Themacluster Ecologisch en Economisch verduurzamen en innoveren

Trekkers van dit themaclusters: Rotterdam en Den Bosch
Deelnemende partijen: Almere, Amsterdam, Den Haag, Ede, Helmond, Leeuwarden, Oss, Venlo, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Lokaal voedselbeleid biedt kansen om voedselsystemen ecologisch te verduurzamen en tegelijkertijd economische bedrijvigheid te genereren in en rond de stad. Om deze kansen te benutten is het wezenlijk dat een gezamenlijke aanpak van alle partners in de keten tot stand komt – van boer tot consument maar ook tussenliggende schakels als retail en verwerkende industrie.

De stedelijke overheid kan hierin een belangrijke rol als katalysator vervullen, bijvoorbeeld door partijen van verschillende beleidsterreinen bij elkaar te brengen om crossovers te stimuleren en een stimulerende omgeving voor systeeminnovatie te genereren. Stedelijke voedselsystemen zijn op tal van manieren verbonden met het gebruik en beheer van natuurlijke hulpbronnen. De ecologische voetafdruk van steden kan voor ca. 40% worden teruggevoerd op voedsel gerelateerde activiteiten en ook is de stad via afval-, nutriënten- en waterstromen verbonden met de omliggende regio.

Het beter sluiten van kringlopen en in balans brengen van landbouwproductie met het beheer van natuurlijke hulpbronnen kan regionale voedselsystemen economisch versterken. Benaderingen als circulaire economie, cradle-to-cradle en natuurinclusieve landbouw bieden hiervoor aanknopingspunten. Voorbeelden zijn het matigen van vleesconsumptie in combinatie met de regionale teelt en afzet van eiwitgewassen, het voorkomen van voedselverliezen en –verspilling, en het valoriseren en ‘upcyclen’ van reststromen tot waardevolle producten.

Om deze kansen voor economische en ecologische verduurzaming te benutten moeten nieuwe, waarde-gedreven businessmodellen (people, planet, profit) en kennis en innovatie op dit gebied ontwikkeld worden. Lokale overheden kunnen dit bevorderen, bijv. door onderzoek, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen te bundelen in kennis en innovatieclusters en het stimuleren en begeleiden van startups. Ook kansen voor het bundelen en onderling afstemmen van de specifieke kennis en inzet van regionale voedselclusters kunnen nader worden onderzocht en uitgewerkt.

Vraagstukken die het themacluster inhoudelijk richting geven

Bloeiende lokale economieën

• Inventarisatie van nieuwe waarde gedreven businessmodellen in en rond de stad. Wat zijn nieuwe voedselproductie-concepten in en rond de stad —met een meer gelijke verdeling tussen verschillende waarden van voedsel (zoals economie, ecologie, gezondheid) en wat zijn daarbij kansrijke verdienmodellen en opschaal strategieën?
• Ontwikkeling van regionale kennis- en innovatieclusters (o.a. testfaciliteiten, innovatiecampussen)
• Hoe kunnen regio’s clustering van kennis en innovatie voor gezond en duurzaam voedsel stimuleren?

Verduurzamen van voedselketens

• Valorisatie van reststromen en verduurzaming voedselketens
• Op welke manieren kunnen reststromen beter tot waarde gebracht worden om zo de voedselketen te verduurzamen?
• Eiwittransitie en vermindering ecologische voetafdruk
• Op welke manieren kunnen steden de ontwikkeling van nieuwe, duurzame eiwitten door bedrijven faciliteren op het land en op zee?

Acties die het themacluster heeft opgepakt

Binnenkort meer informatie