Groningen wil nog meer studenten inzetten voor maatschappelijke vraagstukken

Met de succesvolle methode Wijk Inzet door Jongeren en Studenten (WIJS) werken nu al per jaar zo’n duizend studenten van de verschillende kennisinstellingen in Groningen aan maatschappelijke vraagstukken. Met de subsidie uit de call City Deal Kennis Maken van dit najaar willen de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanzehogeschool Groningen dit nog grootschaliger maken. Projectmanager van de RUG, Denise Leidelmeijer, licht de ambities toe.

Dit najaar zijn veertien projecten gehonoreerd binnen de call City Deal Kennis Maken. In totaal is 1.125.000 euro beschikbaar gesteld voor het ontwikkelen van implementatieplannen die de verbinding versterken tussen onderwijs, onderzoek en maatschappelijke opgaven van steden.

Met haar deel, 75.000 euro, wil de RUG met het project “WIJS de toekomst in” het komend jaar samen met de Hanzehogeschool Groningen nog meer studenten, docenten en onderzoekers van zoveel mogelijk faculteiten en interdisciplinaire onderwijs- en onderzoeksprogramma’s (RUG) en vakgroepen en lectoraten (Hanze) betrekken bij het oplossen van maatschappelijke opgaven in Groningen. Ook willen ze, samen met de andere samenwerkingspartners in WIJS, inzetten op meer locaties in de stad én in de provincie om de WIJS processen te kunnen borgen.

Naast de twee hogeronderwijsinstellingen zijn de gemeente Groningen, welzijnsorganisatie WIJ Groningen en de mbo-instellingen Alfa-college en Noorderpoort vaste partners van WIJS.

Grootschaliger en duurzamere inbedding

Denise Leidelmeijer op de Landelijke CDKM-Kennisdelingsdag 2019.

Leidelmeijer legt uit waarom WIJS nog een stap groter wil. “Het doel van deze call van de City Deal is dat er grootschaliger en duurzamere inbedding plaatsvindt van maatschappelijke opgaven in het onderwijs en onderzoek. Hogescholen en universiteiten mochten daarop inschrijven. Dat is precies de fase waarin wij als WIJS nu zitten. Vanuit dat perspectief hebben wij deze call geschreven. Binnen de processen van WIJS zijn we al iets langer bezig met verduurzamen en borgen wat we hebben, omdat we zien dat het concept werkt.”

Binnen WIJS werken studenten aan echte vraagstukken, waaronder soms ook wicked problems, die moeilijk op te lossen zijn, zoals eenzaamheid en armoede. Daar leren ze veel van, doen relevante praktijkervaring op, worden meer betrokken burgers en krijgen er studiepunten voor.”

Ook de samenleving wordt er beter van, legt Leidelmeijer uit. “Alle inwoners van de stad kunnen bij ons terecht, met alle vragen die ze hebben. Als we het antwoord niet weten, zoeken we het op en doen we het samen. Het bevordert de zelfredzaamheid van de wijkbewoners door het niet voor ze te doen, maar samen met ze.”

Uitbreiden

WIJS heeft voor al deze vragen een aantal steunpunten in het leven geroepen, die heel goed worden bezocht. Zo’n 150 bewoners per maand kloppen aan bij de verschillende steunpunten, zoals het maatschappelijk steunpunt, het juridische steunpunt of ondernemersteunpunt. Per jaar werken duizend studenten van de vier kennisinstellingen aan de verschillende vragen. Van helpen tot het activeren van de CoronaCheck-app of DigiD tot het helpen met invullen van belastingformulieren of het opstellen van een ondernemingsplan.

“Het kost de wijkbewoners niks”, verduidelijkt Leidelmeijer. We hebben geen ander belang dan hen te ondersteunen, dat voelen de bewoners ook.”

Een volgend steunpunt dat de samenwerkingspartners weer nieuw leven willen inblazen het Steunpunt Gezonde Leefstijl. Daar zullen ze onder meer ook samenwerken met FC Groningen. “Die heeft een totaal andere ingang en band met inwoners van de stad”, legt Leidelmeijer uit.

Een RUG student doet nu een verkennend onderzoek naar hoe we een gezonde leefstijl onder jongeren in de gemeente Groningen kunnen bevorderen, waaronder: Hoe is het gesteld met de gezondheid van jongeren in de gemeente Groningen en hoe kunnen jongeren op een positieve manier beïnvloed worden? Welke interventies werken wel in de praktijk en welke niet? “Dat moet de basis zijn voor verdere en duurzame uitrol.”

