‘Groen is geld waard’

Groen en blauw in de stad levert heel wat op. Het is gezonder voor de mensen die er wonen, goed voor flora en fauna en doet de waarde van grond en huizen stijgen. Maar hoe druk je die waarden concreet uit. Daar ontwikkelden de partijen van de City Deal Waarden van Groen en Blauw in de stad een speciale tool voor. Projectleider Stefan Verbunt vertelt er meer over.

Afgelopen voorjaar liet de gemeente Den Haag berekenen dat alle woningen in de stad 1,9 miljard euro meer waard zijn dan wanneer er geen bomen, parken en grasvelden zouden zijn geweest. Er is in de Hofstad ongeveer 17 procent groen, wat ervoor zorgt dat een woning gemiddeld 4 procent meer waard is. Dat komt neer op gemiddeld 7.500 euro per woning, aldus de onderzoekers. Zij maakten voor hun berekeningen gebruik van de TEEB-stadtool.

Deze tool, in 2013 gelanceerd door marktpartijen gesteund door het ministerie van Economische Zaken, begint langzamerhand uit de ‘hobbyfase’ te komen, nu steeds meer gemeenten en onderzoekers er gebruik van maken, vertelt Verbunt, projectleider bij de City Deal Waarden van Groen en Blauw in de Stad namens RVO/EZ. Komende zomer maakt de tool een volgende doorontwikkeling door, wanneer het onderdeel wordt van de Atlas Natuurlijk Kapitaal. Verder helpen onder meer RIVM, Rijksuniversiteit Groningen, Hogeschool van Amsterdam en het Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving mee de tool verder te onderbouwen, zodat de resultaten nog betrouwbaarder worden.

In de City deal Waarden van Groen en Blauw in de stad gaan de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu met een zevental steden en andere partners aan de slag om de waarden van natuurlijk kapitaal in de stad steeds beter in geld uit te drukken. Gemeenten, private partijen en kennisinstituten gaan gebruikerservaringen en kennis delen om de TEEB-stadtool en de Atlas Natuurlijk Kapitaal (ANK) te verfijnen, te integreren en nog beter te laten aansluiten bij de uitvoeringspraktijk.

Stefan Verbunt.

Kun je kort uitleggen wat de tool nu precies doet?
Verbunt: “TEEB staat voor The Economics of Ecosystems and Biodiversity, een wereldwijd initiatief om de waarde van de natuur zichtbaar te maken ten behoeve van betere besluitvorming bij de ontwikkelings- en designfase van (vernieuwings-) projecten in steden. Wat levert het op voor onze leefomgeving als we de daken vergroenen, extra bomen planten in parken en straten of het regenwater opvangen in een nieuwe stadsvijver? Of het nu om gezondheid of de waarde van grond gaat, de tool maakt analyses daarover. Deze tool berekent bijvoorbeeld de besparing die de daling van ziekteverzuim oplevert, nu mensen vaker een ommetje in het groen maken als gevolg van vergroening”. De tool maakt de financiële voordelen (dan wel besparing in toekomstige uitgaven) inzichtelijk voor een scala van thema’s; en aan wie die voordelen met name ten deel vallen. Bijvoorbeeld wat levert een verbeterde waterretentie op; of betere hitte reductie als gevolg van investeringen in groen, mensen blijven dan langer in stad of parken met voordelen voor ondernemers in de steden en recreatie.

En wat kun je doen met die analyses?
“Met de tool kan je als gemeente met je vergroeningsagenda een goede business case opbouwen. Je kunt kijken welke winst te behalen valt met groen en blauw, en hoe je andere partijen kunt verleiden mee te doen. Als je huis aan groen grenst is het al snel een kleine 10 procent meer waard. Zelfs als je huis al in een straal ligt van groen is het meer waard.  Dat kan interessant zijn voor banken om te investeren, bijvoorbeeld in verouderde wijken. Zeker met oog op hypotheken die onder water staan. In Rotterdam kijken ze bijvoorbeeld hoe groen de sociale cohesie in een wijk vergroot. Het aanleggen van gezamenlijke moestuinen in een parkje vergroot de sociale controle in de wijk. Daardoor daalt de criminaliteit aanzienlijk. We hebben dit soort veranderingen, deze sociale lasten, nooit eerder in geld uit kunnen drukken. Dat is de kern van deze tool. Waar vangen we winst, waar besparen we kosten? Wie zijn de batenhouders? Als je dat allemaal in kaart brengt kun je dat in je communicatie gebruiken richting banken, ziekenhuizen en andere baathouders om te vragen om meer en in gezamenlijkheid met de overheid te investeren in de omgeving.”

