‘Studenten maken deel uit van het stedelijk weefsel’

Van armoede in bepaalde stadswijken, toenemende behoefte aan zorg en sociale inclusie. De Nederlandse kennissteden staan er niet langer alleen voor met dit soort problemen. Dankzij de City Deal Kennis Maken zoeken de hogescholen, universiteiten en hun studenten en onderzoekers samen naar oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.

Dat staat centraal in deze nieuwe, intensieve samenwerking tussen de kennissteden, Rijk en de onderwijsinstellingen. Afgelopen 2 februari tekenden zij in Den Haag de City Deal en spraken af dat de stad zo deze rijke leeromgeving moet vormen voor studenten. Samen met onderzoekers en mensen uit de praktijk gaan zij in de steden zelf aan de slag met stedelijke problemen. Want in de wereld buiten de campus gebeurt het.

Goede voorbeelden van zo’n rijke leeromgeving zijn stages in de praktijk. Een ander voorbeeld zou kunnen zijn om stedelijke problematiek op te nemen in het curriculum: bijvoorbeeld door als gemeente studenten een echte opdracht te geven om op te lossen, uit de dagelijkse praktijk van de stad. Zo’n opdracht kan zowel bestuurlijke, sociale of technische aspecten hebben. Door steden en kennisinstellingen wordt samengewerkt door bijvoorbeeld gemeenschappelijke strategische agenda’s te ontwikkelen. Bijvoorbeeld in Tilburg. Op die manier kunnen onderzoek en beleid in een stad op elkaar aansluiten.

Deel van de stad

Met de Deal wordt in ieder geval duidelijk hoezeer studenten deel uitmaken van de stad waarin ze studeren. Dat is volgens de Nijmeegse wethouder Renske Helmer-Englebert en voorzitter Karl Dittrich van de VSNU, voorzitter van de vereniging van universiteiten, een belangrijk doel van de City Deal. “Deze City Deal maakt duidelijk dat universiteiten en studenten deel zijn van het stedelijk weefsel”, stelt Dittrich. “Hun aanwezigheid heeft veel voordelen voor de stad, het zorgt voor verjonging en dynamiek. Tegelijkertijd vergen al die jonge mensen in de stad inspanningen van de stad zelf, en zeker ook van de andere inwoners. Daarom geloof ik dan ook in het Giving Back-principe van deze City Deal.”

Wat terugdoen voor de stad

Medeondertekenaar Helmer-Englebert is ook voorstander van de maatschappelijke bijdrage van studenten. “Deze City Deal maakt ons meer bewust dat onderwijsinstellingen geen eigen eiland zijn in de stad. Het mooie is, zoals de titel al zegt, is dat we studenten kennis laten genereren en tegelijk twee werelden met elkaar verbinden. En dat is nodig in Nijmegen, want wij zijn natuurlijk een echte studentenstad. Als straks studenten meer gaan doen in de wijk zal er meer wederzijds respect ontstaan tussen hen en de andere bewoners van de stad. Dat is voor mij de grootste winst van deze City Deal. Dat je twee verschillende werelden, twee ivoren torens, samen omsmeedt tot één stad waar we met zijn allen leven. De kennis wordt daarmee groter over wie die andere inwoners zijn.”

Tweedeling

Die kennis over elkaar is nu nog niet altijd aanwezig, benadrukt Dittrich. “Ik schrik soms van de tweedeling die er nu bestaat tussen studenten, die rondlopen in de mooie gebouwen, tussen andere slimme mensen en in een kosmopolitische omgeving, en andere delen van de stad. Het is heel goed te beseffen dat er een andere kant van de medaille is, dat er letterlijk om de hoek hele andere problemen spelen dan op de universiteit of hogeschool. Maak de studenten daar deelgenoot van, dan beseffen ze het voorrecht wat ze hebben. In de stad zie je de echte realiteit.”

Helmer-Englebert pleit echter niet alleen voor een bijdrage van studenten, maar ook van werkgevers. Die mogen wat haar betreft een stap zetten om meer stageplekken te creëren. “Daar is namelijk een tekort aan. Met stageplekken kunnen jongeren kunnen makkelijk doorstromen en de arbeidsmarkt heeft er zoveel aan gewonnen. Een stageplek is een allesbinder waar je oud en nieuw bij elkaar brengt. Voor studenten levert het een voeten-in-de-klei ervaring op. Voor ons beleidsmakers en werkgevers brengen studenten juist weer een frisse out-of-the-box blik met zich mee waarmee ze vraagstukken weer heel anders kunnen bekijken. Juist dat bij elkaar brengen leidt tot kracht.”

Gezamenlijk onderzoek

Voorzitter van de Kennissteden, én burgemeester van studentenstad Leiden, Henri Lenferink, zei bij de ondertekening al dat er al heel veel gebeurt. Veel studenten doen al iets terug voor de stad waar ze studeren, en dat geeft hen over het algemeen een goed gevoel. Ook Nijmegen kent al verschillende lopende initiatieven. Zo werkt de stad aan de Waal samen met studenten van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen aan een onderzoek naar hoe je talent kunt versterken. Niet alleen op universiteiten maar in de hele onderwijsketen. Van kinderopvang tot wetenschappelijk onderwijs, aldus Helmer-Englebert.

“Hoe zorg je ervoor dat je de kinderen in mars houdt, zodat ze door ontwikkelen in één vloeiende beweging en niet door andere omstandigheden eruit vallen. We zitten als gemeente in de stuurgroep. We ontwikkelen broedplaatsen waar docenten en leerlingen elkaar ontmoeten. Hier vindt het kennismaken al plaats.”

In de City Deal gaan steden en kennisinstellingen verder om dit kennismaken te verbreden, verdiepen en op te schalen. Door samen strategische thema’s benoemen kunnen ze uitstijgen boven een groot aantal kleine projecten.

De diepte ingaan

Volgens Dittrich is deze City Deal dan ook iets unieks, dat elders in de wereld niet bestaat. “Nu moeten we de diepte ingaan en ervoor zorgen dat dit zeker niet een bestuurlijke aangelegenheid blijft maar dat men in de organisaties ermee aan de slag gaan. Elke stad heeft zijn unieke problematiek. We moeten kijken hoe universiteiten daaraan kunnen bijdragen.”