Twee City Deals over nieuwe economie

“Er gaan waarschijnlijk twee City Deals komen over de nieuwe economie. De ene gaat over welke nieuwe vaardigheden er nodig zijn (Next Century Skills) en de andere over investeringsprojecten voor de economie van de toekomst. (Roadmap Next Economy)”, zegt Janjoost Jullens, die betrokken is bij beide City Deals.

Vanuit zijn bedrijf in Rotterdam, Studio Wolfpack, mobiliseert Janjoost creatieve pioniers voor transitieopgaven. Vaak doet hij dat voor of met publieke opdrachtgevers: “Veel toekomstbeelden uit de ‘next economy literatuur’ worden door creatieve ondernemers al in praktijk gebracht. En meer in het algemeen vind je bij hen de ideeën en de tanden die nodig zijn voor verandering.”

Janjoost Jullens kent zowel de transitieopgaven van gemeenten en overheden als de wereld van de creatieven. “Ik heb jarenlang overdag de slimme innovatieadviseur uitgehangen en ’s avonds geëxperimenteerd met exposities, kunstprojecten en events. Ik merk steeds meer dat het goed is om die twee werelden bij elkaar te brengen. Dus nu komt die dubbele loopbaan goed van pas.”

Voor Agenda Stad schreef hij samen met transitie-expert en zakenpartner Mattijs Taanman het essay De Derde Individuele Revolutie (www.3ir.nl) over de rol van de maker movement in de stad. De kernboodschap hiervan is: de makers realiseren de next economy nu al, in het klein. Het essay vormt de basis voor de bijdragen die Wolfpack nu levert aan de City Deals.

In Rotterdam wordt het belang van die pioniers erkend. De gemeente heeft Wolfpack ingeschakeld om met partners uit de stad een bidbook te maken voor de Roadmap Next Economy. “We hebben daarin een hele vrije rol. De gemeente is naar mijn indruk zeer oprecht. De vraag is of we met spannende en desnoods ontregelende plannen komen waar de pioniersmentaliteit inzit. En of we daarmee op daadwerkelijke impact willen koersen. Dit doen we complementair aan het traject van de grote spelers.”

Gaan nieuwe bedrijven het winnen van grote bekende?

“Er zijn nog weinig grote bedrijven die op een echt nieuwe manier werken. Vanuit hun businessmodel staan ze eigenlijk op de rem. Je ziet kleine bedrijven wel circulaire ketens ontwikkelen, sneller innoveren, meegaan met the internet of things en nieuwe verdienmodellen. Grote bedrijven houden dat moeilijk bij, door hun logge structuur. We werken nu samen met bijvoorbeeld de RDM Makerspace, kunst&tech specialisten V2_, de circulaire ondernemers van BlueCity010 en Arash Aazami, een crack in nieuwe business modellen.

Ik kan me best voorstellen dat er branches zijn waar er nog honderd jaar grote bedrijven bestaan, maar op steeds meer gebieden komt er concurrentie van de kleintjes. Je ziet nu ook dat corporates op zoek gaan, om te zorgen dat ze de boot niet missen. Eneco investeert miljoenen in start-ups, KPN heeft de Internet of Things Academy opgericht, en ga zo maar door. Zulke partijen beseffen zelf ook: we moeten. Je merkt dat er zo’n beetje elke maand wel een nieuw initiatief rond dit thema wordt gelanceerd.”

Wat is de Roadmap Next Economy?

De Roadmap Next Economy wordt ontwikkeld door de metropoolregio Rotterdam – Den Haag en beschrijft welke investeringsprojecten noodzakelijk zijn om de regio economisch toekomstklaar te maken. Het gaat over the internet of things, duurzaamheid en decentrale productie. Deze City Deal is al getekend, ook door de provincie Zuid-Holland, het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het is uniek dat in Nederland een economisch plan op deze manier en op deze schaal tot stand komt.

Janjoost: “Kijk alleen al naar de Rotterdamse haven: die draait grotendeels op olie. Dus iedereen weet zeker dat het fout gaat je als je niets verandert. Het is logisch dat overheden zich daarmee bemoeien, hoewel het gebied vooral van bedrijven is. Er wordt volgens mij nu hard gewerkt om alle bloedgroepen in de roadmap te krijgen.”

En dan die andere City Deal: ‘Next Century Skills’?

“Sinds kort staat ook een City Deal ‘Next Century Skills’ op de agenda, die zich richt op onderwijs en de vaardigheden die in de nieuwe economie nodig zijn.

Stadsbewoners krijgen betere kansen als ze leren om op nieuwe omstandigheden snel in te spelen. Een ondernemende basishouding is belangrijk voor de toekomst. Dat is niet zozeer een wensbeeld als wel een noodzaak. Veel mensen hechten aan zekerheid maar die is aan het afnemen. Hoe kun je stadsbewoners daarop voorbereiden? Vaardigheden spelen een belangrijke sleutel voor nieuwe vormen van inclusiviteit en weerbaarheid.

Onderwijsinstellingen spelen daarin natuurlijk een grote rol, maar ze krijgen ook wel veel veranderingen over zich heen gestort. Ze zitten bovendien vast aan de kaders van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, terwijl voor de next economy de kaders zich continu ontwikkelen. Dat lijkt me een aardige puzzel waarin de City Deal kan helpen.

Er zijn wel veel experimenten. Zowel vanuit leraren, dus in het onderwijs, als daarbuiten – zoals de Coderdojo en verschillende fablabs. In die hoek ligt onze bijdrage: wat doen de pioniers en hoe kun je van die experimenten leren? Zo wordt bij mij in Rotterdam-West een maatschappelijke makerspace gerealiseerd. Mijn buurman kalligrafeert in het Arabisch en maakt kunst met mozaïekpatronen uit beroemde moskeeën. Aardig succesvol overigens. In de makerspace komt een lasersnijder en de buurman is nu al enthousiast over de nieuwe werken die hij kan gaan maken. Ik wil wedden dat hij over een half jaar die technologie beheerst.”

Samen met Pakhuis de Zwijger produceert Wolfpack een programmareeks over de Skills voor de next economy. De eerst volgende editie is op maandag 14 december. Zie ook www.dezwijger.nl/skills.