Meer buurt en minder politiek in Delfshaven

Robbert de Vrieze is maatschappelijk ontwerper en oprichter van Wij Delfshaven, een netwerk van bewonersinitiatieven in het Rotterdamse stadsdeel Delfshaven. Als lid (namens datzelfde netwerk) van gebiedscommissie Delfshaven in Rotterdam, geeft hij bewonersinitiatieven een stem en slaat hij een brug tussen de energie in het gebied en de plannen van de gemeente voor de ontwikkeling van de stad. Meer buurt en minder politiek is het credo.

Wat is een maatschappelijk ontwerper?

“Dat is een term die ik zelf bedacht heb. Ik ben begonnen als productontwerper, ben daarna via interieurs in de architectuur gerold en heb een opleiding als ontwerper aan de Academie van Bouwkunst gevolgd. Daarnaast heb ik een fascinatie voor zelforganisatie: hoe groepen mensen in een proces tot een resultaat komen. Samengevat probeer ik met verschillende groepen mensen tot iets nieuws te komen, met het ontwerp als verbindend middel.”

Het resultaat kan van alles zijn, zegt Robbert de Vrieze: “Er komt in ieder geval altijd verbeeldingskracht bij kijken, analyse, het horen van verschillende geluiden en die toepassen in een product, een proces of een object. Een leuk voorbeeld is het proces ‘Mooi, mooier Middelland’. Daar willen zo’n 130 bewoners meepraten over een investering die de gemeente gaat doen in de wijk. En niet alleen meepraten, maar ook meedoen en meebeslissen. Dan gaat het om het ontwerpen van een proces: hoe zorg je ervoor dat die mensen dat kunnen doen en hoe verhoudt dat zich tot de gemeentelijke organisatie?”

Welke trends of vraagstukken observeer je?

“Ik ben als ontwerper aan de Academie van Bouwkunst afgestudeerd op de Architectuur van Politiek en de Politiek van Architectuur. Dat ging over  Zuidplein, waar een mega-gebiedsontwikkeling gaande was en het deelgemeentekantoor zou verdwijnen. Ik heb dat proces gevolgd en heb daarbij gekeken naar wat nu de architectuur is van politiek. Hoe zien stadhuizen er bijvoorbeeld uit en hoe zien we dat in een moderne maatschappij? De manier waarop de politiek zich representeert in de architectuur is aan verandering onderhevig.

Je ziet, ook bijvoorbeeld in Delfshaven, de schaal veel meer teruggaan naar door bewoners gerunde plekken. Er ontstaat echt een beweging van burgers die zich ook willen bezighouden met het maken en ontwikkelen van de stad. Het verbond Wij Delfshaven geeft die burgerkracht een stem – maar het is geen politieke partij. Ons centrale thema is het plezier en de kracht die ontstaat als mensen iets zelf gaan doen.”

Wat hoop je te bereiken?

“In Delfshaven zijn we erin geslaagd een netwerk van uiteenlopende initiatieven te vormen, dat ook echt inspraak heeft. Daarmee kun je heel veel kracht en massa ontwikkelen. Ik hoop dat de komende paar jaar, in Rotterdam maar ook in andere steden in Nederland, op meerdere plekken initiatieven erin slagen zich te verenigen. Zo wordt het voor bewoners mogelijk om met al hun energie en eigen expertise mee te werken aan het maken van de stad.”

Wat verwacht je van Agenda Stad?

“Het speelveld verandert, dat zie ik niet alleen tot uiting komen in architectuur. Grote, gevestigde organisaties in stedelijke ontwikkeling zijn ook op zoek naar hun nieuwe rol. Maar hoe richt je dat nieuwe speelveld in, wat zijn de spelregels en hoe zorg je dat iedereen die mee wil doen dat ook kan? Nu zijn inspraakmechanismes en aanbestedingen nog het uitgangspunt. Maar de nieuwe tools die je nodig hebt om een proces zoals gaande is in Middelland in te richten, daar wordt nu volop mee geëxperimenteerd. Agenda Stad kan die experimenten een podium geven en helpen de vertaalslag te maken naar handvatten en hulpmiddelen waarmee je bewoners van steden in staat stelt ook zelf zo’n proces vorm te geven. Dat lijkt me een mooie rol.”

Bekijk ook de website van Wij Delfshaven