Utrecht richt pijlen op preventie met Corona-Challenge

Utrecht werkt vanuit de City Deal Kennis Maken al langer met Challenges om studenten te betrekken bij maatschappelijke vraagstukken in de stad­. Logisch dat de Corona Challenge dit najaar aansluit bij deze ‘typisch Utrechtse’ aanpak. ‘Hoe krijg je meer aandacht voor gezondheidspreventie in tijden van corona?’

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Studenten en Externe Verbinding.

Begin oktober vond op de Dag van de Duurzaamheid de finale plaats van de Sustainable Campus Challenge. Zo’n honderd studenten van de Universiteit Utrecht, ROC Midden-Nederland en de Hogeschool Utrecht bogen zich, helemaal coronaproof, over de vraag hoe het Utrecht Science Park duurzamer kan worden ingericht.

De deelnemers waren in groepen verdeeld aan de hand van vier thema’s: leefbaarheid, energie, circulariteit en mobiliteit. Drie dagen de tijd kregen ze de tijd om een idee erover uit te werken. Vier groepen mochten door naar de finale om hun idee te pitchen. De winnende groep kreeg een award uitgereikt door Lot van Hooijdonk, locoburgemeester en wethouder Duurzaamheid en Milieu. De winnaar van de Challenge was een idee om al het koffiedik dat dagelijks op het Science Park overblijft te recyclen naar nieuwe koffiebekers. Andere ideeën gingen over mensen meer bewustmaken van hun footprint, het tegengaan van eenzaamheid onder patiënten van het UMC en om de Stichting Studenten Huisvesting (SSH) te helpen om hun bewoners mee te krijgen in de duurzame energietransitie.

Studenten werken samen op 1,5 meter afstand tijdens de Sustainable Campus Challenge.

Typisch Utrechtse aanpak

Het werken in Challenges is een echt typisch Utrechtse aanpak, stelt Erik Mooij projectleider onderwijsinnovatie bij de HU en van de Utrecht Challenge Alliantie (UCA), de organisatie die de Challenge heeft georganiseerd. De Challenge Alliantie is het project in Utrecht dat onder de vlag van de City Deal Kennis Maken wordt gevoerd. “De Challenge is de vorm waarmee we in Utrecht studenten willen betrekken bij vraagstukken uit de stad. We organiseren ze op zo’n manier dat studenten van alle onderwijspartners kunnen deelnemen, dus van Hogeschool, Universiteit Utrecht en ROC Midden Nederland. De Challenge is georganiseerd als pressure cooker. Het is een kortlopend programma rond een stedelijk vraagstuk, waar studenten uit verschillende disciplines, opleidingen en levels samenwerken. Een brede multidisciplinaire aanpak dus. Design thinking is daarbij de methode om toe te werken naar een oplossing.”

Daarnaast is het ook doel dat de studenten daarop aanvullend skills ontwikkelen, die ze tijdens de Challenge kunnen toepassen. Als voorbeeld noemt Mooij interdisciplinair samenwerken. “Dat leren we ze aan via bepaalde procesvormen. Hoe werk je toe naar consensus? Hoe kom je tot gedragen oplossingen? Welke vormen gebruik je om iedere discipline aan bod te laten komen? We hebben coaches die de studenten hierbij begeleiden. Er is veel aandacht voor reflectie. Een technische student van een ROC, een student planologie van de universiteit of een sociaal werker van de hogeschool, het scheelt nogal in hun kijk op de wereld, hun aanpak hun expertise. Het helpt het proces heel erg als we hen in het begin helpen uitzoeken wat ze aan elkaar hebben.”

Erik Mooij.

Wat de Challenge Alliantie wil bereiken is met de Challenges is dat de problemen een eigenaar krijgen. Mooij: “Bijvoorbeeld dat de SSH echt campagnes gaat ontwikkelen voor gedragsverandering onder huurders, waarbij studenten dan een rol gaan spelen.”

