‘Samenwerken aan maatschappelijke thema’s doet muren verdwijnen’

Sinds ’s-Hertogenbosch zich vorig jaar aansloot bij de City Deal Kennis Maken is er een mooie overlegstructuur ontstaan tussen gemeente en de zeven onderwijsinstellingen in de stad. Juist de deelname  van het mbo maakt deze samenwerking hier zo bijzonder. Voortrekker daarbij is Ufuk Kâhya wethouder duurzame mobiliteit en talentontwikkeling.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Cultuur & Communityvorming en Externe Verbinding.

Wat gebeurt er allemaal in de stad ’s-Hertogenbosch rond de City Deal?
“We hebben hier in de stad zeven onderwijsinstellingen, van mbo, hbo tot wo. Van unieke instellingen als de Jheronimus Academy of Data Science (JADS), uniek in zijn soort op het gebied van datascience, tot de enige hbo in ons land die zich bezighoudt met cabaret en kleinkunst. In totaal hebben we hier 30.000 studenten. Kortom, we hebben in de stad veel creativiteit, veel datagerichte kennis maar ook veel op het gebied van agrifood. Een heel compleet palet. De City Deal is een mooi vliegwiel om hen allemaal in gezamenlijkheid te laten opereren. Hierbij zien we geweldige mogelijkheden om studenten van verschillende onderwijsorganisaties, verschillende opleidingsniveaus en verschillende disciplines samen te brengen.”

Ufuk Kâhya wethouder duurzame mobiliteit en talentontwikkeling.

Wat zijn thema’s die hoog op de agenda staan?
“We hebben de focus gelegd op het thema Positieve Gezondheid. Hoe zorg je voor welzijn en welbevinden van de inwoners? Dit thema bekijken we vanuit de verschillende invalshoeken. De instellingen werken daar op gelijkwaardige manier mee samen. Zo hebben studenten van TU Eindhoven bijvoorbeeld een biobrug ontworpen, een ecoduct die helemaal van biologisch materiaal is opgebouwd en dus ook biologisch afbreekbaar is. De ontwerpers hebben het samen gemaakt met vakstudenten van onze mbo-opleidingen. Zo leren ze met elkaar samenwerken. De tekenaars van de TU zijn een onmisbare schakel, maar ook de gouden handen van de mensen die het ontwerp in elkaar zetten. Het is een mooi voorbeeld hoe wo en mbo samenwerken. Verder hebben we vanuit de gemeente een lokaal fonds Onderwijs Innovatie opgezet. Daaruit hebben we het Open Data Lab opgericht, waarin studenten samenwerken aan thema’s als ICT, Data en Agrifood. We zijn nu bezig om de eerste projecten op te zetten. Vanuit ’s-Hertogenbosch proberen we veel meer in te bedden om mooie samenwerkingen te laten ontstaan. Voorheen werken studenten vooral vanuit hun eigen studie aan een thema. Als ze dan de arbeidsmarkt opkomen leren ze samenwerken met mensen uit andere disciplines. Nu doen ze dat al voordat ze die arbeidsmarkt opgaan.”

Wat is het belangrijkste wat de City Deal heeft gebracht?
“Het mooie van de City Deal is dat er in ’s-Hertogenbosch een overlegstructuur is ontstaan tussen de gemeente en de zeven instellingen. Voorheen was dat veel meer incidenteel. Dankzij de City kunnen we veel meer een collectieve agenda vormgeven voor het onderwijs in de stad. Gezamenlijk gaan we dan ook een onderwijsvisie voor de stad vormgeven, die ik in november op de volgende kennisdelingsdag van de City Deal wil presenteren. Ook willen we met alle partijen de internationale community in de stad meer met elkaar verbinden. Als start hebben we een aantal weken geleden alle internationale studenten in ’s-Hertogenbosch uitgenodigd op het stadhuis. Het is allemaal geen onderdeel van de City Deal, maar het is wel allemaal ontstaan door de verbinding daaruit, de gesprekken die er door zijn ontstaan. Het is veel meer dan de Deal alleen.”

