‘Dit Partnerschap gaat echt om mensen’

Net als de andere partnerschappen van de Europese Agenda Stad heeft het Partnerschap Inclusie van Migranten en Vluchtelingen een aantal aanbevelingen gedaan voor de Europese Commissie. Maar het Partnerschap wil meer. Met eigen projecten wil ze mensen met een migranten- of vluchtelingenachtergrond beter helpen integreren in Europese steden.

Hiervoor hebben vijf Europese steden, vier lidstaten, drie DG’s en allerlei andere partijen de krachten gebundeld. Een coördinerende rol daarbij is er voor de gemeente Amsterdam samen met DG Home & Migration van de Europese Commissie. Sabina Kekić is namens Amsterdam de drijvende kracht achter dit samenwerkingsverband. Hoe belangrijk het thema is, weet zij als geen ander. Als 7-jarig meisje vluchtte ze in 1995 met haar moeder uit het door burgeroorlog geteisterde Bosnië naar Nederland. Haar persoonlijke doel is dan ook om Europa’s nieuwe burgers, net als zij, te helpen om hier een toekomst op te bouwen.

Waarom is dit zo belangrijk als thema binnen de Europese Agenda Stad?
Kekić: “In de laatste vluchtelingencrisis trok 70 procent van de vluchtelingen die Europa binnenkomen naar steden toe. Niet alleen in Nederland, maar in veel Europese landen is het beleid rond vluchtelingen en migranten gedecentraliseerd. Het zijn dus de steden die verantwoordelijk zijn voor huisvesting, toegang tot werk en onderwijs en ontvangst van vluchtelingen en migranten. Omdat het zo’n stedelijk verhaal is, zijn we het Partnerschap gestart. Hierin willen we de samenwerking tussen steden en lidstaten en EU versterken, zodat er een beter integraal beleid ontstaat. Het verschil met andere partnerschappen is dat het bij deze direct om mensen gaat.”

Sabina Kekić.

De Europese Agenda Stad werkt aan knellende wet- en regelgeving? Is dat ook een probleem bij de inclusie van migranten en vluchtelingen?
“Onze partnerschap focust alleen op statushouders en integratiebeleid. De regelgeving daarbij knelt vooral op nationaal niveau, zo blijkt uit een uitgebreid onderzoek dat we hebben uitgevoerd. Een van de grootste knelpunten qua Europese regelgeving zit op het vlak van huisvesting en staatssteun. Dat wordt echter aangepakt in het Partnerschap Huisvesting. Eigenlijk willen wij in onze Partnerschap net wat anders: we zouden liever juist wat meer sturing en regelgeving zien vanuit Europa.”

Hoe bedoel je?
“Denk bijvoorbeeld aan het versterken van de rechten van alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMA’s). Dit is weliswaar een vrij kleine groep, maar de situatie waarin deze kinderen zich bevinden in de Europese steden is vaak echt schrijnend. We willen graag dat er een common standard komt zodat deze groep overal in Europa dezelfde bescherming krijgt. Nu verschilt het nogal of je in een vluchtelingenkamp in Griekenland zit of in een asielzoekerscentrum in Duitsland. Veel van deze kinderen trekken naar de steden, en sommigen verdwijnen helemaal uit zicht. Het is juist op Europees niveau belangrijk dat er een minimale standaard komt. We willen dus de regelgeving vanuit Europa versterken.”

Wat doen jullie verder in het Partnerschap om de situatie van migranten en vluchtelingen in Europese steden te verbeteren?
“Net als elk Partnerschap zetten we in op drie dingen: kennisuitwisseling, fondsen en regelgeving. We hebben een aantal onderzoeken laten uitvoeren die laten zien wat de knelpunten zijn van de steden. Daar hebben we op conferenties samen met experts – waaronder ook vluchtelingen en migranten zelf- naar gekeken en bepaald welke de meest urgente zijn. Maar we willen in het Partnerschap niet alleen aanbevelingen doen, we willen juist ook zelf dingen doen.”

Kun je daar voorbeelden van noemen?
“Uiteindelijk hebben we acht projecten bepaald die we willen doen. Een daarvan is een academie voor integratiebeleid. Daarin brengen we verschillende integratie-experts uit verschillende steden en Europees niveau bij elkaar om masterclasses te volgen en kennis uit te wisselen. De wens daarbij is om meer te weten te komen hoe het beter kan. Deze Urban Academy on Integration gaat in april volgend jaar van start. In dit pilotjaar gaan we twee modules geven die we na een jaar willen opschalen naar een blijvend deel dat als nieuwe tak steden wil blijven betrekken bij integratiebeleid en kennis uit te wisselen. Verder kijken we samen met de EIB (Europese Investerings Bank) naar de integratiefondsen. Hoe kunnen steden eenvoudiger toegang hebben? We kijken bijvoorbeeld naar microfinanciering voor ondernemers onder vluchtelingen en migranten die een zaak willen opzetten. We kijken hoe we fondsen kunnen blenden zodat deze ondernemers niet een hele bureaucratie door moeten om iets op te zetten, maar directer kunnen schakelen met de EIB. Dat scheelt enorm veel rompslomp. Dit wordt een pilot van een jaar. We zijn nu bezig met de voorbereidingen en in januari of februari weten we of het gaat lukken.”

