‘Het gaat uiteindelijk om de impact, de wereld beter maken’

Of het nu met Society Based Education, de Stadsagenda of de City Deal Kennis Maken is, Wageningen werkt al langer samen met haar hoger onderwijs aan maatschappelijke vraagstukken. Rens Buchwaldt, lid van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research, kijkt trots naar de verbinding die is ontstaan. ‘Onze studenten zitten hier om de wereld te verbeteren. Met dit soort instrumenten kun je daar inhoud aan geven.’

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Organisatie & Sturing en Externe Verbinding.

Hoe gaat het met de verbinding stad en hoger onderwijs in Wageningen?

Buchwaldt: “Als universiteit zijn we een enorme factor in de stad. Wageningen is een gemeente van minder dan 50.000 inwoners. Wij hebben 12.000 studenten waarvan het grootste deel hier in de stad woont. Daarnaast hebben al met al op de WUR 6500 mensen in dienst waar ook een groot deel in Wageningen woont. Dat is dus een enorm punt in die verbinding. Daarom hebben we twee jaar geleden de Stadsagenda opgezet samen met de gemeente Wageningen, waarmee we gezamenlijk complexe uitdagingen oppakken in of rondom Wageningen. Daarmee willen we samen kennis en expertise opbouwen en de verbinding universiteit en stad vergroten. De Stadsagenda gaat verder maar heeft dus veel dezelfde doelstellingen als de City Deal.”

Rens Buchwaldt.

Wat is het aandeel van de City Deal aan projecten?

“Als je kijkt naar 2020 was een derde van alle student gerelateerde initiatieven en onderzoeksprojecten onder de vlag van de City Deal, de rest onder de Stadsagenda of ons onderwijsprogramma Society Based Education, waarin de WUR actieve samenwerking zoekt met bedrijven, startups, kennisinstituten en ngo’s om studenten te koppelen aan relevante en betekenisvolle sociale vraagstukken. We hebben dus veel meer verbinding in de stad. Deze afdeling houdt zich bezig met challenge-based learning, juist in de interactie met de maatschappij. Studenten verdienen credits door projecten echt in de omgeving te doen. onder begeleiding van docenten of senior onderzoekers .”

Wat voegt de City Deal daar dan aan toe?

“Zowel de Stadsagenda als Society Based Education sluiten helemaal aan bij de doelstellingen van de City Deal. De City Deal is dus een logisch instrument waar we gebruik van maken in wat we als een bredere opgave voor ons zelf zien. En dat is Wageningen-eigen. We zijn een erg praktisch gerichte universiteit die werkt aan maatschappelijke en relevante domeinen als voedsel, natuur en gezondheid. Onze studenten zitten hier om de wereld te verbeteren. Met dit soort instrumenten kun je daar inhoud aan geven.”

Zijn er City Deal-projecten waar u een warm hart voor heeft?

“Een project van het afgelopen jaar wat ik zelf heel bijzonder vind heet Lekker Lupine. Lupine is een soort boontje dat in Nederland kan worden verbouwd, een beetje een oude groente. En daaromheen is een project opgetuigd om te kijken wat je er allemaal mee kan.  Kan je er gerechten mee maken? Is het geschikt voor moestuinen, zodat mensen het zelf kunnen verbouwen?  Kan je er afzetkanalen verzinnen? In dit project is hier enorm veel energie in gestoken. Het is een voorbeeld van een typisch Wagenings project: een voedselproduct met allerlei goede eigenschappen richting milieu en gezondheid, dat biologisch te telen is en onderdeel is van de protein shift. Weg van dierlijke eiwitten richting plantaardige eiwitten. Het biedt alle uitdagingen die je tegenkomt bij een product dat niet bekend is.”

“Hoe zorg je ervoor dat consumenten geïnteresseerd raken? Hoe organiseer je de keten? Hele fundamentele vraagstukken die je op grotere schaal in allerlei voedselsystemen tegenkomt. Echt een interessant miniproject dat helemaal in de geest van de City Deal past. Een ander interessant project waar studenten van de WUR in het kader van de City Deal mee bezig zijn geweest vorig jaar is voedselverspilling. Naast toegepast onderzoek hebben we projecten in de buurt opgezet om voedselverspilling tegen te gaan, zoals soep maken van restproducten en dit weer beschikbaar maken via lokale retail.”

