Saxion Hogeschool raakt risicostudenten met honoursprogramma

Saxion Hogeschool werkt al jaren met Top Talentstudenten in een honoursprogramma’s. Het interdisciplinair werken daarin is erg succesvol. Waarom zouden studenten met een hoog risico op uitval niet ook kunnen profiteren van deze aanpak? Met die vraag is Marike Lammers, manager Onderwijsinnovatie Hub en projectleider de afgelopen drie jaar met haar team én een Comenius Leadership Fellow beurs aan de slag gegaan met ruim honderd studenten.

Saxion was één van de drie hbo’s die de beurs ontving. Het was voor het eerst dat de Comenius Leadership Fellow beurzen van 250.000 euro waren toegekend. Met de beurs wilde Saxion iets doen aan studie-uitval. Zo’n 25 tot 30 procent overweegt te switchen van studie, of te stoppen. “Vanuit deze aanpak wilden we studenten weer raken en fanatiek maken en meer zichzelf te laten ontplooien in een richting die ze zelf willen”, legt Lammers uit. “Door motivatie en vertrouwen in eigen kunnen bij studenten te vergroten moet uitval verminderen.”

Top Talent programma’s

Wat was de aanleiding om juist studenten met risico op uitval te benaderen? “We waren al ruim tien jaar succesvol met ons extracurriculaire honoursprogramma en excellentietrajecten”, vertelt Lammers. “Door jaarlijks te onderzoeken wat het nu oplevert voor studenten, kwamen we erachter dat studenten heel blij werden dat ze zich ontwikkelden, zich veilig voelden, en het gevoel hadden dat als ze ergens op reflecteerden het ook echt ergens toe deed. Ze bleken zichzelf verder beter te kunnen ontdekken, en zichzelf ook een betere professional te voelen. Af en toe deden we de onderzoeken ook onder de collega’s, die daarbij in plaats van de klassieke docentrol meer een coachende rol hadden. Zij gaven eigenlijk dezelfde antwoorden.”

Toen was het voor Lammers duidelijk. “Dit willen we toch allemaal? Het zou zonde zijn om niet te proberen de werkingsmechanismen voor motiverend onderwijs toe te passen in reguliere onderwijsprogramma’s. We constateerden dat een substantieel deel van de studenten in een vroeg stadium van hun studie uitvalt. Zo ontstond de vraag of students-at-risk zouden kunnen profiteren van het werken met de Top Talent aanpak. De populatie die afkomt op extracurriculair onderwijs is eigenlijk maar een hele selecte groep. Het zijn mensen die al intrinsiek gemotiveerd zijn. Daarom wilden we dezelfde aanpak testen op de groep die al uit staat, niet gemotiveerd is, en na een paar weken of half jaar denkt wat doe ik hier?”

Hechte leeromgeving

Het is dan ook aan het onderwijs zelf om de niet gemotiveerde studenten erbij te betrekken, stelt Lammers. “Dat er zoveel mensen niet door geraakt worden ligt aan ons zelf. Wat maakt nou dat deze studenten niet gemotiveerd zijn? We proberen bij ons zelf te zoeken wat we nu anders kunnen doen. Dat hebben we dus mogen doen in zo’n driejarig traject doen en dan leer je heel veel over die doelgroep en de processen hoe we het beter kunnen doen en verder uit te rollen.”

Wat doet Saxion dan nu na drie jaar anders om deze groep erbij te betrekken? De focus is niet meer vanuit het onderwijs gezien, maar vanuit de student zelf, legt Lammers uit. “Wij bieden geen onderwijsopdracht, wij bieden een leeromgeving waarin jij mag zijn wie je bent, waar jij je talent mag laten zien maar ook je onzekerheid. En waar zowel gezamenlijk als individueel mag aangeven waarin je interesse hebt en wat je zou willen leren. Je wordt gehoord, je wordt gezien.”

De andere pijler is dat de dingen die je doet ertoe doen, gaat ze verder. “Dat noemen we authentiek. Het is actueel, het is niet uit een boekje. Het is iets waar jij interesse in hebt als student. Zo is het tweeledig: wat heeft de maatschappij eraan, en wat heb jij als student eraan? Verder wil je met alles wat je doet kritische reflectie bereiken zodat elke waardevolle ervaring jou inzichten kan geven in jouw talent en jouw professionele ontwikkeling.”

Om te voorkomen dat je aan het eind van het traject een verplicht verslag moet schrijven, vindt die reflectie plaats in het moment. De begeleiders, de coaches, letten meer op de processen en reflecteren daarop. “Zo zijn we erachter gekomen hoe iemand opveert door met elkaar aan de slag te gaan. Er moet dus veel aandacht zijn voor het elkaar leren kennen, en voor een veilige omgeving waarin je ook je kwetsbaarheid durft te tonen. Dan kan je heel snel zien waar iemand blij van wordt. Dat zie je niet als je in je eentje leert, dan ontdek je minder snel waar je goed in bent. Zo ben je meer bezig met je toekomst, wat zou je nou willen?”

Het gaat om het proces

De studenten werkten aan allerlei actuele thema’s, zoals eenzaamheid en SDG’s, maar eigenlijk draaide het in het project niet per se om die thema’s, maar juist om de processen, benadrukt Lammers. “Het gaat om het proces van het leren en het samenwerken. En dat je altijd dingen doet die nieuw zijn voor je, waardoor je weer nieuwe inzichten krijgt. Al onze projecten zijn interdisciplinair. Van economisch, technisch, rechten tot het zorgdomein. Qua persoonlijkheden zijn die studenten zo verschillend. We geven ze de ervaring om te voelen hoe het is om anders te zijn. daar heb je echt tijd voor nodig om te ervaren wat daarvan de waarde is. Zo kom je spelenderwijs verder dan het erover hebben. Studenten worden weerbaarder, wendbaarder en zelfverzekerder van. Heel veel wisten vooral wat ze niet wilden. Dat is ook waardevol. beter nu dan later de verkeerde keuze te hebben gemaakt

Wat kan de City Deal Kennis maken leren? “Ik denk dat voor City Deal-projecten heel erg zoeken hoe je het kan inpassen in je curriculum. We gaan nu een stapje verder. In de toekomst willen we toe naar leergemeenschappen waarin je samen leert ongeacht welke vertrekrol je hebt. Of je student bent, werknemer of leidinggevende.  De onderliggende wat we hieruit hebben gehaald is een leerproces voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. Het Comenius-project heeft ons enorm geholpen om materiaal te ontwikkelen dat ons kan helpen om studenten, maar ook docenten, onderwijskundigen en manager voor te bereiden op de toekomst. In onze ogen is daarbij persoonlijke ontwikkeling onlosmakelijk verbonden aan professionele ontwikkeling.”

De Animatie Honours Approach EYE-model geeft dit helder weer: