Health Hub Utrecht verder na City Deal

Op 19 mei maakten de partners van de City Deal Kennis Maken in de tweede van de serie van vijf webinars kennis met het initiatief Healh Hub Utrecht. Deze netwerkbeweging ontstond uit een andere City Deal en heeft als doel om Utrechters gezonder en gelukkiger te maken. Kwartiermakers Walter Amerika en Jelle van der Weijden vertelden meer over deze beweging.

In 2016 ging Health Hub als een van de City Deals van Agenda Stad van start. Helaas bleef het initiatief vooral op papier bestaan en belandde het uiteindelijk ergens in een bureaulade. Daar werd deze een jaar later door directeur volksgezondheid gemeente Utrecht Hetty Linden gevonden. Zij bracht het onder de aandacht van Jelle van der Weijde bij de Economic Board Utrecht. Die haalde UCreate en Walter Amerika erbij. En zo kreeg Health Hub een nieuw leven met drie kwartiermakers.

Netwerkorganisatie

Wat begon als een City Deal op papier ontwikkelt zich nu in een hoog tempo in de regio Utrecht als een dynamische alliantie op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn. Zorgprofessionals, onderzoekers, beleidsmakers, ontwerpers en ondernemers weten elkaar steeds beter en sneller te vinden door middel van de netwerkorganisatie die Health Hub Utrecht is.  In de samenwerking, houden de vier ontwerpcriteria ‘efficiëntie, effectiviteit, empathie en ethiek’ elkaar in balans bij het vormgeven van de innovatieve zorg van morgen.

De partners zijn te verdelen over een aantal bloedgroepen, vertelt Amerika. Zo zijn er de mensen in de praktijk, de artsen, verpleegkundigen, de mensen die bezig zijn met onderzoek en onderwijs en het beleid. De zestien Utrechtse gemeenten en de Provincie Utrecht zijn aangehaakt.  Daarnaast doet ook de creatieve industrie mee, ondernemers en natuurlijk de gebruikers, de inwoners van Utrecht. “We hebben eigenlijk maar één doel”, vertelt Amerika. “We willen over 10 jaar gezondheid en geluk voor iedere Utrechter bereikbaar maken en houden.”

Een omslag van het zorgstelsel is nodig

Maar daar moet wel heel wat voor gebeuren. Er zijn in de stad en omliggende gemeenten nog te veel verschillen tussen bevolkingsgroepen en ook staat het stelsel onder druk. Amerika: “De bekostiging zoals die nu bestaat van het zorgstelsel is op termijn niet reëel. Er moet echt verandering komen!” Een van de meest prominente beslissingen daarbij is om niet in te zetten op ziektebeelden maar op preventie, vertelt Van der Weijde. “Daarvoor is echt een omslag nodig. Voor veel grote spelers, zoals gemeenten en UMC, is preventie namelijk niet de eerste grote maatschappelijke opdracht. Daarom hebben we gekozen voor een open beweging, en niet hen leidend te laten zijn.”

Daarom is Health Hub Utrecht van start gegaan. Inmiddels zijn 30 organisaties aangesloten bij de open beweging, die ‘van iedereen is, en tegelijk van niemand.’ Van gemeenten, ziekenhuizen tot kennisinstellingen. De partijen hebben elkaar gevonden vanuit een intrinsieke motivatie. Nog steeds zijn er nieuwe partijen die aansluiten. Er zijn veel sympathisanten. Er is één keer per jaar een tekenmoment.

Health Hub is ook betrokken bij GROZ, een landelijk netwerk van Health Holland van de Top Sector Life Sciences & Health. Hier worden de contouren verkend van doorbraakstappen voor bewonerscollectieven. Het doel om preventie en de juiste zorg op de juiste plek – en de juiste personen – te krijgen, vereist een nieuwe vorm van logistiek met fijnmazige distributie.

