Beste stad, wat is je verhaal?

De afgelopen jaren is de rol van de overheid in het stedelijk gebied drastisch veranderd. De erfenissen van grote publiekprivate samenwerkingsverbanden (PPS) en gemeenschappelijke exploitatiemaatschappijen (GEM) bepalen niet meer de ontwikkelingsagenda van de stad. Het is de tijd van uitnodigings- en coalitieplanologie, bottom-upinitiatieven en de faciliterende overheid. Overal kom je stadsloodsen, urbanisators en kwartiermakers tegen die proberen vastgelopen plannen en projecten vlot te trekken.

De transitie naar een vraaggerichte en dienstverlenende overheid is toe te juichen. Maar er zijn fundamentele kanttekeningen te plaatsen bij de huidige uitvoering van het beleid. Er dreigt een versnippering van ruimtelijke initiatieven, die afzonderlijk en in samenhang (te) weinig voor de stad kunnen betekenen. Waar is het vergezicht en perspectief voor de stad, waarmee investeerders, plannenmakers, bewoners en buitenlui zich kunnen verbinden en identificeren? In het tijdsgewricht van pilots en prototypen hebben veel (binnen)steden geen overkoepelende visie en strategie voor het veranderende speelveld in de retail- en horecasector, is vergrijzing geen concreet beleidsthema en komt het thema gastvrijheid vaak niet verder dan promotie en marketing.

We zullen een fundamenteel ander concept moeten ontwikkelen voor de functies van de binnenstad, rekening houdend met het nieuwe winkelen, nieuwe werken en de veranderingen in hoe mensen willen wonen. Hierbij gaat het veel meer om services, dan om een nieuw fysiek woon-winkel- of werkproduct. Ik ben van mening dat we breder en verder moeten durven kijken dan de pragmatische oplossing voor morgen. Het niet meteen zoeken in technologie, zoals verlichting, drones en Ibeacons, of in de verruiming van het bestemmingsplan. Durf na te denken over de betekenisvolle (binnen)stad van de toekomst.

Ook binnen de eerder dit jaar gelanceerde landelijke Retailagenda dient het stedelijk vergezicht niet te worden vergeten. Er is een hoge mate van actiegerichtheid en de pilots rondom aanloopstraten en verlichte regelgeving zijn met enthousiasme begroet. De vraag is alleen: op welke wijze worden deze initiatieven gekoppeld aan de grotere beweging die aan de gang is, namelijk een brede transitie van de hele binnenstad? Waar is het vernieuwende lidmaatschapsmodel à la Uber of Spotify dat de binnenstedelijke services naar een hoger plan tilt?

Over de auteur

Oedsen Boersema werkt bij SITE urban development.