vooral praktische ervaring in het omgaan met de multidisciplinaire uitdagingen van steden van vandaag en morgen. In multidisciplinaire teams gaan studenten aan de slag met vraagstukken op het gebied van mobiliteit en logistiek, water- en afvalbeheer, energie en voedselzekerheid, gezondheid en welzijn. Het zijn studenten die een bachelor hebben gehaald in Wageningen of Delft, maar ook studenten van bijvoorbeeld de UvA, TU Eindhoven en Groningen en internationale instroom. De opleiding is echt interuniversitair. Wageningen is de penvoerder.”

De opleiding bestaat nu drie jaar en dit jaar hebben de eerste tien studenten hun master gehaald. “Dit is een heel zichtbaar element in ons werk. Het onderwijs verzorgen we vanuit Wageningen en Delft”, vertelt Althuis. “De focus in de opleiding ligt echt op het versterken van ondernemerschap bij de studenten. Er zijn dan ook ondernemingen gestart tijdens de opleiding, zoals Boombrix.”

Smart mobility

Er wordt bij het AMS Institute een heleboel kennis met de stad ontwikkeld, waar de stad ook wat aan heeft, stelt Althuis. “We doen bijvoorbeeld met studenten een onderzoek naar smart mobility. Een van de Delftse hoogleraren doet onderzoek naar crowd management en heeft bijvoorbeeld bij het SAIL-evenement hulpdiensten geholpen.”

Roboat.

Een project waar MIT aan werkt in de stad is een zelfsturend vaartuig, genaamd Roboat. Althuis: “Veel vervoer in Amsterdam gaat natuurlijk over water. In hoeverre kunnen we een deel van dat verkeer ook zelfsturend maken, bijvoorbeeld om huisafval weer via de kanalen af te voeren? MIT voert in samenwerking met de Nederlandse instellingen een onderzoeksprogramma uit naar autonoom varende, onbemande vaartuigen. Het is een hele mooie manier om de expertise van drie instituten samen te brengen om multidisciplinaire onderwerpen aan te pakken.” Komende zomer komen in het haventje al twee prototypes te liggen van Roboat.

“Niet al het onderzoek is overigens zo direct toepasbaar”, legt Althuis uit. “We zijn ook bezig onze kennisbasis, onze data te versterken. De gemeente Amsterdam denkt hieraan mee om als Living Lab data te koppelen met AMS. Wij hebben heel wat experts in huis op het gebied van data science. We werken verder ook samen met andere partijen in de stad met Alliander en Waternet. Dat biedt heel wat perspectieven.”

AMS Institute is een van de goede voorbeelden van samenwerking en kennisuitwisseling van de technische universiteiten in ons land, waarvan 4TU Impact binnenkort een overzicht van presenteert. Meer weten? Zie https://www.4tu.nl/nl/