De Urban Futures Studio heeft het essay “Learning with Cities, Learning for Cities: The Golden Opportunity of the Urban Agenda for the EU” gepubliceerd. In dit essay wordt het experimentele potentieel van de Europese Agenda Stad geanalyseerd.

Suzanne Potjer en Maarten Hajer presenteren de centrale principes van de innovatieve manier waarop de Europese Agenda Stad is georganiseerd:

• het ‘lokale principe’: alle betrokken partijen erkennen dat steden een essentiële plek zijn om aan te Europese uitdagingen aan te pakken, en verplichten zich derhalve om steden te ondersteunen bij het aanpakken van deze uitdagingen.
• het ‘horizontale principe’: de betrokken partijen zoeken naar gedeelde stedelijke problemen en oplossingen, door te beginnen met de praktische ervaringen van steden om te zien wat er van hen geleerd kan worden.
• het ‘verticale principe’: de betrokken partijen komen tot conclusies over hoe belemmeringen voor effectief bestuur op stedelijk niveau kunnen worden opgelost door interventies op verschillende overheidsniveaus (lokaal, nationaal, EU).

Ruimte voor experimenten

Potjer en Hajer benadrukken het belang van ruimte voor experimenten binnen de Europese Agenda Stad. Ze concluderen dat de Europese Agenda Stad de impact van steden op Europees beleid substantieel kan vergroten, als ze experimentele potentieel in steden kan stimuleren en een systeem van experimenterend leren in gang kan zetten.

Het essay is gepresenteerd tijdens de bijeenkomst “Eén jaar na het Pact van Amsterdam: de staat van de stad in de EU” dat gezamenlijk werd georganiseerd door het ministerie van BZK, de gemeente Utrecht, EUKN en Platform31 op 4 juli 2017 te Utrecht.

Lees ook het interview met Suzanne Potjer hierover hier op de site.

Het European Urban Knowledge Network (EUKN) heeft in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een rapport opgesteld over de eerste resultaten van de Europese Agenda Stad een jaar na de goedkeuring van het Pact van Amsterdam. Het Pact van Amsterdam is gericht op het verbeteren van EU-regelgeving, financiering en kennis met betrekking tot stedelijke vraagstukken.

Het rapport laat zien dat de Europese Agenda Stad na een jaar goed op stoom is gekomen. Van de elf benoemde acties in het Pact van Amsterdam, zijn de meeste in uitvoering.

Twaalf partnerschappen

Zo zijn twaalf thematische partnerschappen succesvol opgericht. De veeleisende maar veelbelovende multilevel-samenwerking binnen de Partnerschappen wordt geprezen door alle partners. Er zijn echter ook concrete obstakels voor het succes van de partnerschappen. Deze hebben betrekking op de beschikbare menselijke en financiële middelen en expertise, de betrokkenheid van partners en het procesmanagement door de Europese Commissie. Ook dient de sectoroverschrijdende samenwerking tussen de partnerschappen verder worden ontwikkeld.

Stedelijke vraagstukken

De tien andere acties van de Europese Agenda Stad, waarin de Europese Commissie en andere EU-organisaties een belangrijke rol spelen, worden inmiddels ook grotendeels uitgevoerd. Deze zijn essentieel om EU-beleid, dat stedelijke vraagstukken raakt, beter te coördineren. Sommige, zoals de experimenten met stedelijke impact assessments, worden reeds uitgevoerd, maar de communicatie erover kan verbeterd worden. Het rapport concludeert dat verdere implementatie van de acties en de politieke inbedding van de Europese Agenda Stad essentieel zijn om een langdurige impact op het EU-beleid te waarborgen.

De belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van het rapport zijn gepresenteerd tijdens de bijeenkomst “Eén jaar na het Pact van Amsterdam: de staat van de stad in de EU”, dat werd georganiseerd door het ministerie van BZK, de gemeente Utrecht, EUKN en Platform31 op 4 juli 2017 te Utrecht.

Op 19 mei heeft de Amsterdamse wethouder Kajsa Ollongren de Rapportage City Deal Warm Welkom Talent in ontvangst genomen. De rapportage bevat aanbevelingen om Nederland aantrekkelijker te maken voor talentvolle buitenlandse ondernemers.  

