‘Circulaire economie kun je niet in een stukje doen, je moet er voor gaan’

De transitie naar een circulaire economie in ons land kan niet zonder steden. Want waar anders komen vraag en aanbod van grondstoffen zo samen? Vorige maand sloten acht steden met Rijk en bedrijfsleven de City Deal Circulaire Stad af om samen die transitie te versnellen. Eveline Jonkhoff, strategisch adviseur duurzaamheid en circulaire economie van de gemeente Amsterdam is een van de trekkers van de deal en legt uit waarom deze City Deal zo belangrijk is. ‘Het is evident dat het anders moet.

Het is de ambitie van het Rijk om van Nederland een duurzame en energieneutrale samenleving te maken, onder meer via het Rijksbrede programma Circulaire Economie. Een circulaire economie helpt in het zorgvuldig omgaan met schaarse grondstoffen en beperkt de uitstoot van broeikasgassen. Zo worden producten en materialen hergebruikt en behouden grondstoffen hun waarde. Dit gaat niet ten koste van economische groei. De energie die voor productie en logistiek gebruikt wordt is duurzaam opgewekt, denk aan zonne- en windenergie

In de City Deal Circulaire Stad hebben steden elkaar gevonden om samen met het Rijk en het bedrijfsleven stappen te zetten om de transitie naar deze circulaire economie te versnellen. Elke deelnemende stad geeft deze transitie op haar eigen wijze vorm, maar leert en deelt daarbij ervaringen van de andere steden.

Waarom deze City Deal?
Jonkhoff: “Algemeen kun je stellen dat het huidige lineaire systeem onhoudbaar is. Het is evident dat het anders moet. Veel van de vraagstukken rond circulair zijn te vinden in steden. Dat zijn de plekken waar we het gaan doen. In combinatie met een landelijke aanpak is het regionale niveau een essentieel onderdeel voor het bereiken van de nationale transitie naar een circulaire economie.”

Er wordt toch al gewerkt aan de circulaire economie. Wat is nu precies de meerwaarde van een City Deal hierbij?
“De City Deal helpt om alle partijen die hieraan werken om tafel te krijgen. Van steden tot kennisinstellingen. Samen kunnen we met deze City Deal sneller de stap te maken richting een circulaire economie. Dat doen we onder meer  door de zaken expliciet te bespreken. We hebben de komende twee jaar vijf doelen en een overall ambitie met elkaar afgesproken: om uiterlijk in 2050 tot volledig circulaire steden te komen, analoog aan de ambitie zoals verwoord in het Rijksbrede programma Circulaire Economie. Belangrijk is dat alle partijen met hun eigen aanpak hierbij aansluiting vinden.”

Wat gaat er nu concreet gebeuren met deze City Deal?
“Een van de dingen die we gaan afstemmen is de meetbaarheid. Wat zijn de indicatoren waarmee zichtbaar kunnen meten hoe ver we zijn? Wat zijn de tussendoelen? En halen we die? Verder hebben we als doel gesteld dat de City Deal-gemeenten de komende twee jaar minstens twee circulaire projecten binnen hun gemeente uitvoeren, waarbij de aan deze City Deal deelnemende gemeenten, organisaties en ministeries openheid geven en van elkaars ervaringen leren in living labs. Goede voorbeelden willen we toegankelijk maken via gezamenlijke (digitale) platforms. Met die praktijk willen we laten zien dat het kan. Verder willen we huidige belemmeringen die een succesvolle uitvoering van circulaire gebiedsontwikkeling in de weg staan expliciet maken. Daarvoor zoeken we gezamenlijk  vanuit stedelijk perspectief naar oplossingen. Daar hebben we het Rijk voor nodig. Ook willen we stimuleren dat iedere vrager en aanbieder toegang heeft tot de nieuwe markt voor circulaire economie en willen we Nederlandse steden internationaal op de kaart zetten. Door het uitventen van onze successen, zoals de circulaire hotspots, helpen we ons bedrijfsleven verkopen in andere landen. Nederland is namelijk echt een voorloper op het gebied van circulaire economie. De ambitie om te komen tot een circulaire economie is rijksbreed, maar het kent een grote complexiteit. Je kunt het niet maar in één stukje doen, je moet er voor gaan. En ervoor zorgen dat we met zijn allen op andere manieren geld verdienen dan de huidige lineaire manier.”

Wat is dat precies die lineaire manier?
“Nu produceren we, gebruiken we en gooien we ongelofelijk veel weg. We moeten er naartoe om na de productie een oneindige kringloop creëren. Zodat we niet meer hoeven weg te gooien. En dat betekent echt anders ontwerpen, verschuiving van bezit naar gebruik en ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen”

Wat zijn de concrete stappen die jullie nu gaan maken nu de City Deal ondertekend is?
“We gaan per doel met een werkgroepje bestaand uit drie typen partners aan de slag om een routekaart te maken. In de tweede helft van februari zullen we die routekaarten presenteren. Ze zullen een stand van zaken bevatten, een ontwikkelpad voor de komende twee jaar, wat we dan willen hebben bereikt en welke tussendoelen daarbij horen. Dat moet leiden tot een compact uitvoeringsprogramma waarmee we dan aan de slag gaan om ervoor te zorgen dat we onze overall ambitie en de bijbehorende doelen ook echt realiseren.”

De gemeente Amsterdam is een voorloper op het gebied van circulaire economie. Het college van B&W heeft ruim 20 projecten vastgesteld die circulariteit als uitgangspunt hebben. Met deze projecten zal Amsterdam als eerste stad ter wereld aantonen dat circulaire economie mogelijk en rendabel is. Lees meer op www.amsterdam.nl/circulair.