Zijn er al voorbeelden?
“Ja, Apeldoorn heeft de TEEB-Stadtool gebruikt voor de verbetering van een stadspark, dat oud en vervallen was en waar hangjeugd de dienst uitmaakte. Het was niet erg aantrekkelijk meer. De tool is gebruikt om de meerwaarde van een aantal beoogde veranderingen zichtbaar te maken. Het heeft ondersteunend gewerkt in het proces.  Er is met hulp van de tool gekeken naar de kansen voor verschillende partijen, om ze op die manier te motiveren mee te doen. Duidelijk werd dat de meerwaarde de investeringskosten ruimschoots overtrof. Bedrijven én Kadaster hebben dat samen met gemeente samen aangepakt en nu is het echt een visitekaartje voor de stad.”

Deze zomer komt het dus bij de Atlas Natuurlijk Kapitaal (ANK)? Wat voegt dit toe?
“Daardoor kunnen we de resultaten uit de tool locatiespecifiek maken. De  impact van het planten van bomen is op de ene plek nu eenmaal anders dan op de andere. Plant je bomen naast een park of meer solitair, daar kun je je wel iets bij voorstellen. Dat inzicht brengt ANK. Straks voer je de berekening uit op één internetsite voor zowel de TEEB-tool als de ANK. Dat kan heel handig zijn als je bezig bent met de inrichting van een plein of wijk in de stad.”

De City Deal is ongeveer een jaar geleden ondertekend. Heeft het al resultaten opgeleverd?
“Ja, het belangrijkste is natuurlijk dat de tool nu redelijk staat. Het begint te lopen. Waar het eerst vooral hobbyisme was, is er nu vanuit de City Deal meer politieke commitment gekomen, zodat we er veel serieuzer mee aan de slag kunnen gaan. We kijken nu verder wat de logische partners zijn. Er gebeurt op dit moment heel veel. Er zijn immers heel veel gemeenten fanatiek bezig met vergroening en verduurzaming. Die willen graag aansluiten en dat juichen wij toe. Als de tool helemaal doorontwikkeld is , hebben we een mooi (export)product in handen. De uitdaging nu is om alles bij elkaar te brengen. We kunnen daarvoor een steun in de rug gebruiken. De urgentie voor deze tool ontbreekt nog weleens. We hopen dat meer wethouders het gaan steunen. We hebben meer ambassadeurs nodig.”

Stefan Verbunt.

Moet de tool meer bewustzijn bereiken over de rol van groen en blauw in de stad?
“Ja. We willen toch allemaal meer groen en blauw? Eigenlijk wil ik hetzelfde bereiken als met roken. Ik bedoel daarmee dat ik jaloers ben op de evolutie van de  bewustwording omtrent roken. Er is niemand meer die niet bewust is van de gevolgen van roken en men handelt er ook naar, dat was vroeger wel anders. Iedereen weet ook dat meer groen prettig is, het ontstresst, obesitas tegengaat, het ziekteverzuim doet dalen, goed is voor de flora en fauna en meer waarde voor grond en huizen oplevert. Dat bewustzijn moet ook meer gewoon worden. Daar moeten we wat mij betreft naartoe.”

De Gezondheidsraad heeft onlangs een rapport uitgebracht over gezond groen in en om de stad. Daarin adviseert ze in en om steden meer groen voor recreatie aan te leggen. Het rapport is hier te lezen.

Nodigt de naam TEEB-Stad Tool daar wel genoeg voor uit?
“Daar gaan we nog wat aan doen. We denken om een wedstrijd uit te schrijven, waar we mensen uitnodigen mee te denken aan een pakkende naam.”