De Werkgroep heeft onderzocht welke stappen buitenlandse ondernemers afleggen vanaf het moment dat ze zich oriënteren op een komst naar Nederland, tot het daadwerkelijk starten en groeien van hun onderneming. Uit het onderzoek blijkt dat Nederland een aantrekkelijk land is om in te leven en te werken, maar dat de overheid meer kan doen om buitenlands talent aan te trekken en te verwelkomen. Met name de communicatie, begeleiding, en administratieve procedures kunnen beter.

Dit onderzoek, dat EUKN in  opdracht van het Duitse ministerie verantwoordelijk voor stedelijke zaken uitgevoerd heeft,is een soort evaluatie van het Leipzig Charter, dat dit jaar 10 jaar geleden onder Duits EU-voorzitterschap werd goedgekeurd.

Het Leipzig Charter is een belangrijke bouwsteen voor het Pact van Amsterdam, omdat voor de eerste keer het belang van een geïntegreerde aanpak van (nationaal) stedelijk beleid (waarbij er ook een focus was op de integrale aanpak van achterstandswijken) op Europees niveau werd erkend. Dit onderzoek geeft een mooi overzicht van nationaal stedelijk beleid binnen de EU, maar ook daarbuiten.

Hoe ervaar je het ‘doen wat nodig is’ als sociaal werkers? Dit is de vraag die centraal stond tijdens een reflectiebijeenkomst over de opbrengst van de City Deal Inclusieve Stad.  In deze City Deal wordt geëxperimenteerd met het leveren van maatwerk aan mensen die meerdere vormen van ondersteuning nodig hebben. De bijeenkomst vond plaats op 3 november 2017 in Utrecht.

In City Deals maken steden, het Rijk, bedrijven en maatschappelijke organisaties concrete samenwerkingsafspraken om innovatieve oplossingen te zoeken voor complexe vraagstukken. Deze worden geadresseerd in Agenda Stad, bijvoorbeeld op het gebied van klimaatadaptatie, circulaire economie en stedelijke bereikbaarheid. Op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft het Planbureau voor de leefomgeving (PBL) het instrument City Deals geëvalueerd.

Ruimte voor experiment

Het kabinet zet de City Deals in de periode 2017-2021 als onderdeel van Agenda Stad voort. Het doel van deze evaluatie is een beeld te krijgen van de huidige werkwijze in City Deals en daarvan te leren voor de doorontwikkeling van het instrument en de toepassing ervan in de beleidspraktijk. Hierbij staan twee aspecten van City Deals centraal: de nieuwe vorm van samenwerking en experiment en innovatie ten behoeve van transities (systeemverandering). Momenteel zijn er twee City Deals afgerond en zijn er 16 in uitvoering. Het gaat dus om een ex durante-evaluatie, zodat er al tijdens de rit kan worden geleerd.

Rollen, samenwerking en uitgangspunten City Deals

In mei 2017 heeft het PBL over de evaluatie een eerste notitie gepubliceerd. Daarin zijn de ervaringen van de betrokken partijen met de werkwijze in City Deals geïnventariseerd en geduid in het licht van wat nodig is om de in Agenda Stad genoemde transities te realiseren. Deze tweede notitie presenteert op basis van een verdieping van enkele wetenschappelijke concepten, een enquête en een workshop met beleidsmakers aanvullende bevindingen en aanbevelingen. We zetten hiervoor twee vervolgstappen:

• op basis van de literatuur over transitietheorie en ‘network governance’ werken we een theoretische kader uit dat we gebruiken om de ervaringen met City Deals nader te analyseren;
• we operationaliseren enkele begrippen die betrokkenen bij City Deals kunnen helpen de beleids- en uitvoeringspraktijk verder te ontwikkelen.

Hierbij ligt de nadruk op:

• de verschillende rollen die de (Rijks)overheid kan spelen;
• de vereisten voor een goede samenwerking tussen de diverse partijen;
• mogelijke uitgangspunten voor de doorontwikkeling van City Deals.

