Kennisuitwisseling in de stad is cruciaal voor wicked problems

De gemeente is al lang niet meer de baas over de stad. De stad wordt immers gemaakt door allemaal partners samen. Van maatschappelijke organisaties zoals  onderwijsinstellingen tot ondernemers, van professionals tot burgers.. Maar daar is wel kennisuitwisseling en kennisontwikkeling voor nodig. ‘We moeten dan ook veel actiever kennis ophalen uit de stad’, stelt Vincent Smit , lector Grootstedelijke Ontwikkeling aan de Haagse Hogeschool. De City Deal kan daarbij helpen.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Interne Verbinding en Externe Verbinding.

Wat kan City Deal Kennis Maken volgens jou bijdragen?
“De huidige kennisindustrie loopt nog steeds langs geïnstitutionaliseerde lijnen. En tussen die instituties zitten allemaal muurtjes. Universiteiten produceren kennis. Elke dag verschijnen er wetenschappelijke rapporten. Dat doen de planbureaus ook in opdracht van de ministeries. Wie houdt wat bij? Door wie wordt de kennisvraag bepaald? Nog steeds worden sommige dossiers alleen binnen bepaalde kringen gehouden. Als je van afstand kijkt kun je wel stellen dat Nederland gebukt gaat onder een hoge dosis kennis. De City Deal is zo’n goede uitvinding omdat het de kans brengt, -geen garantie natuurlijk-, om met relevante partners in de stad op zoek te gaan naar meer gemeenschappelijke vormen van kennisontwikkeling. Dit is precies wat nodig is.”

Vincent Smit.

Waarom is die gemeenschappelijke kennisontwikkeling zo belangrijk?
“Er zijn tig actoren bezig om de stad beter te maken. De gemeenten zijn als bestuur al lang niet meer de baas. De stad wordt gemaakt samen met de partners, zoals maatschappelijke partijen, bewonersorganisaties en kennisinstellingen. Om dat succesvol te laten verlopen, moeten ze wel over gemeenschappelijke  kennis beschikken. Vooral de erkenning dat die kennis overal aanwezig is, bij al die verschillende partijen, is cruciaal. Kennis is namelijk geen monopolie. Het is niet dat de universiteiten en gemeenten twee kathedralen van kennis zijn in de woestijn der onwetenden. Mensen in de wijk, vertegenwoordigers van jeugdzorg, medewerkers van supermarkten en banken. Zij hebben allemaal praktische kennis van het dagelijkse leven in de stad.”

En die kennis moeten we dus bij elkaar brengen?
“Al die kennis moeten we mobiliseren ja. We laten nog veel te veel liggen. Het wordt nog veel te veel achteloos genegeerd. Wat dat betreft zijn we onderontwikkeld. We moeten veel meer kennis ophalen uit de stad, hier liggen de aanknopingspunten  voor de aanpak van zogeheten wicked problems, de ingewikkelde vraagstukken. Neem als voorbeeld armoede. Dat is echt niet alleen een kwestie van geld. Er zitten een heleboel andere dimensies achter, zoals opvoeding en gezondheid. Je kunt zo vijf tot zes beleidsterreinen noemen die hier vanuit andere vakkennis mee bezig zijn en invloed uitoefenen op het vraagstuk.  Je moet dan ook in je aanpak niet alleen vak- en beleidsrapporten meenemen maar juist ook de praktijkkennis op het lokale niveau. De urgentie van het samenbrengen van al die verschillende kennis in de stad is groter geworden omdat de complexiteit van stedelijke vraagstukken is toegenomen. We moeten bij de les blijven. Je bent meer circulair bezig in de stad, als je de kennis ook weer teruglegt. Anders dan voorheen, waar het meer lineair werkte. De opdrachtgever zette dan de vraag uit, en na verloop van tijd lag er dan een rapport. Veel vraagstukken in de stad hebben juist een circulaire aanpak nodig. De City Deal is dé kans om de kennisuitwisseling op die manier heel lokaal in te richten.”

Maar hoe breng je nou concreet kennis bij elkaar?
“De City Deal kan daar bijvoorbeeld aan bijdragen door die kennis te mobiliseren, door co-creaties op te zetten met al die partners in de stad en uiteindelijk samen kennis te ontwikkelen. Gemeenten moeten daarvoor wel ook ambitieus zijn, en kennis willen ontsluiten. Zij zitten boven op veel informatie waar andere partijen mee aan de slag kunnen. Ik denk dat hier een uitermate geschikte verbindende rol ligt voor de hogescholen. Wij zijn van oudsher gericht op praktijkgericht onderzoek. Dat is ons domein. Daarom zijn we altijd complementair aan andere kennisinstellingen in de stad, zoals universiteiten en planbureaus, nooit concurrerend. Als hogescholen hebben wij meer contacten in de wijken en met de maatschappelijke organisaties, vanwege de relaties die we met ze hebben voor onze studenten die er onderzoek doen of stages lopen. Die studenten gaan later werken bij die maatschappelijke organisaties in de stad, zoals de centra voor jeugd en gezin, de woningcorporaties en bij bedrijven. Er zijn heel veel hbo’ers nodig in de wereld. Er wordt wel eens gezegd ‘je meet de kwaliteit van een stad aan haar voorzieningen’. Bij die voorzieningen zitten allemaal hbo’ers aan de knoppen.”

Als Haagse Hogeschool zijn jullie betrokken bij twee projecten van de City Deal: in Den Haag en Delft. Hoe gaat het daar?
“We hebben daar nauwe relaties opgebouwd met andere instellingen zoals InHolland, de Universiteit Leiden en de TU Delft. Samen zoeken we naar mogelijkheden om de kennisinnovatie meer van de grond te krijgen. We willen bijvoorbeeld meer leeronderzoeken opzetten in de wijken. Daar gaan studenten aan de slag met vragen van gemeente, bewoners(organisaties) en maatschappelijke organisaties. Zo hebben studenten bedrijfskunde een financiële toekomstvisie gemaakt voor een kinderboerderij. Dat soort interacties zijn er nog veel te weinig, en die willen we verder stimuleren en doorontwikkelen tot kennisinnovatie. Voor de stad zelf levert dat op dat je complexe vraagstukken niet alleen maar sectoraal bekijkt. Juist doordat er meerdere partners naar kijken kun je een vraagstuk op een hele andere manier tackelen. Meer veiligheid in de wijk betekent meer dan alleen maar meer agenten inzetten. We moeten meer boven de kortstondige oplossingen uitkruipen.”

Je bent mede-initiatiefnemer van het landelijke lectoratenplatform Stad en Wijk. Hoe is die bezig met deze kennisuitwisseling?
“Het platform is een samenwerkingsverband van lectoraten op diverse hogescholen. Door middel van praktijkgericht onderzoek willen we inzicht verschaffen in en oplossingen aandragen voor maatschappelijke vraagstukken in steden en wijken. We richten ons op de  kennisontwikkeling en kennisuitwisseling met de beleidspraktijk en tussen de diverse lectoraten. Zowel op het gebied van inhoudelijke vraagstukken als methodologisch, zoals Stadslabs. Op de website (www.platformstadenwijk.nl) lichten wij dit toe en is de onlangs verschenen publicatie ‘Plekken van hoop en verandering’ te vinden, over lokale samenwerkingsverbanden die het verschil maken. Zo oefenen we met nieuwe vormen en de City Deal Kennis Maken helpt hierbij.