‘City Deal brengt extra schwung in samenwerking Gelderse steden’

Met een aanbestedingsproject, waarbij 17 gemeenten kiezen voor regionaal opgewekte duurzame elektriciteit voor hun openbare ruimte, kent de regio Gelrestad straks een landelijke primeur. Het is een van de concrete doelen van de City Deal Gelrestad, waarmee de regio haar samenwerking versterkt tussen de sectoren energie, voeding en gezondheid.

“Het proces van de City Deal heeft de regio nu al veel gebracht”, stelt Michiel Hustinx, programmamanager Duurzaamheid van de gemeente Nijmegen en trekker van de City Deal. Afgelopen 30 januari werd de deal in Nijmegen ondertekend door maar liefst 21 partners, van gemeenten, Rijk tot bedrijfsleven en kennisinstellingen. “We zijn door al de overleggen dichter bij elkaar gekomen.”

De regio Gelrestad heeft met vier sterke steden en gerenommeerde kennisinstellingen veel te bieden. Met name op de drie sectoren energie, voeding en gezondheid kan de regio zich onderscheiden. Maar het kan beter. Want waar de regio voorheen de vierde economische regio van Nederland was, moet de regio nu het doen met een lagere plek op de ranglijst. Met de City Deal Gelrestad zoeken Arnhem, Nijmegen, Ede en Gelderland samen met partners uit naar verbindingen tussen deze drie sectoren. Zodat het profiel van Gelrestad er beter voor staat. Wethouder Harriët Tiemens deed bij de ondertekening van de City Deal dan ook de oproep dat Gelrestad meer moet uitdragen hoe goed ze bezig is. Hustinx: “Dat is namelijk ook een van de doelen van deze City Deal: het profiel van de Gelrestad-regio versterken.”

Wat was precies de aanleiding om de City Deal aan te gaan?
Hustinx: “De aanleiding was een onderzoek dat de Rabobank had gedaan in opdracht van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen naar het investeringsvermogen van de regio. Daaruit bleek dat er veel kansen te liggen voor verbinding tussen de verschillende steden, zoals op het gebied van energie. Alleen halen we er te weinig uit, aldus het rapport. Er ligt een potentieel om economisch veel sterker te worden. Dat geldt ook voor voedsel en Clean Tech als we de verbinding zoeken met Ede en Apeldoorn. Toen zijn we gaan nadenken over een City Deal.  Natuurlijk werken de verschillende colleges van Gelrestad al samen, maar deze City Deal brengt een extra schwung in deze samenwerking. Om het profiel van Gelrestad te versterken en weer koploper te worden moeten we kijken naar crossovers tussen de verschillende sectoren. De lijn health – food – cure – care raakt bijvoorbeeld aan álle regio’s. Rond het thema energietransitie kunnen bedrijven, onderzoeksinstellingen en burgers elkaar goed vinden.”

De deal is getekend. Wat gaat er nu verder gebeuren?
“Nu gaan we de deal inhoudelijk verder uitvoeren. Door samen op te trekken wordt bijvoorbeeld de inkoopkracht vergroot. Zo werken 17 gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen aan een unieke gezamenlijke aanbesteding voor duurzame elektriciteit voor hun eigen organisaties. Het is de bedoeling dat straks onder meer gemeentelijke kantoren, wijkcentra, sporthallen en openbare verlichting op deze stroom functioneren. De samenwerking werkt hetzelfde voor elektrisch rijden en groen gas. Omdat je samen het proces ingaat is het interessanter om te investeren en zo jaag je gezamenlijk de stand van techniek aan. We merken dat dit soort voorbeelden ook andere gemeenten inspireert. In Ede is bijvoorbeeld de verbinding tussen voedsel en zorg inspirerend. In Nijmegen zijn we in navolging daarom bezig de Radboud Universiteit en Rijnstate met elkaar te verbinden. Die verbinding kun je ook maken in research & development.”

Kun je daar een voorbeeld van geven?
“Denk aan de enorme opgave die er ligt met de energietransitie, met wind en zonne-energie. Daar zijn heel veel hectares voor nodig. We kijken bijvoorbeeld naar dubbel ruimtegebruik. Kun je bijvoorbeeld een gewas kweken dat het goed doet in de schaduw van zonnepanelen die op een groot zonneveld staan. In de regio kunnen we dan ook machines ontwikkelen die dat gewas kunnen oogsten tussen de panelen door. De expertise hebben we bij elkaar in de regio, van de Radboud Universiteit, de Wageningen Universiteit en Food Valley. En zo geeft dit soort verbindingen een enorme economische boost aan de regio. De City Deal is dan ook een extra instrument voor de bestaande agenda. De komende 2 jaar moet het de regio een extra boost geven.”

Michiel Hustinx op de Agenda Stadtafel bijeenkomst over energie.

Die verbinding moet plaatsvinden tussen de verschillende partners. Horen burgers daar ook bij?
“Ja, kijk maar naar de al genoemde energieaanbesteding van de 17 gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen. Dat is een behoorlijk contract, waarbij we inzetten op groene energie uit de regio en niet op elektriciteit uit bijvoorbeeld een Noorse waterkrachtcentrale. We willen echt dat de energie regionaal uit nieuwe projecten komt. Het is de eerste aanbesteding in Nederland waarin dit zo expliciet wordt vastgelegd. Om dat te laten slagen willen we meerdere energiepartijen inzetten. Dat is spannend. We hebben bijvoorbeeld een clausule opgenomen dat we lokale energie coöperaties er ook bij willen betrekken. We willen voorkomen dat de grote partijen de kleine wegconcurreren. De kleine partijen moeten juist meedoen. Juist burgerinitiatieven als Windpower Nijmegen en de Rijn IJssel Energie Coöperatie weten hoe ze laagdrempelig en creatief eigen energie kunnen produceren. Grote bedrijven en instellingen hebben financiële slagkracht en expertise in huis. Breng die partijen bij elkaar en één plus één wordt drie. Samen komen we pas echt verder. We kunnen immers veel leren van elkaar.”

Wat moet er zijn bereikt over twee jaar?
“Via de vijf actiesporen in de City Deal werken we aan het versnellen van innovaties. Een voorbeeld is de totstandkoming van het World Food Center in Ede, waar met internationale uitstraling werk wordt gemaakt van cross-overs tussen Energy, Food en Health. In het WFC worden onderzoekers, consumenten en producenten van voeding uitgedaagd om met de voedselvraagstukken van deze tijd aan de slag te gaan. Een doel wat we niet hebben vastgelegd in de City Deal is dat we naast oplossingen ook meer werkgelegenheid willen creëren, zowel voor lager als hoger opgeleiden. . Ook weer dankzij die crossovers die we maken tussen energie, voeding en gezondheid. Over twee jaar moeten we het gevoel hebben dat we in Gelrestad begonnen zijn met een inhoudelijke samenwerking die naar meer smaakt.”