Is dat succes echt te danken aan de City Deals?

“Goede ideeën hebben vele vaders. Uiteindelijk is de hoeveelheid geld in de City Deal beperkt dus we sprokkelen geld bij elkaar om daar zoveel mogelijk mee te doen. Dat geldt niet voor Society Based Education. Als onderdeel van ons onderwijsaanbod heeft dat gewone middelen. Geld moet je altijd twee keer omdraaien voordat je het verstandig kan uitgeven. Dat maakt juist zo mooi als je extra middelen hebt om iets net wat groter aan te pakken, langer door te zetten of meer mensen op te laten aanhaken. Daarom probeer ik de drie stromen juist heel erg bij elkaar te brengen. Of het nu iets is van de City Deal, de Stadsagenda of Society Based Education. Het gaat om het maken van impact, het bijdragen aan onze doelstellingen om, heel kort gezegd, de wereld beter te maken.”

Hoe verloopt de samenwerking met alle partners?

“Ik denk dat het lokaal allemaal prima loopt, als onderdeel van een bredere verbinding. De City Deal is een van de extraatjes die ons ertoe dwingt elkaar op te zoeken. Omdat we zijn aangesloten met twee steden, als  Ede-Wageningen, is er een programmateam met vertegenwoordigers van de vier partners. We leggen in dat team de verbinding tussen de WUR en  CHE, samen met de coördinatoren bij beide gemeenten. Die verbinding was er voorheen niet. Dat is echt te danken aan de City Deal. In het landelijke CDKM overleg leren we weer vanuit andere steden. Tegelijkertijd leren wij anderen weer over initiatieven en ideeën die hier plaatsvinden. Ik ben vanuit de Wageningen University & Research (WUR) de bestuurlijke trekker, maar op bestuurlijk vlak is het natuurlijk allemaal wel wat beperkt. Ik blijf op de hoogte hier dankzij de mensen die hier in Wageningen mee bezig zijn, maar op landelijk niveau is de interactie tussen bestuurders maar één keer per jaar, ook maar online. Maar daar draait het uiteindelijk ook niet om.”

Met oog op de toekomst: wat is volgens u belangrijk voor de City Deal? Wat heeft het nodig?

“Net als voor de meeste projecten is enige financiële zekerheid op langere termijn wel belangrijk. Als projecten van jaar tot jaar lopen is het heel moeilijk om iets op te starten. Voordat je het in kannen en kruiken hebt, en iets hebt opgebouwd heb je namelijk een lange doorlooptijd nodig. Een aantal programma’s wil je ook een aantal jaren doorzetten, dus continuïteit biedt de nodige zekerheid. Natuurlijk zijn er altijd grenzen aan wat politiek gecommitteerd kan worden, maar dit lijkt me heel erg belangrijk. Hoe eerder je daar helderheid over hebt hoe eerder je er voor kan zorgen dat alles wat er nu staat niet een beetje zenuwachtig wordt. En voorkom je dat mensen zeggen dat ze zich liever richten op andere dingen.”

“Waar ik verder voor wil waarschuwen dat we moeten waken voor het direct effect willen meten. Zorg ervoor dat je zicht hebt juist op de afgeleide opbrengsten. Hoe de City Deal bijdraagt aan elkaar knopen van initiatieven en ontwikkelingen  zodat je grotere resultaten kunt boeken. Het verantwoorden van bestedingen is natuurlijk belangrijk maar hou bij het effect en de impact ook oog voor de indirecte effecten. Er moet genoeg vrijheid blijven, er moeten niet te veel regels omheen komen. Dat zorgt ervoor dat de uiteindelijke impact juist minder wordt. Dat zou voor mij voor de toekomstige inrichting van de CD mijn belangrijkste advies zijn. Hou die vrijheid om naar eigen inzicht verstandige dingen, en raak niet vast aan een op een verantwoording van bestedingen waardoor je juist de synergie met andere dingen misloopt.”

Campus van de WUR.