Auteur(s): David Hamers, Marloes Dignum & David Evers

Met twaalf partnerschappen die operationeel zijn, vier actieplannen die zijn opgesteld en stedelijke vraagstukken die op de agenda staan van de Europese Commissie. Ruim een jaar na het Pact van Amsterdam heeft de Europese Agenda Stad tastbare resultaten opgeleverd.

Dat schrijft de Europese Commissie in een rapport aan de Europese Raad, dat ze 27 november op het Cities Forum in Rotterdam heeft gepresenteerd. Het rapport geeft vrij compact weer wat sinds de ondertekening van het Pact van Amsterdam in mei 2016 bereikt is, en is een belangrijke mijlpaal. Ook bevat het voorbeelden van concrete acties die uit de Actieplannen van de Partnerschappen voortkomen.

Meer steden betrekken

In de Commissie staan ​​stedelijke vraagstukken nu op de agenda en zijn er inspanningen geleverd om de interne coördinatie te verbeteren, meer steden te betrekken en gemakkelijk toegang te bieden tot informatie over EU-kansen voor steden, aldus het rapport. De werkmethode – multi-level governance, betrokkenheid van meerdere belanghebbenden en geïntegreerde aanpak – functioneert en zou op andere beleidsterreinen kunnen worden gebruikt, zo adviseert de Commissie.

Concrete acties

Tussen 2018 en 2021 moeten concrete acties uit de Partnerschappen worden uitgevoerd. De Europese Commissie voert eind 2019 een evaluatie uit over de Europese Agenda Stad. Dit alles zou moeten leiden tot een gedeeld begrip van wat de beste manieren zijn om met steden te werken en hen te ondersteunen bij hun ontwikkeling.

Corina Cretu Europees commissaris regionaal beleid aan het woord in Rotterdam.

De Commissie is in ieder geval vastbesloten door te gaan met de bevordering van de Europese Agenda Stad, omdat zij ervan overtuigd is dat steden belangrijke actoren zijn die bij het ontwerp en de uitvoering van het EU-beleid moeten worden betrokken.

Lees het rapport door hier onder de pagina te downloaden.
Meer weten over de actieplannen van de Partnerschappen? Kijk op https://ec.europa.eu/futurium/en/urban-agenda

Speciaal voor de Dag van de Stad uitgebracht: het Dagblad van de Stad. Boordevol interviews, nieuws en overzichten van twee jaar Agenda Stad en Urban Agenda. Over de achttien City Deals en twaalf Partnerschappen, de onderzoeken en de samenwerkingen tussen Rijk, gemeenten, andere overheden en andere partners.

Nederland staat voor grote veranderopgaven. Energie, klimaat, duurzaamheid, veiligheid, gezondheid, stedelijke ontwikkeling, de economische concurrentiepositie en digitalisering zijn slechts enkele voorbeelden van thema’s waarop zich majeure veranderingen dienen te voltrekken. In dit essay reflecteren we op het werken met City Deals: een werkwijze waarbij in overeenkomsten tussen Rijk en lokale coalitions of the willing aan deze transities wordt gewerkt.

Dankzij het perspectief van multi-level governance weten we inmiddels dat het bij transitieopgaven belangrijk is dat samenwerking plaatsvindt tussen partijen op verschillende schaalniveaus. In dit essay belichten wij dat sturing in deze samenwerking óók gaat om sturen op en in de tijd: multi-temporal governance. Alle partijen hebben hun eigen kritieke momenten, urgente thema’s, stippen op de horizon en begrotings- of verkiezingscycli die maken dat wat voor de ene partij een goed moment is voor de andere niet uitkomt en dat wat voor de ene partij de opstartfase is voor de andere partij moet bijdragen aan de afronding. Vaak gaat het mis in bestuurlijke samenwerking doordat partijen zich in een andere fase bevinden. Wat voor de één haast heeft, is dan voor de ander iets wat eerst eens verder verkend mag worden. De praktijk van de City Deals laat zien dat het in de samenwerking niet alleen gaat om het juiste plan, de juiste partijen en de juiste plek, maar ook om de juiste tijd. Dat maakt het proces voor en na de ondertekening van de deal tot een opgave van synchronisatie van tijd. In het essay gaan we in op deze opgave en het handelingsrepertoire daarbij.