City Deal voegt wat toe aan Brainport-samenwerking

Sinds begin dit jaar is Eindhoven als twintigste stad aangesloten bij de City Deal Kennis Maken. Tijd om eens kennis te maken met kwartiermaker en aanjager Nienke Fabries. Samenwerking tussen kennisinstellingen en maatschappelijke partners is er niet nieuw, vertelt ze. ‘De City Deal is een mooie kans om alle initiatieven in beeld te brengen en kansen te benoemen.’

 Wie is Nienke Fabries?
“Ik werk bij Fontys Hogescholen als consultant regionale samenwerking en ben in die functie aan de slag gegaan als aanjager bij de City Deal. Ik geloof heel erg in verbinding in de agenda van de stad en onderzoeken en onderwijs van de kennisinstellingen. Hiervoor werkte ik bij de Hogeschool Rotterdam, waar ik samen met Carolien Dieleman, en later anderen, heb geholpen bij het oprichten van het Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie, dat  zich richt op vraagstukken vanuit Nationaal Programma Rotterdam Zuid. En zo heb ik ervaring opgedaan in het zoeken naar win-win in de samenwerking tussen de gemeente en de kennisinstellingen in de stad, en het betrekken van studenten bij wat er gebeurt in hun stad

Waarom is er al zoveel samenwerking tussen stad en kennisinstellingen in Eindhoven?
“Eindhoven kent al heel lang een cultuur van samenwerken. Waar in veel regio’s de City Deals vaak een impuls zijn om de samenwerking tussen gemeenten en kennisinstellingen te bevorderen, was die al lang goed geregeld in de Brainport-regio. Toen de regio jaren terug zware economische klappen kende hebben de gemeenten, kennisinstellingen en het bedrijfsleven de handen ineengeslagen om te kijken hoe ze er als regio er goed kunnen uitkomen. Dat groeide uit tot een intensieve en ongelofelijk succesvolle samenwerking in het Brainportverband.”

Nienke Fabries.

Waarom is Eindhoven als universiteitsstad nu pas aangesloten bij de City Deal?
“Ook al ben ik een groot voorstander van de City Deals, wij als partners, -naast Fontys zijn dat de stad, TU/e en Summa College-, vonden altijd dat het wat moest toevoegen aan Brainport. Ook mag het er niet los van komen. Brainport draait echt om high tech innovatie en de maakindustrie, maar brede welvaart en leven lang ontwikkelen zijn ook belangrijke thema’s. Hoe ga je in een stad die draait op enorme slimheid en innovatiekracht ervoor zorgen dat iedereen meekomt? Ik vond het jammer dat wij als enige universiteitsstad geen City Deal projecten hadden, terwijl het gedachtengoed helemaal in ons DNA zit. Brainport gaat veel over technische innovatie, de wonderen van ASML, over mobiliteit en zorg, medische industrie en energie. We vonden dat we meer moesten laten zien wat we allemaal doen aan maatschappelijke innovatie.”

Wat gaan jullie doen in Eindhoven met de City Deal?
“In Eindhoven willen we niet meteen de subsidie aanvragen omdat we eerst willen kijken wat dit toevoegt omdat we al zoveel doen. Het is heel belangrijk dat je met elkaar uitspreekt hoe belangrijk de samenwerking is. We zetten programma’s van onderwijs en onderzoek in voor de stad, terwijl de stad de kennisinstellingen juist gebruikt voor zijn eigen innovatie. Met elkaar moeten we nadenken hoe we elkaars krachten kunnen inzetten, zodat er gave dingen gebeuren waarbij we ons echt hardmaken voor de bewoners van de stad. Ik houd zelf niet zo van wat ik even noem “ellende safari’s”, oppervlakkige bezoeken aan stadsdelen waar problemen zich opstapelen. Dat vind ik niet respectvol naar de bewoners. Je moet je langdurig committeren en echt gewoon je inzetten om een gebied te versterken. Zoals via Living Labs, of duurzame programma’s. Wij hebben in Eindhoven gekozen met elkaar voor het thema Leven Lang Ontwikkelen in de breedte. Iedereen in de stad kan meedoen. We inventariseren nu wat we al allemaal doen en waar we op willen plussen. Hoe gaan we daar een goed programma van maken wat we verbinden aan al die andere netwerken in de stad die al met dit thema bezig zijn.”