Corona-Challenge

“Voor 2020 stonden twee Challenges gepland”, vertelt Mooij. “In het voorjaar een over gezondheid en in het najaar een over duurzaamheid. Toen de lockdown startte hebben we de Challenge over gezondheid besloten uit te stellen. Het was zo onduidelijk wat wel en niet kon. Daarom hebben we deze verplaatst naar eind november. Omdat de Challenge over gezondheid goed paste, besloten we de corona-gelden van de Corona Challenge van de City Deal Kennis Maken daarvoor te gebruiken.  Het beoogde onderwerp voor juni was preventie. Dat hebben we vastgehouden voor november. Hoe krijg je meer aandacht voor gezond leven in tijden van pandemie? De komende weken gaan we dit verder uitwerken.”

In november zijn wederom dezelfde drie kennisinstellingen betrokken. Ze werken samen met de Health Hub Utrecht. Dit is een samenwerkingsverband, voortgekomen uit de gelijknamige City Deal, van ziekenhuizen, gemeente en Provincie met de kennisinstellingen, die een regionale gezondheidsagenda heeft opgesteld. Het thema is actueler dan ooit, stelt Mooij. “Tot aan Hugo de Jonge zelf toe weet niemand precies wat voor gezondheidsbeleid we het beste kunnen maken rond corona, een virus dat we nog niet echt goed kennen. Hoe kun je vanuit volksgezondheid ervoor zorgen dat we met zijn allen weerbaarder worden? Hoe kun je zelf zorgen dat je minder besmettelijk bent, of minder ernstig ziek wordt? Hoe kun je goed leven op afstand? Hoe blijf je gezond? Straks gaan de sportscholen weer dicht en werken we weer vooral vanaf huis. Met studenten willen we gaan kijken wat dit betekent voor bepaalde groepen in de Utrechtse samenleving: jongeren, ouderen, mensen met een specifieke achtergrond. Hoe kun je gezond blijven tijdens de pandemie? Hoe kunnen we de weerstand op peil houden als we weer vanaf huis werken?”

Weerbare stad

Ook de vraag wat het betekent voor de stad Utrecht staat centraal. Wat moet de stad doen om dit mogelijk te maken? Wat werkt, wat niet? “We willen daarvoor in de Challenge de kracht van creativiteit prikkelen”, legt Mooij uit. “Of het nu komt van technische hoek, de sociaalwetenschappelijke of creatieve hoek. Hoe kun je samen out-of-the-box oplossingen bedenken die vanuit de medische hoek nooit zouden worden bedacht. Zo willen we komen tot een gezonde, weerbare stad. Een stad, waarin de inwoners weten hoe ze zich moeten bewapenen tegen het virus. Hoe ze goed kunnen leven ondanks alle beperkingen.”

Corona zelf geeft de Challenge wel een heel ander gevoel dan vorige edities. Dat merkte Mooij al bij de Challenge die net is afgerond. “Als we nu de beelden zien van de Challenge van vorig jaar zie je de studenten dicht op elkaar samenwerken en brainstormen, bij wijze van spreken praktisch bij elkaar op schoot. Dat is zo’n ander gezicht dan nu, waar de anderhalve meter afstand wordt gehouden. Dat zorgt voor een andere dynamiek. Het heeft ook zeker invloed op het proces en zelfs op het fysiek samenwerken als je steeds die 1,5 meter afstand moet houden en steeds je handen moet wassen. Het scheelt echt in de interactie en contact met elkaar. Nabijheid doet wat met het sociale proces. Het duurde ook wat langer voordat de teams als team gingen functioneren. Je zit eerst elkaar aan te kijken: wie heb ik nu precies tegenover me? Het proces komt trager op gang en het duurt langer voordat je goede afstemming bereikt. Maar gelukkig konden we door en gingen de studenten hier goed mee om. Want hun inzet en betrokkenheid bepaalt uiteindelijk het succes van de Challenge.

Studenten werken samen aan de Sustainable Campus Challenge.