Het Utrechtse model

Maar hoe kom je tot een programmering met zo’n open beweging? Daar hebben de partners een prioritering principe voor ingezet, naar het voorbeeld van Paul de Leeuw’s Ranking The Stars, genaamd ‘Ranking The Principles’. Hieruit hebben de partners 3 hoofdthema’s gekozen waar de nadruk op ligt:

1. Wijkgerichte preventie
2. Digitale transformatie
3. Een aantrekkelijke arbeidsmarkt van de zorg en welzijn

Rond de thema’s heeft Health Hub het Utrechts model ontwikkeld. Dat werkt als een soort broodje gezond:

Living Lab van Alledag

Een ander model (zie hieronder) dat Health Hub de komende tijd verder gaat invullen is het ‘Circle of Life – Lab van Alledag’ model.  Dat gaat over het dagelijks functioneren. Van gezonder eten, meer bewegen tot veiliger daten en vrijen en beter slapen. Corona zorgt voor een momentum, stelt Amerika. “Het is een enorme kans. Het versnelt heel veel dingen. Tegelijk is het een bedreiging omdat veel van onze partners daardoor nu onder enorme druk staan. Wat wel al heel duidelijk is geworden dat we na de corona-crisis echt aan structurele verandering moeten werken.”

Strategie van het verleiden

Hoe krijg je een open beweging goed werkend met zoveel partners? “We hebben de strategie van het verleiden toegepast”, vertelt Amerika. “Tijdens een diner hebben we de partners bij elkaar gebracht. Er was wel animo, maar men kende elkaar niet. We hebben ook een reis naar Manchester georganiseerd. Daar kwamen we met elkaar erachter dat we in Utrecht al best wel ver zijn, maar het verhaal nog wat helderder kunnen krijgen. Verkopen is heel concreet, een merk bouwen veel moeilijker.”

Jelle van der Weijde voegt toe: “Het verhaal van het samen maken en bouwen is cruciaal. Daarom was de verbeeldingskracht die de creatieve industrie meebracht zo belangrijk. Wat is nodig om de samenwerking op te zetten?”
Overigens blijft Health Hub Utrecht echt een beweging, benadrukt Amerika. “Het is als een reis zonder einddoel. Dat einddoel is ver weg, 2030. Gaandeweg leren we elkaar beter vasthouden en kennen.” Het voordeel is dat er een City Deal voor af is gesloten, het formele getekende document dat in de Staatscourant heeft gestaan. “Daarom konden we meteen van start en waren er middelen. Er was in 2017 een momentum toen Den Haag het signaal gaf dat de gemeenten meer het voortouw moesten nemen in zorg en welzijn. We hebben alles op alles gezet om Health Hub op de programma- en coalitievorming te krijgen rond de gemeenteraadsverkiezingen van 2018.” Dat hebben ze gedaan met een manifest.

Als concreet voorbeeld legt Amerika uit hoe Health Hub Utrecht met bewoners werkt aan het GROZ-concept. GROZ staat voor “zorg” in omgekeerde volgorde: gezondheid staat voorop. Vanuit het landelijke netwerk van Health Holland, onderdeel van de Top Sector Life Sciences & Health, worden de contouren verkend van doorbraakstappen voor bewonerscollectieven in de zorg. Er wordt zo door alle partners op wijkniveau stap voor stap gewerkt aan verandering van het zorgstelsel van onderop.

City Deal Kennis Maken

Hoe zijn de kennisinstellingen in de regio aangesloten? Zowel de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, de Hogeschool voor de Kunsten, ROC Midden Nederland en MBO Utrecht doen mee. Die zijn allemaal aangesloten in eigen onderzoeks- en onderwijsprogramma’s. Ze mogen zelf kijken wat relevant voor hen is, en stellen daarom hun eigen onderzoeks- en onderwijsprogramma’s op rond de relevante thema’s. Docenten, onderzoekers, studenten: allemaal zijn ze verbonden. Vanuit de Health Hub kijken de partners hoe ze het nog verder kunnen stimuleren door Challenges te organiseren.

En dat sluit mooi aan bij de City Deal Kennis Maken. Een van de deelnemers aan de webinar reageerde: “Leuk om te horen hoe het is gegaan met de Health Hub. Ooit heb ik over de deal overlegd. Het leek me toen vooral papier. Dat maakte voor mij duidelijk dat we dit soort processen echt anders moeten opstarten, echt samen een traject ingaan. Dus dat werd de CDKM. Vervolgens hoorde ik niets meer van de health hub. Leuk te horen dat het inderdaad plat heeft gelegen en hoe het is opgestart. Interessant te horen dat ze een agile aanpak hebben en dat een City Deal in de Staatscourant toch helpt.”