Kun je al een concreet voorbeeld geven?
“Ik kijk nu bijvoorbeeld binnen minoren hoe we goede hackathons kunnen organiseren. Ik zou heel graag een hackathon willen doen over hoe je digitalisering inzet bij Leven Lang Ontwikkelen. Ook willen wij aansluiten bij het netwerk Impact040, een netwerk van het bedrijfsleven, gemeente, TU en Fontys dat zich inzet voor maatschappelijke vraagstukken van Eindhoven. We werken dus al veel samen dus we hoeven niet veel tijd te steken in elkaar vinden. De lijntjes zijn kort. Ook doen we al veel onderzoek naar Leven Lang Ontwikkelen, en hoe je zorgt dat je je leven lang nieuwsgierig blijft en wil blijven leren. We willen gebruik maken van de netwerken die Eindhoven al heeft, zoals het netwerk vanuit  de bibliotheek dat veel programma’s heeft opgezet om mensen bij te scholen. Hoe kunnen wij vanuit de inzet van studenten en onderzoek daaraan bijdragen? Ik denk bijvoorbeeld zelf aan programma’s waarin studenten worden ingezet als tutor of mentor, of onderzoek kunnen doen. Nu in de coronatijd zijn er mensen die hun baan verliezen, die hebben ook weer scholing nodig. Hoe kunnen we hen helpen? Kunnen we studenten inzetten in wijkcentra met taalles bijvoorbeeld? Ik zou het heel gaaf vinden als bijna elke student ook zelf bezig is met leven lang leren en anderen daarmee helpt. Ofwel als vrijwilliger of in het onderwijs. We moeten wel goed kijken wanneer het zinvol is om ze in te zetten. Er zijn dus gerichte programma’s nodig.

Wat is de rolverdeling binnen de City Deal?
“Ik ben aanjager en kwartiermaker. Ik heb in Joep Huiskamp een counterpart bij de TU/e. Verder zijn vanuit het Summa College Renate Reijmers en vanuit de gemeente Anja Willems betrokken. Binnenkort gaan ook de Design Academy en het Sint Lucas College meedoen. Dat is echt top. Er is straks geen kennisgebied wat wij niet hebben. We vinden elkaar goed dus nu wil ik dat we baanbrekende programma’s gaan maken waarbij we gebruikmaken van de netwerken. Het moet een iteratief proces zijn.”

Wat gebeurt er in Eindhoven vanuit de samenwerking stad en hoger onderwijs rond corona?
“Summa levert veel bijdragen door studenten in te zetten om te helpen bij de teststraten. Vanuit de Fontys hebben wij een corona Impact Community en proberen wij vanuit economische opleidingen advies te geven aan bedrijven hoe ze zich uit de crisis kunnen innoveren. Een soort consultancy dus. Studenten social studies en ICT hebben veel gedaan voor het installeren van laptops voor verzorgingstehuizen, omdat daar de ICT kennis niet heel sterk is. TU/e heeft de campagne TU/e against covid lopen, met allerlei challenges. Omdat we zo’n goed ecosysteem hebben aan hybride werkomgevingen, zoals de industriecampus BIC (Brainport Industries Campus), kunnen studenten in Eindhoven nog enigszins praktijklessen krijgen en afstuderen. Vergeleken met andere steden hebben we dan ook relatief weinig stage- en afstudeerproblemen. Toen corona net begon riep de Eindhovens fabrikantenkring op om zoveel mogelijk met stages te komen. Iedereen voelt zich wel verantwoordelijk voor elkaar.”

Wat zou je graag ophalen uit CDKM-netwerk?
“Het is altijd erg leuk om te horen hoe anderen het organiseren. En dan hoor ik niet alleen graag de mooie verhalen maar ook vooral waar ze tegen aanlopen. Daar leer je van. Wat zijn struikelblokken en hoe ben je die overkomen? Je moet continu hobbels in samenwerking overwinnen. Onderzoeksprojecten afstemmen op de samenleving is als olie met water mengen. Onderwijs en onderzoek hebben een eigen ritme, de samenleving heeft een volledig ander ritme. Je moet kijken hoe je toch vormen vindt om ze te kunnen samenbrengen. Dat lukt alleen maar door het te doen, aan te passen en bij te stellen. Ik hoop heel erg dat we in het netwerk daar aandacht voor hebben met elkaar. Ik wil ook graag eerlijke verhalen delen.”

Wat wil je verder zelf meegeven?
“Ik geloof in het ideaal van de City Deal en hoop dat we de focus houden waar het om draait. En dat is dat we studenten beter, waardevoller en uitdagender onderwijs bieden en ook de stad waar je bent gevestigd beter maken. Volgens mij gaat dat heel goed, onder meer dankzij iemand als Rowinda Appelman. Daar mag OCW de handen voor dichtknijpen. Ze is echt een grensverlegger. Die heb je echt nodig hiervoor.”

Fontys in Eindhoven.