Waarom hebt u zich er zo voor ingezet om als stad mee te doen aan de City Deal Kennis Maken?
“Omdat de City Deal ervoor zorgt dat de stad als laboratorium fungeert voor het onderwijs. De onderwijsinstellingen werken er samen aan Positieve Gezondheid. Daarbij komen thema’s langs als schone lucht, fysieke gezondheid, gezonde leefomgeving, maar ook data. Ieder kan er met zijn eigen expertise goed aan meewerken. Het unieke is dat mbo, hbo en wo hieraan samenwerken. Dankzij deze projecten krijgen de studenten ook meer binding met de stad. In plaats van hier naar college te komen en dan ‘s middags weer de trein te pakken naar hun woonplaats komen ze via de projecten in contact met de lokale samenleving, met lokale vraagstukken. De gemeente neemt hun input rond die vraagstukken serieus mee in beleidsontwikkeling. En dat geeft de studenten weer een stuk waardering en erkenning voor hun creatieve talent.”

Welke kant wilt u verder op met onderwijs in ’s-Hertogenbosch?
“Ik zie de City Deal als een mooie start van een bredere samenwerking van de instellingen met elkaar en met de samenleving. Het is mooi dat het werken aan maatschappelijke thema’s de muren tussen mbo, hbo en wo doet verdwijnen. En dat er een agenda ontstaat met een gezamenlijke ambitie die vorm en inhoud geeft aan het onderwijs van de toekomst. Er bestaan al langer samenwerkingen, tussen de verschillende onderwijsinstellingen. Door de City Deal komen deze samenwerkingen hoger op de agenda en krijgen projecten een betere kans om bij slagen een vaste plek te krijgen in het curriculum. Zo ontstaat nieuwe kennis waar andere projecten op voortborduren. Er is een gezamenlijkheid ontstaan die buiten de eigen sector kijkt en dat vind ik echt een grote winst naar de toekomst toe.”

Wat verwacht u verder van de City Deal?
“Ik hoop dat het zowel blijft fungeren als een vliegwiel op lokaal niveau maar ook dat we door de City Deal landelijk van elkaar kunnen leren wat wel en wat niet werkt. Ik verwacht dat er dankzij de City Deal meer structurele samenwerkingen ontstaan tussen kennisinstellingen en dat deze ruimte creëert voor initiatieven. Dat de City Deal nu wordt verlengd is dan ook heel mooi. Zo krijgen de netwerken die er door zijn ontstaan duurzamer vorm. Ze dragen bij aan de intrinsieke motivatie, energie en waardering die de studenten krijgen door te werken met echte maatschappelijke thema’s, echte actoren en door het verbinden van beroepspraktijken. Die krijgen ze minder wanneer ze alleen werken met theoretische vraagstukken. Is die energie en waardering voor de studenten niet het allerbelangrijkst van alles?”

Over welke kennis zou u vanuit ’s-Hertogenbosch graag landelijk wat willen uitwisselen?
“Ik zou graag met andere steden willen delen hoe bij ons dat structurele overleg is ontstaan en hoe we verder gaan met de gezamenlijke ambities die daaruit zijn voortgekomen. We werken samen aan een onderwijsvisie die sectoroverstijgend is. Dat is echt vernieuwend. En dat is echt te danken aan de City Deal en de ontmoeting die daaruit is voortgekomen.”

Hoe ziet dat structurele overleg er precies uit?
“Naast een bestuurlijk niveau, hebben we ook een ambtelijke werkgroep waar vertegenwoordigers van scholen en gemeenten samenkomen. Die wordt geleid door de kartrekker, zoals wij die noemen: Marjolein Rojo. Zij brengt de verschillende initiatieven in kaart en zorgt voor het kunst van het verbinden. Zij is de tussenpersoon tussen de verschillende partijen en zorgt ervoor hoe opdrachten gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd. Daarvoor smeedt ze slimme coalities van verschillende disciplines en instellingen. Deze samenwerking is echt de meerwaarde van deze City Deal. Het is de taak van Marjolein om deze meerwaarde te benutten. Zo landen de vraagstukken bij de teams van studenten uit de verschillende disciplines.”

Op 1 november is volgende kennisdelingsdag van de City Deal in ’s-Hertogenbosch. Wat kunnen we zoal verwachten?
“Op 1 november zullen we onze onderwijsvisie presenteren en daarnaast twee projecten uit de City Deal laten zien. Daarnaast organiseren we verschillende workshops en laten we hotspots zien in de stad. Vooral krijgt de dag veel input van studenten zelf. Daar gaat het tenslotte om. Dat is de kern van de City Deal. We willen die dag laten zien wat voor verschillende vormen van talenten onze stad te bieden heeft.”