City Deal in Enschede: ‘Met elkaar bereik je veel meer dan alleen’

De verbinding tussen samenleving en onderwijs is niet nieuw in Enschede. Sterker nog, al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw werkt de Universiteit Twente samen met het bedrijfsleven. Nu werken dankzij de City Deal Kennis Maken en het EnschedeLAB studenten aan concrete vraagstukken uit de wijken. ‘Dat is echt van maatschappelijk belang’, stelt de Enschedese wethouder onderwijs June Nods.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Cultuur & Communityvorming en Externe Verbinding.

In hoeverre bent u betrokken bij de City Deal?
“Bestuurlijk ben ik erg betrokken bij de City Deal. Als wethouder heb ik onder andere onderwijs en innovatie in mijn portefeuille. Ik vind het ontzettend belangrijk dat onze leerlingen en studenten betrokken worden bij onze maatschappij. Maatschappelijke stages helpen hier bij, maar ook het EnschedeLAB. Want via het EnschedeLab dagen wij studenten uit om hun denkkracht en creativiteit in te zetten voor maatschappelijke vraagstukken uit onze stad.”

In Enschede is de verbinding onderwijs met de samenleving al echt een traditie?
“Jazeker. We waren zelfs de eerste stad in Nederland waarvan de universiteit nadrukkelijk deze verbinding zocht. Dat is te danken aan Harry van den Kroonenberg, rector magnificus in de jaren 80. Die had een vooruitziende blik en staat ook wel bekend als de geestelijke vader van de ondernemende universiteit. Hij dacht datgene wat we aan de universiteit bedenken kunnen we ook vermarkten. Tegenwoordig vinden we dit niet meer dan logisch. Maar toen was het echt vernieuwend. Deze ondernemende houding heeft ervoor gezorgd dat veel spin-offs van de universiteit zich op en nabij het universiteitsterrein vestigden. Dit gebied heet Kennispark Twente en hier zijn vandaag de dag meer dan 400 bedrijven gevestigd. Demcon is een van die spin-offs die inmiddels is uitgegroeid tot een multinational. Een bedrijf dat velen kennen door de productie van beademingsmaskers in de coronatijd.”

Hoe vindt de verbinding daar precies plaats?
“Veel bedrijven op het Kennispark zijn spin-offs van de universiteit. Dit zorgt vaak voor een duurzame relatie tussen beide partijen. Het is een ideale vestigingslocatie met de universiteit op loopafstand en de aanwezigheid van talent. Toen Kennispark 40 jaar geleden ontstond was het de eerste innovatiecampus van Nederland. Om die aantrekkingskracht te behouden krijgt het nu een upgrade, een ontwikkeling die gerealiseerd wordt in de komende twintig jaar. Als gemeente jagen we dit aan en faciliteren we deze ontwikkeling. Uiteindelijk moeten de bedrijven en de universiteit het samen doen. De gemeenteraad heeft de stedenbouwkundige plannen hiervoor onlangs goedgekeurd.”

“Het idee is dat het Kennispark echt een community wordt waarbij duurzaamheid en vergroening een grote rol spelen, en de auto’s uit het straatbeeld verdwijnen. Het moet een parkachtige omgeving worden waar mensen ook een frisse neus kunnen halen, waar restaurantjes zijn, waar reuring is. Dat is wat onze jonge ondernemers en mensen die bij de bedrijven gaan werken nodig hebben.”

Wat gebeurt er allemaal qua City Deal in Enschede? Is het Kennispark daarbij bijvoorbeeld betrokken?
“Wel in de zin dat leerlingen de bedrijven bezoeken. Dat bestaat al langer dan de City Deal. Dat zit hem echt in het EnschedeLAB. Daar zitten een heleboel mooie projecten in, dat is echt aansprekend. Wat gemist wordt, nu helemaal vanwege corona, is dat het programma nog niet in het curriculum is opgenomen. Dat is natuurlijk ook ingewikkeld, want hbo, universiteiten en mbo hebben natuurlijk allemaal een ander soort curricula.  Maar het zou zo mooi zijn als studenten er ook studiepunten voor zouden kunnen krijgen.”

“Met de studies die zijn stilgevallen is het voor studenten nu extra hard aanpoten en zullen ze minder snel kiezen voor extracurriculaire activiteiten zoals de activiteiten aangeboden door het EnschedeLAB, als daar geen studiepunten te behalen zijn. Er moet brood op de plank komen dus wat dat betreft wordt het lastiger vermoed ik om hiervoor te kiezen. Ik wil een pleidooi houden om het wel in die curricula op te nemen. Want het is maatschappelijk van enorm groot belang dat ze meedoen. Dat is belangrijk voor de maatschappij, maar ook voor de studenten zelf om betrokkenheid te krijgen met wat er gebeurt om hen heen.”

Hoe zouden hoger onderwijsinstellingen dat kunnen organiseren en stimuleren?
“Het lijkt me dat dit wettelijk gefaciliteerd moet worden door de onderwijskoepels. Ik weet dat het complex is om de curricula tot stand te brengen maar welke regelgeving eronder zit weet ik niet.”

Wethouder June Nods

Wat zou u graag nog willen zien doorontwikkelen in de City Deal?
“Ik ben zelf bij het Netwerk Kennissteden trekker van de ecosystemen. Dat zijn we aan het opzetten. Wat ik graag zou willen is dat we een soort roadmap creëren van alle verbindingen tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en gemeenten. Wanneer bijvoorbeeld iemand uit Italië komt kijken naar wat er gebeurt in Nederland als innovatieve delta, dat deze persoon ook snel de juiste partijen bij elkaar vindt. Bijvoorbeeld als je iets zoekt op het vlak van de medische technologie dat je dan meteen naar de goede universiteit wordt geleid, de goede faculteiten en de juiste bedrijven die zich daarmee bezighouden.”

“Het begint allemaal met de samenwerking tussen de verschillende campussen. Juist dan kan je elkaar versterken en hoef je niet met dezelfde dingen bezig te zijn. Het zou mooi zijn als de City Deal komende jaren blijft inzetten op de regionale verbindingen die zijn ontstaan tussen onderwijs en samenleving, maar ook zou helpen met het nationaal en internationaal profileren van alle initiatieven.”

Wat wilt u nog meegeven aan het landelijke City Deal-netwerk?
“Ik ben enthousiast over de samenwerking. Ik denk dat je met elkaar veel meer kunt bereiken dan ieder voor zich. En dat is alleen maar goed voor de internationale herkenbaarheid van Nederland. Als wij erkenning krijgen als de innovatieve delta van Europa zou dat een fantastisch resultaat zijn. Daarom is een plek waar al die kennis is verzameld en waar Nederland op de kaart komt zo belangrijk. De City Deal kan daar een mooie bijdrage aan leveren.”