Denise en een van de studenten aan het werk in SamenWijs, juni 2021. Foto: Guillaume Maat.

SamenWIJS

Naast uitbreiding van de steunpunten, wil WIJS het komend jaar ook het multilevel, multidisciplinair en wederkerig leren uitbreiden als vervolg op het CDKM-project in Groningen, SamenWIJS. Dat is een multilevel en multidisciplinaire onderwijsprogramma, ontwikkeld om wijkgericht werken en burgerschap te bevorderen. Studenten werken samen in gemengde teams aan complexe vraagstukken in diverse wijken van Groningen. Ook wil WIJS uitbreiden in thema’s.

Leidelmeijer: “Op dit moment richten wij ons vooral op het sociaal domein. Dat willen we uitbreiden naar het publieke en economische domein. Er liggen veel vraagstukken op andere gebieden. Denk bijvoorbeeld aan van het gas af. Daar kunnen weer hele andere type studenten mee aan de slag. Een van de ambities van WIJS is ook om de provincie in te gaan, ook dan kom je weer andere vraagstukken tegen, zoals krimp, intergenerationele armoede. We willen wat teruggeven aan de samenleving, maar ook kennis behouden in de regio.”

Werken aan implementatieplan

In het nieuwe project, dat begin december door et kernteam werd afgetrapt, werken zowel de RUG als de Hanzehogeschool het komend jaar aan een eigen implementatieplan en een financieringsmodel voor deze stap naar opschaling. De focus daarbij ligt op de structurele inbedding en financiële borging van WIJS in verschillende curricula. Omdat de Hanze al langer samenwerkt in WIJS, krijgen de studenten die hierin werken, studiepunten. Dat is bij de RUG nog niet altijd zo. Sommige krijgen wel voor stages of andere opdrachten studiepunten, maar een groot deel doet het extra curriculair, in hun vrije tijd.

“We hebben gemerkt dat de huidige studenten het best wel drukhebben”, vertelt Leidelmeijer. “Om die samenwerking van studenten en de inzet duurzaam te borgen moet je het ergens in bestaande onderwijsprogramma’s inweven, zodat de studenten beloond worden met studiepunten. Dat is toch een van de motivatoren die bijdragen om mee te doen, los van de motivatie dat ze willen samenwerken met studenten van andere opleidingen of willen bijdragen aan een betere samenleving.”

Bovendien, stelt Leidelmeijer, als je het beter borgt in het onderwijs zal WIJS op langere termijn meer een vaste opdrachtgever worden, waar studenten makkelijker een stageplek kunnen vinden. “Omdat we nu nog niet hebben ingebed zijn we nu steeds een op een bezig met het matchen van studenten aan vraagstukken. We zetten een vraagstuk uit vanuit de wijk naar een of meerdere opleidingen. Daar zit een partij tussen, studenten reageren wel of niet of pas veel later. Soms wordt een vraagstuk niet of te laat opgepakt. Als we WIJS borgen in verschillende curricula leidt dat tot snellere en meer matches.”

Business Model Canvas

Om te komen tot twee implementatieplannen en financieringsmodellen werken beide instellingen met het Business Model Canvas, een model voor strategisch management om een nieuwe bedrijfsmodel op te zetten, of een bestaand model in kaart te brengen. Daarbij vullen ze stap voor stap met behulp van focusgroepen de canvassen in. De projectleiders zullen gesprekken voeren met potentiële samenwerkingspartners, zowel intern als extern. De betrokkenheid van de consortiumpartners, zowel in mensen als in middelen, is heel belangrijk om WIJS grootschaliger te maken.

“WIJS werkt eigenlijk nog steeds op projectbasis”, legt Leidelmeijer. “We hebben nog geen rechtsvorm. Nu is het een samenwerkingsverband van zes vaste partners, maar er is nog te weinig capaciteit voor de huidige en toekomstige ambities. Wel ligt er inmiddels een concept meerjarenplan, waarin is uitgewerkt wat WIJS nodig heeft om de huidige processen te borgen en toekomstige ambities te kunnen realiseren. Bijvoorbeeld om de gewenste groei te kunnen maken, zowel met locaties als aantal studenten. Er liggen in ieder geval genoeg uitdagende vraagstukken in de stad en provincie. Van armoede, krimp tot aardbevingen. Er is heel wat winst te behalen.”

De afsluitende bijeenkomst van SamenWijs groep 3, juni 2021. Foto: Guillaume Maat.