Eurolab en het belang van grensoverschrijdend experimenteren

29 augustus 2017

Bijna anderhalf jaar geleden werd de City Deal Eurolab ondertekend door het Rijk, Provincie Limburg, de drie Zuid-Limburgse steden, Brightlands, Maastricht University en LED. Doel: grensoverschrijdend werken, leren en ondernemen versnellen. Door kansen beter te benutten en belemmeringen voor bedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen en werknemers weg te nemen. Hoe staat het er nu voor? Wat heeft Eurolab bereikt en voor wie? En hoe moet het verder na 31 december 2017, als het project eindigt. Projectleider Arno Knoops blikt terug en vooruit.

“Eurolab heeft vier aandachtspunten,” brengt hij in herinnering. “Het vergroten van de grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit, het binden van meer niet-EU toptalent aan de kennisinstituten in de euregio, meer uitwisseling van studenten en docenten tussen onderzoek- en onderwijsinstellingen en het vergroten van de grensoverschrijdende innovatiekracht van het mkb. Op de eerste drie aandachtsgebieden heeft Eurolab goede resultaten behaald en zullen de doelstellingen gerealiseerd worden. Wat betreft het vergroten van de grensoverschrijdende innovatiekracht van het mkb hebben we geconstateerd dat Eurolab daarvoor niet het meest geëigende instrument is. Onze kracht ligt niet in het bij elkaar brengen van bedrijven. Pas als ondernemers elkaar al kennen en samen willen innoveren kan Eurolab meerwaarde hebben.”

Eurolab methodiek

Pragmatisch en op maat. Creatief en samen. Het waren vooral die begrippen die klonken bij de start van de City Deal Eurolab. Wat is daarvan terecht gekomen? Arno Knoops: “Deze woorden beschrijven precies de manier waarop we te werk zijn gegaan. Concrete problemen van bedrijven, kennisinstellingen en medewerkers zijn bij de kop gepakt. Via de speciaal ontwikkelde ‘Eurolab methodiek’ is eerst de probleemstelling van elke casus verscherpt. Vragen die we ons daarbij gesteld hebben zijn: Wat is de urgentie? Wat is er al aan gedaan? Welke acties zijn nodig en is Eurolab wel het juiste instrument? Vervolgens is voor elke casus een Eurolab-sessie op maat georganiseerd. Intensief voorbereid en met de juiste partijen (met mandaat) aan tafel. Op deze manier hebben we werkbare oplossingen weten te realiseren. Twaalf casussen zijn tot nu toe op die manier behandeld, met uitkomsten die allemaal positief werden beoordeeld door de indieners.”

Enkele voorbeelden

Een paar voorbeelden? “Het Aachen-Maastricht Institute for Biobased Materials (AMIBM) hebben we geholpen bij het in dienst nemen van een Indiase kenniswerker die al 4 jaar werkte bij de RWTH Aachen University in Aken. Overstappen naar AMIBM zou verlies van zijn opgebouwde Europese rechten betekenen. Voor de Japanse school in Maastricht heeft Eurolab geregeld dat ze Japanse docenten uit de Euregio mochten aannemen. Samen met het ministerie van BZK en de Belastingdienst zijn pragmatische oplossingen uitgewerkt voor Duitse inwoners die in Nederland werken en geen DigiD kunnen aanvragen, maar wel online zaken moeten regelen met de Nederlandse overheid. Medewerkers van Neumann Esser GmbH (machinebouw) ondervonden dagelijks problemen aan de grens als ze voor onderhoudswerkzaamheden naar Nederlandse klanten moesten. Ook hiervoor is een pragmatische oplossing gevonden.”

Complex speelveld

De kracht van Eurolab zit ‘m dus in het bij elkaar brengen van relevante partijen die samen praktische oplossingen bedenken, die meteen tot uitvoer kunnen worden gebracht. Wat is de betekenis daarvan voor andere bedrijven of instellingen die met vergelijkbare problemen worstelen? ‘Een aantal van de oplossingen die we uitgewerkt hebben zijn voor een grotere groep organisaties toepasbaar, maar dat geldt zeker niet altijd ” zegt Knoops. “Het speelveld is bijzonder complex, er is een woud aan regels die voor elke individuele situatie anders kunnen uitpakken. Elk geval moet dus apart worden beoordeeld. De toegevoegde waarde van Eurolab is denk ik vooral dat meer inzicht is ontstaan in regels die structureel niet goed uitpakken voor onze grensregio. Omdat we samen met de ministeries zijn opgetrokken, leeft dat besef nu veel nadrukkelijker in Den Haag. Dat draagt op termijn bij aan nieuwe wet- en regelgeving die beter aansluit bij de behoefte van grensregio’s. Eurolab heeft tegelijkertijd aangetoond dat problemen óók ontstaan door onwetendheid over regelgeving. Verduidelijking van de regels kan dus soms al helpen bij het vinden van een oplossing.”

Meerjarige experimenteerruimte

Wat staat er de komende maanden nog op het programma? “Op 27 september is er een grotere Eurolab-sessie gepland over een aantal onderwijs casussen (o.a. grensoverschrijdende stages, inzet Duitse docenten). Daarnaast zijn nog enkele Eurolab-sessies in voorbereiding o.a. over huisvesting van niet-EU studenten in Vaals en de Limosa-problematiek. Naar aanleiding van de Inspiratiesessie in Heerlen (19 juni jl.) pakken we de casus op van de oprichting van een euregionaal centrum voor Kinderchirurgie.” Het project stopt per 31 december 2017. Wat gebeurt er daarna? “De ervaringen tot nu zijn positief en de Eurolab methodiek heeft zijn toegevoegde waarde bewezen. Euregionale samenwerking is ongelooflijk belangrijk voor de toekomst van de regio. Ons advies is dan ook een meerjarige experimenteerruimte voor de euregio te creëren, samen met lokale en landelijke overheden. De Eurolab-aanpak kan in bestaande organisaties worden ingebed, denk bijvoorbeeld aan het GrensInfoPunt en ITEM. Met beide organisaties hebben we de afgelopen periode intensief samengewerkt. Daarnaast moet structureel gewerkt worden aan een ‘euregionale mindset’, zowel op bestuurlijk als operationeel niveau. Want grensoverschrijdend werken, leren en ondernemen echt van de grond krijgen is niet een kortlopend project, maar een proces van lange adem.”

Oproep aan bedrijven

Een typisch probleem dat door veel ondernemers wordt ervaren bij het grensoverschrijdend zakendoen in België is de LIMOSA-aangifte. In de praktijk ervaren veel partijen (administratieve) belemmeringen bij deze LIMOSA-aangifte, die bovendien door velen als een vorm van bescherming van de Belgische markt wordt ervaren. Via deze weg roepen wij partijen die eveneens belemmeringen ondervinden bij de LIMOSA-aangifte op zich te melden bij Arno Knoops. Mede op basis van deze input zullen we een Eurolab-casus rondom deze problematiek organiseren.