City Deal ‘Zicht op Ondermijning’ wordt structureel programma

Complexe maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering, schuldenproblematiek, armoede en helaas ook ondermijnende criminaliteit zijn vraagstukken die niet door één overheidsorganisatie in z’n eentje kunnen worden opgelost. Daarvoor is interbestuurlijke samenwerking nodig. Om deze interbestuurlijke samenwerking op gang te krijgen is er geïnvesteerd in zogeheten City Deals. Een van die City Deals is de City Deal Zicht op Ondermijning (ZoO) en omdat deze succesvol is gebleken, bevindt deze zich nu in de transitie naar structurele borging bij het ministerie van BZK.

Zicht op Ondermijning heeft zich van 2017 tot en met 2021 als City Deal toegespitst op het in kaart brengen en analyseren van statistisch relevante fenomenen en patronen die kunnen wijzen op ondermijnende criminaliteit in gemeenten. Zicht op Ondermijning heeft zich hierbij op twee hoofdthema’s gericht, die in de praktijk sterk met elkaar samenhangen: drugsproblematiek en misbruik van vastgoed.

Er is bijvoorbeeld gekeken naar afwijkingen ten opzichte van het landelijk gemiddelde op het gebied van woningbezit of verkooptransacties van vastgoed, kenmerken van vastgoed betrokken bij productie van drugs, verdachte financiële transacties per gemeente, branche analyses van kwetsbare branches op aantal vestigingen en omzet per gemeente en combinaties van bovenstaande patronen. Binnen het thema drugsproblematiek is er een analyse gemaakt van kenmerken die een verhoogde kans geven van instroom van jongeren in de (drugs)criminaliteit en een landelijk beeld van waar, in welke gemeenten en buurten, deze jongeren percentueel gezien het meest voorkomen. Al deze informatie, analyses en inzichten zijn openbaar toegankelijk gemaakt voor gemeenten en andere partners via een dashboard: www.zichtopondermijning.nl. Met deze informatie kunnen gemeenten en andere partners hun schaarse capaciteit gerichter inzetten.

De hiervoor samen met het CBS en betrokken gemeenten ontwikkelde werkwijze is de ‘Zicht op’ methode gaan heten. De methodiek wordt inmiddels op meerdere thema’s toegepast, bijvoorbeeld: Zicht op Ondermijning op Vakantieparken, Zicht op Zorgfraude en Zicht op Digitale Criminaliteit.

Samen met mede-opdrachtgever ministerie van Justitie en Veiligheid, en netwerkpartners het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, provincies en anderen werkt het ministerie van BZK aan een samenhangende aanpak om de weerbaarheid van het openbaar bestuur verder te versterken. De weerbaarheid van gemeenten en lokale bestuurders begint bij een goede informatiepositie, zodat onderbouwd (datagedreven) beleid kan worden ontwikkeld om maatschappelijke problemen als ondermijnende criminaliteit aan te pakken. Op dit punt heeft Zicht op Ondermijning zich bewezen en daarom wordt nu bekeken hoe deze aanpak voortgezet en structureel geborgd kan worden voor om te beginnen een periode van tien jaar binnen het departement van BZK.