“De stad is vele steden”
“Laten we ons niet blindstaren op cijfers, lijstjes en evaluaties, maar achter het bureau vandaan komen en de stad ingaan om daar problemen op te lossen”, zegt Gert-Jan Hospers, bijzonder hoogleraar citymarketing aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. “Want hoe je de stad beleeft, hangt heel erg af vanuit welk perspectief je kijkt. De stad is vele steden.”
Hospers is van mening dat zachte factoren in een stad van groot belang zijn: “Dat het er veilig is, dat er contact tussen mensen is en dat de openbare ruimte toegankelijk is. Mijn stelling is dat we niet alleen oog moeten hebben voor de grote architectonische iconen in de stad, maar vooral ook voor de kleine dingen. De dingen die je alleen ziet als je er als voetganger doorheen loopt: de variatie, details, comfort, bankjes, en iets ongrijpbaars als gezelligheid.”
Hospers is een van de auteurs van het deze maand verschenen boek ‘Visies op de stad’. “Het formuleren van visies op de stad is de productie van hoop”, zegt Hospers. “Dat is altijd zo geweest en dat zal altijd zo zijn, of het nu gaat om de tuindorpen uit het verleden of de smart cities van de toekomst. De principes van de stad – dichtheid, diversiteit en verrassing – zijn zo oud als de mensheid en blijven van groot belang.”
Toch zijn er grote verschillen in de benadering om de stad te begrijpen. In het boek staan verschillende gezichtspunten, gevoed door inzichten uit de geografie, planologie, milieukunde, bestuurskunde en psychologie. “Heel lang hebben architecten en stedenbouwers kunnen bouwen wat ze wilden want het werd toch wel verkocht. Maar nu er sprake is van een crisis moeten we weer nadenken over wat die stad nou eigenlijk is, en wat de plekken zijn waar mensen graag verblijven.”
Moet de visie op de stad veranderen?
“De stad is gebouwd voor en door 35-jarigen, maar de bewoners zijn heel divers. Je zult maar wat ouder zijn en in een scootmobiel rijden, hoe ga je dan door de stad? Ook als je als oudere lopend gaat, dan is het bijvoorbeeld handig als de verkeerslichten langer op groen blijven staan. Ik heb zelf een ouderdomspak, waarmee je je dertig jaar ouder voelt. Daarmee ervaar je hoe het is om als hoogbejaarde door de stad te lopen.
Omdat mensen sowieso steeds ouder worden en steeds langer zelfstandig blijven wonen, is het verstandig voor het stadsbestuur om daarin mee te denken. Het zit hem soms in kleine dingen. Dat er geen losliggende stoeptegels zijn, dat de deur van het gemeentehuis gemakkelijk open gaat, dat soort dingen. Een hoogbejaarde die één keer gestruikeld is, kan besluiten om in het vervolg maar binnen te blijven.”
Hoe kunnen steden hun visie bijstellen?
“Door met een breder perspectief op de stad te kijken naar de verschillende belangen die er spelen. Een politieagent ziet de stad heel anders dan iemand die een festival gaat organiseren. Een bewoner kijkt anders dan een bezoeker. Wij hebben in het boek verschillende visies bij elkaar gebracht, want veel problemen zijn te verklaren uit die verschillende beleefwerelden.
We hebben in ons land wel veel aandacht voor de twee uitersten van de steden: de grote steden die groeien en sinds kort ook de krimpgebieden. Maar hoe zit het met de middelgrote steden? Die moeten een keuze maken en zich afvragen tot welke groep ze zich het meest verhouden. Moet Doetinchem zich presenteren als de hoofdstad van de Achterhoek, dus centrum in een krimpgebied, of moeten ze zich meer richten op Arnhem, zodat ze kan profiteren van de grote stad in de buurt? Middelgrote steden moeten kiezen voor stoere agglomeratiekracht of voor slimme netwerkkracht.”
Komt het nog weer goed met de binnensteden?
“Het hart van de binnenstad heeft het moeilijk. Dit komt door de toenemende mobiliteit en de groei van online. Mensen werken bijvoorbeeld in Enschede, maar wonen in Hengelo en shoppen in webwinkels. We wonen, werken en recreëren steeds meer los van elkaar. En daarmee laten we de kern van de stad als het centrum van onze dagelijkse activiteiten los.
We zien nu dat binnensteden de winkelfunctie weer proberen te concentreren in de kern. Maar hiervoor moeten we zorgen dat de eigenaren van de panden ook investeren in het stadscentrum. Stedelijke herverkaveling is nog vrij lastig omdat niet alle eigenaren en ondernemers er belang bij hebben, maar er komt wetgeving aan waarmee mensen verplicht kunnen worden om mee te werken aan die herverkaveling.
Ik hoop dat we straks de kern van het oude stadscentrum weer koesteren. Dat is het mooiste en oudste gedeelte van de stad, een plek waar mensen graag verblijven.”
Laat een reactie achter