‘Vinex Voorbij’ over de duurzame stad

In de serie ‘Vinex Voorbij’ blikt de Groene Amsterdammer terug op 25 jaar Vinex en kijkt ze vooruit naar de grote ruimtelijke opgaven waar ons land in de komende jaren voor gesteld staat. In het artikel van 9 september wordt de duurzame stad besproken.

Van onderop bruist het van de initiatieven, maar verouderde wetgeving en een gebrek aan leiderschap houden de overgang naar een duurzame samenleving tegen. “Er moet eindelijk eens durf worden getoond.”

“Als ik aan het nachtduiken ben, zie ik de wereld van de toekomst. Natuur, licht, energie, zelfvoorzienend, collectief. Licht­gevende algen als allemaal sterretjes. Energieneutrale landschappen die goed zijn voor mensen, dat is mijn ideaal.” Innovator en kunstenaar Daan Roosegaarde zit ontspannen aan de vergadertafel op het entresol van zijn Droomfabriek, een oude glasfabriek in het Rotterdamse Merwe-Vierhavengebied, de nieuwe thuisbasis van Studio Roosegaarde. De jonge wereldverbeteraar heeft het druk met duizend dingen tegelijk, zoals de nieuwe Afsluitdijk die hij zal voorzien van een ’tweede laag van licht en interactie’; de Smart Highway, die hij ontwikkelt samen met bouwbedrijf Heijmans; een groot, maar nog geheim project voor Schiphol; een kunstmatige variant op de energiehuishouding van vuurvliegjes en kwallen in samenwerking met de Universiteit van Wageningen; en de Smog Free Tower, die beneden in de achtertuin van de studio wordt gebouwd.

Vanuit de vergaderruimte is de constructie in aanbouw goed zichtbaar. Een toren van zeven meter hoog, die met het stroomverbruik van een stofzuiger de lucht in een omtrek van veertig meter volledig zuivert. Roosegaarde, afgelopen januari gekozen tot Young Global Leader tijdens het World Economic Forum in Davos, doet niet aan valse Hollandse bescheidenheid. “Ik ben een aanjager”, zegt hij. “Ik ben de nieuwe wereld aan het prototypen.”

Op de vensterbank staat een schaalmodel van de Smog Free Tower. Roosegaarde pakt het op en draait het in het rond. Het lijkt zo simpel, een stofzuiger voor vervuilde lucht, maar achter het concept gaat een jarenlang proces van onderzoek en ontwikkeling schuil. Aan de muur hangen grote vellen papier met berekeningen voor de techniek, de constructie. “Ik kwam op het idee toen ik in Beijing was, een van de meest vervuilde steden ter wereld, waar mensen met mondkapjes lopen omdat de lucht even schadelijk is als veertig sigaretten per dag en waar kinderen niet meer kunnen buitenspelen.” Hij pakt een diepvrieszakje uit de vensterbank gevuld met een flinke bodem zwart gruis. Pure viezigheid. “Dit is geconcentreerd fijnstof dat we hebben gefilterd uit de lucht in Beijing.” Het verdwijnt in je longen en blijft daar voor altijd pruttelen.

Lees verder op de website van de Groene Amsterdammer