In hoeverre betrekken jullie migranten en vluchtelingen bij de projecten?
“We hebben gezien dat vluchtelingen en migranten weinig zelf betrokken zijn bij beleidsvorming. Bij steden zijn ze weliswaar regelmatig betrokken in de vorm van een klankbordgroep, maar die ontbreekt op Europees niveau. We willen toch de burger dichterbij Europa brengen? We hebben daarom negen personen uit verschillende steden geselecteerd om vanuit een European Migrant Advisory Board te adviseren vanuit dezelfde vluchtelingen en migrantachtergrond. Per januari 2018 gaat deze van start om een aantal instituten te adviseren maar ook de DG Home & Migration en verschillende Ngo’s. Dat doen ze vanuit het perspectief van de ervaringsdeskundige. Vijf van hen krijgen ook een betaalde functie bij een van de steden waar ze werken aan projecten van inclusie en uitvoeren van beleid. De Board wil ook een stem geven in het debat over migratie.”

Waarom is die stem zo belangrijk?
“Dat debat is nu vooral negatief in Europa. Migranten en vluchtelingen worden niet bepaald als aanwinst gezien. We willen de toon positiever maken, changing the narrative. Het idee is dat wij als Partnerschap het eerste jaar betrokken blijven, maar dat de Migrant Advisory Board uiteindelijk doorgaat als een onafhankelijk adviesorgaan. Volgend jaar gaat de Board alle steden van het partnerschap bezoeken voor een driedaagse training. Alle leden zijn eerste generatie migranten met een wetenschappelijk onderwijsniveau. Dat is nodig om het Europese speelveld in Brussel nu eenmaal niet eenvoudig is. Zo is er een man die op jonge leeftijd naar Griekenland is geëmigreerd en daar actief is in de adviesraad bestaande uit vluchtelingen en migranten. De persoon uit Amsterdam is een mensenrechtenactiviste die uit Pakistan komt en uit Portugal is er een jongen uit Syrië die het voor elkaar heeft gekregen dat Syrische rijbewijzen ook in dat land geldig zijn. Mensen die dus al praktisch bezig zijn en tegelijk het ingewikkelde van Europa aankunnen.”

Jullie zetten ook in op gelijke kansen in het onderwijs?
“Ja, we willen segregatie tegengaan in het onderwijs in steden. Dat neemt namelijk toe in plaats van af. De kwaliteit van de scholen in de verschillende wijken verschilt enorm. De Europese Commissie had daar nog niet zo lang geleden een alarmerend rapport over. Het DG Regio neemt hierbij het voortouw. We willen daarvoor een Methodological Guidance ontwikkelen voor steden in samenwerking met verschillende hoogstaande experts. Hoe kom je tot een beter inclusief onderwijsbeleid? We zijn nu bezig deze Guidance op te zetten en te presenteren en willen het in een aantal steden als pilot opzetten. Daarbij bieden we handvatten om ze te helpen waar ze op moeten letten en wat bewezen is wat werkt om te komen tot onderwijs met gelijke kansen.”

Wat merken Nederlandse steden van jullie projecten?
“We doen natuurlijk verschillende projecten waarvan we hopen dat elke Europese stad ervan kan meeprofiteren. Doel is om steden en lokale gemeenschappen betere toegang te geven tot Europese fondsen zodat ze die beter kunnen inzetten en gebruiken. Dat brengt nu veel rompslomp met zich mee. Het is een kritiek punt in alle steden, niet alleen bij de grote steden. Als we erin slagen de administratieve barrières weg te halen zullen de kleinere steden er ook van profiteren. Onze ambities is dat onze acties niet alleen beperkt blijven tot een paar steden. We willen het echt breder trekken. Daarom starten we nu met de pilots om te laten zien dat het werk en kan worden opgeschaald. Zodat statushouders en migranten in alle steden er beter van worden.”

Meer weten over het Partnerschap Inclusie van Migranten en Vluchtelingen? Kijk hier: https://agendastad.nl/partnerschap-inclusie-migranten-en-vluchtelingen/