Verslag sessie ‘Een kijkje in de keuken van Leiden’

Vanuit Leiden delen in de sessie Een kijkje in de keuken van Leiden: City Deal Kennis Maken in de praktijk programma adviseur Esther Haverkort en projectmanager Marieke van Haaren van Leren met de Stad en Han Nijssen, programmamanager Leiden Kennisstad, over de samenwerking in de stad. Sinds kort heeft Leiden een locatie in de wijk Leiden-Noord geopend: Leren met de Stad I Op Locatie.

Leren met de Stad is een echt Leids platform voor concrete en structurele samenwerking tussen hogeschool, universiteit, gemeente en maatschappelijke organisaties. De samenwerking is erop gericht om vraagstukken uit de stad op te lossen, in samenspraak met de bewoners. Leren Met De Stad is opgezet om toe te voegen aan Leiden Kennisstad. Het gaat om bundeling van de kennis die er al is.

“Samen willen we de stad mooier, leuker maken voor iedereen”, licht Van Haaren toe. “Aan alle kanten zitten er voordelen. We mobiliseren Leids talent om te werken aan maatschappelijke opgaven in de stad. We delen onze kennis en maken nieuwe kennis beschikbaar voor iedereen. Zo profiteert de stad van jonge denkers en doeners en bieden we studenten een contextrijke omgeving.”

Meet & Match

We leren steeds meer organisaties kennen en zijn continu aan het netwerken, aldus Van Haaren. Daarvoor organiseert Leren Met De Stad steeds Meet & Match bijeenkomsten, waar onderzoekers en docenten in gesprek gaan met elkaar en met de praktijk. Thema’s waaraan wordt gewerkt zijn onder meer eenzaamheid, vergrijzing, duurzaamheid, sociale impact van corona en laaggeletterdheid. De gemeente heeft daarvoor een plan van aanpak opgesteld en heel expliciet aan de universiteit en hogeschool gevraagd mee te denken voor de uitvoering ervan en onderzoek te doen naar de interventies die dan straks worden uitgevoerd.

“Via dit thema worden we ook weer verbonden aan allerlei maatschappelijke organisaties. Dat is leuk. Door een aanbesteding vorig jaar zijn een aantal nieuwe organisaties in het sociaal domein bijgekomen in Leiden. Zij zijn ook actief op het thema eenzaamheid. Zo ontstaat weer een mooie samenwerking.”

Leren met de Stad I Op Locatie

Leren met de Stad I Op Locatie is geïnspireerd op het succesverhaal van BOOT in Amsterdam. “We hadden eigenlijk september vorig jaar de kenniswinkel willen openen”, vertelt Haverkort. “Dat lukte door corona niet. Sinds 8 februari zijn we open op een echte locatie in de wijk Leiden-Noord. Hier werken studenten, in samenwerking met bewoners, aan activiteiten die bewoners ten goede komen. In plaats van vier dagen open, kunnen we nu nog maar één dag per week open zijn.”

De kracht is dat het gebouw midden in de wijk ligt, aldus Haverkort. Hier komen allerlei maatschappelijke organisaties bij elkaar, waaronder welzijnsorganisaties, een bibliotheek en een school. Overigens was het best spannend, want sommige organisaties waren argwanend voor de komst van de studenten die de sociaaleconomische positie van de wijk willen verbeteren. Dat was toch hun werk? “Daarom is het zo belangrijk om kennis te maken met partners.”

Inmiddels is de samenwerking zo goed dat er bijna een soort concurrentiestrijd plaatsvindt welke organisatie met de studenten aan de slag mag. “We zijn echt verbinder, bruggenbouwer. Voor de studenten is leuk dat ze meteen vanaf dag één de context leren kennen waarom ze de studie doen, wat het kan betekenen voor mensen waar het over gaat en kunnen ze toekomstige professionele competenties opdoen. Community Service Learning, de basis hiervan, gaat om wederkerigheid. Bijvoorbeeld om een respectvolle manier samenwerken met de meest kwetsbare bewoners.”

De studenten blijven voor een periode van vijf tot tien weken werken aan een project. Vaak wordt het dan overgedragen aan een volgende groep. “Het is indrukwekkend hoeveel vertrouwen er is om met ons samen te werken.”

Tips & Tricks

Van Haaren geeft de deelnemers aan de sessie nog vijf tips en tricks mee.

1. Ontwikkel een kennisinfrastructuur en onderwijsketen, zodat er een kenniscyclus ontstaat.
2. Werk vanuit een leeromgeving op basis van wederkerigheid en co-creatie.
3. Haak aan bij bestaande infrastructuren en gebruik de stad efficiënt zonder de stad en haar burgers te overvragen.
4. Begin stap voor stap, via verschillende niveaus van CSL: low, medium, intensive.
5. Zorg voor een goede governance voor het hele proces: van CvB tot docent.
6. Zorg dat er middelen zijn om aan te jagen, te verleiden en inspanning te belonen.

Belangrijk is het ook te realiseren dat dit soort aanpak er een van de lange adem is, vult Han Nijssen aan. “Een belangrijk resultaat is al dat raden van bestuur en colleges B&W elkaar ontmoeten. Hoe je van project naar beleid komt is echt wel een weg te gaan. Daarom is de City Deal zo belangrijk. Die laat zien dat er interesse is vanuit anderen.”

Mbo erbij betrekken

In Leiden is er nu de opdracht om het mbo erbij te betrekken, aldus Nijssen. Na de zomer zal er een aparte samenwerkingsovereenkomst worden getekend. De reden waarom het niet eerder kon, was dat ROC Leiden nagenoeg failliet was, en nu pas weer is opgekrabbeld en oog heeft voor de stad. Nijssen waarschuwt voor de bestaande schotten tussen mbo en hbo en universiteit. “Die worden vooral door het Rijk hooggehouden.”

“Het gaat dan ook vooral om een beweging opzetten. Hoe kan je iets betekenen voor je eigen stad, regio en voor Nederland? Probeer dat met elkaar te verkennen. Volgend jaar zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Kijk hoe je de samenwerking, de DNA van je stad in het coalitieakkoord krijgt? Dat is een mooie uitdaging. Bij ons heeft het geen windeieren opgeleverd.”

Lees ook het interview dat Marieke en Esther recent deden op Agenda Stad.