De regio moet meer een plek krijgen in het hogeronderwijsbeleid

De hogeschool is een spil in de regio. Het zorgt voor levendigheid en draagt bij aan innovatie. Toch komt die regio nauwelijks voor in het hoger onderwijs- en onderzoeksbeleid. Dat moet anders, stelt Anka Mulder, voorzitter van het College van Bestuur van de Saxion Hogeschool. ‘Met de City Deal Kennis Maken is daarvoor al een eerste stap gezet.’

Anka Mulder is sinds 2018 voorzitter van het bestuurscollege, en is afkomstig uit de universiteitswereld. Ze werkte eerder als lid van het college van bestuur van de TU Delft, en is een internationaal expert op het gebied van digitaal onderwijs. Wat haar meteen opviel toen ze de overstap maakte naar de hogeschool is hoe sterk de link met de regio is.

Hoe ziet die verbinding eruit in Enschede, Deventer en Apeldoorn, waar Saxion is gevestigd?
Mulder: “Natuurlijk verschilt het heel erg per onderwijssector. We hebben al lang goede banden in de regio met de organisaties, bedrijven, zorginstellingen, maar ook de gemeenten. Hiervoor heb ik vijftien jaar in het wo gewerkt. Daar is dat toch wel anders, die speelt meer een nationale of internationale rol. Als Saxion Hogeschool zijn we erg verankerd in de regio. We zitten echt in de haarvaten van Oost-Nederland. Bijvoorbeeld 70 procent van onze studenten in Twente blijft na het afstuderen in de regio werken. Vanuit onze eigen instellingen zie ik dat we in Enschede al heel goed verbonden waren en dat het in Deventer, mede dankzij de hulp van de City Deal, echt is verbeterd.”

Anka Mulder.

Hoe zie je dat die verbinding in Deventer is verbeterd door de City Deal?
“In Deventer merkten we dat onze studenten nog niet zo betrokken waren bij de stad, ook al hebben we daarin al wel stappen gezet, met een stadslab bijvoorbeeld. We zien nu dankzij dat stadslab en dankzij de City Deal Kennis Maken dat het aantal studenten dat actief betrokken is bij vraagstukken  de stad verviervoudigd is. Dat vind ik erg mooi. Samen met de gemeente Deventer, City Marketing, ROC Aventus èn studenten denken we na over hoe Deventer meer neer te zetten als studentenstad. Ik denk dat mensen Deventer vooral kennen als hele mooie en authentieke stad, maar dat er nog wel wat kan worden verbeterd om de stad ook aantrekkelijker te maken voor jonge mensen, voor studenten. Citymarketing heeft daar natuurlijk een belangrijke rol in, maar hoe leuk is het om dit juist ook met studenten te bespreken?”

Je stelt dat het hoger onderwijs essentieel is voor de regio. Waaruit blijkt dat?
“Na bijna vier jaar werken bij Saxion zie ik om mij heen hoe ontzettend belangrijk hoger onderwijs is voor de vitaliteit van de regio’s waarin we werken. Zonder studenten is er echt een stuk minder levendigheid. Ook onze alumni vervullen een enorme berg vacatures. Zonder ons praktijkgericht onderzoek is er veel minder innovatie. Onze onderzoekers werken momenteel in lokale hubs samen met bedrijven in Enschede, Apeldoorn, Deventer, Haaksbergen, Tubbergen en Zwolle. Met die mkb-bedrijven werken ze samen aan innovatie. Als zij er niet zijn dan zit er echt een grote kink in de kabel van innovatie. Je ziet steeds meer hoe belangrijk hoger onderwijsinstellingen zijn voor de regio. Gemeenten zien dat ook. Niet voor niets proberen ze universiteiten en hogescholen naar hun stad te brengen. Heel logisch is dat.”

Maar de regio komt dus niet terug in het hogeronderwijsbeleid?
“Nee. Terwijl iedereen weet hoe belangrijk het is, komt het woord regio niet terug in ons hoger onderwijs- en onderzoeksbeleid. Dat is raar. Alles is nationaal ingeregeld. Ik denk dat de City Deal daar een hele mooie stap in is. Die is klein gestart en heeft kleine, en soms grotere, successen behaald. Mensen hebben elkaar beter leren kennen over en weer. Ik denk dat het een hele mooie eerste stap is om de regio een plek te geven in het hoger onderwijs- en onderzoeksbeleid en welke successen je krijgt als je investeert in de regio.”

Wat zou een volgende stap kunnen zijn?
“Als ik kijk naar de toekomst zou je met de City Deal een vervolgstap kunnen zetten om die regiofunctie van het hoger onderwijs te helpen versterken en daarmee dus de verankering in de regio. Ik ben dan ook heel erg benieuwd naar wat de vervolggedachten zijn, ook vanuit het ministerie achter de City Deal. Financieel was de eerste stap klein maar toch vrij succesvol. Dat komt ook doordat de City Deal heel goed paste bij een aantal ontwikkelingen die mensen al waren gestart.”

Wat voor ontwikkelingen zijn dat precies?
“Je ziet overal dat organisaties en bedrijven in de regio’s talent en kennis opzoeken. Ik denk dat deze City Deal heel goed past bij deze trend. Ook in onze regio’s is deze trend al langer gaande. Kijk naar Enschede. Onze technische labs zijn echt ontmoetingsplaatsen waarin wij met het mkb werken aan innovatievragen. Samen met het ROC van Twente en de Universiteit Twente hebben we hubs opgezet in kleinere gemeenten in de Achterhoek en Twente, die worden gerund door alumni en waar stagiaires terecht kunnen en mensen elkaar ontmoeten, en waarbij het bedrijfsleven in contact komt met onze trainees en studenten.”

Wat is volgens jou nodig voor die volgende stap?
“Ik denk dat voor alle partners stabiliteit belangrijk is. Anders kan je niet iets opbouwen. Ook de City Deal gaat over het opzetten van langdurige relaties met elkaar. Niet een projectje hier, telefoontje daar. Je wil een huwelijk, geen kortstondige relatie. Het gaat om programma’s ontwikkelen en elkaar langjariger spreken. Helderheid voor de langere termijn is belangrijk voor alle partners. Een zorg die ik heb voor die stabiliteit is dat we als hogescholen worden gefinancierd per student.”

In hoeverre brengt dat dan de gewenste stabiliteit in gevaar?
“De feitelijke bekostiging die we krijgen is voor onderwijs. Of we nu een City Deal- of onderzoeksproject doen, in relatie met de provincie of met iets internationaals, alles komt uit het budget voor het onderwijs. Dus je kunt je afvragen als we zo’n belangrijke regionale rol hebben zou daar dan ook geen financiering voor moeten komen? Op het moment dat we minder studenten krijgen, -en Saxion zit in zo’n krimpregio-, wordt het voor ons best moeilijk om te blijven investeren in die rol in de regio met al die hubs. Maar ook voor de City Deal. Voor de City Deal is het dus goed dat het wat langjariger wordt en dat we elkaar die stabiliteit gunnen.”