Universiteit Twente wil nog meer aan de slag met vraagstukken uit samenleving

De Universiteit van Twente wil de samenleving versterken met duurzame oplossingen. Daarnaast wil ze de ultieme people-first technische universiteit van Nederland worden. Die ambities staan in de nieuwe strategie en visie Shaping 2030, die in december voorligt voor goedkeuring. Mirjam Bult, vice-voorzitter Commissie van Bestuur, vertelt er meer over.

Dit artikel hoort binnen het overkoepelende model voor verbinding met de samenleving bij het radar Organisatie & Sturing en Studenten.

In de nieuwe visie en strategie staat maatschappelijke relevantie hoog in het vaandel. Betekent dat een nauwere band met de regio?
Bult: “De band met de regio is van oudsher al heel sterk. De UT heeft het bestaan als universiteit zelfs te danken aan die regio. We zijn namelijk in 1961 opgericht om bij te dragen aan het nieuwe economische profiel waar de regio aan werkte. Na de teloorgang van de textielindustrie in de regio Twente heeft de regio ingezet op een kennisintensief profiel, waarbij hightech voorop staat, later ook met een oriëntatie op het medisch domein. We hebben als universiteit ons sindsdien altijd onderscheiden door techniek te integreren met sociale wetenschappen. Kortom, de UT blijft regionaal relevant, ook in de nieuwe missie, visie en strategie.”

Jullie hebben nu uitgesproken meer een people-first universiteit te willen zijn. Wat houdt dat in?
“Dat betekent dat de technologie waarmee we bezig zijn positieve impact moet hebben op de hele samenleving. Nieuwe technologie leidt soms tot een sociale tweedeling: niet iedereen profiteert er evenveel. In onze nieuwe missie en strategie willen wij werken aan gelijkheid daarin. Meer dan andere regio’s in ons land kent Twente een heel breed sociaal profiel. We hebben zowel een grote groep minder bedeelden in onze samenleving, als een groep goedbedeelden en alles daar tussen in. Die betrokkenheid zie je terug bij de wetenschappelijke medewerkers van onze universiteit. Ze hebben bereidheid om iets te doen in de regio. Of het nu gaat om het geven van een lezing of de handen uit de mouwen te steken voor regionale activiteiten of culturele voorzieningen. Onze topwetenschappers leveren echt een bijdrage. Dat zit diep in hun drijfveren.”

Wat zijn actuele vraagstukken waar jullie bij aansluiten?
“Wereldwijd zijn er drie grote trends waar we ons als universiteit op richten: een eerlijke samenleving, een duurzame samenleving en een digitale samenleving. In die trends hebben we drie kernwaarden bekrachtigd. Ten eerste is ondernemerschap al langer onderdeel van onze identiteit. Bij het helpen en ondersteunen van mensen gaat het over moed en lef tonen en risico’s durven nemen. De tweede kernwaarde is inclusief. Het beste werk lever je als universiteit als er diversiteit is onder je studenten en medewerkers. Van leeftijd, gender tot afkomst.  Daarin hebben we geïnvesteerd als universiteit. Nu moeten ervoor zorgen dat al die diversiteit één community wordt. Dat gaat namelijk niet vanzelf. De derde kernwaarde is openheid. We willen een netwerkorganisatie zijn, samen met partners als het ROC en de Saxion Hogeschool. We zien echt toegevoegde waarde van elkaar. Samen willen we optrekken bij een leven lang leren in brede zin. Mbo-studenten kunnen bijvoorbeeld ook een vervolgopleiding doen op de universiteit en andersom vinden sommige universiteitsstudenten het leuk om zich op het mbo te bekwamen in een heel ander vak. Het motto hierbij: community over campus.”

Wat houdt dat in?
“We zoeken waar we nodig zijn. Onze campus is onze homebase maar we willen daar zijn waar we nodig zijn. Zo hebben we in Amsterdam samen met de VU een opleiding werktuigbouwkunde opgezet. Er was daar heel veel interesse in technische opleidingen en het is belangrijk voor Nederland dat we mensen in de techniek blijven opleiden. Maar studenten in de brede regio rondom Amsterdam gaan niet graag op kamers buiten de Randstad. Omdat je ze wel wilt bereiken zijn we dit jaar dus gestart met deze gezamenlijke opleiding. We kijken ook naar andere plekken in Nederland waar we kunnen helpen om een onderwijs- of onderzoeksbehoefte in te vullen.”

Wat houdt de strategie Shaping 2030 in?
“We hebben drie strategische doelen: shaping society, shaping connections en shaping individuals. Met het eerste doel willen nog meer onderwijs en onderzoek richten op complexe vraagstukken die spelen in de samenleving. We willen meer vraagstuk georiënteerd werken. Daarin zien we een duidelijke koppeling met de eigen motivatie van de studenten.”

Wat voor motivatie?
“Zij vinden purpose heel belangrijk. Jonge mensen zijn bezig met vragen als waar ben ik van, of voor. Wat ga ik bijdragen aan de maatschappij in plaats van alleen maar werken aan betere winstgevendheid van een bedrijf? Ik heb echt het gevoel dat jongeren nu dat veel sterker hebben dan andere generaties. Een groot deel van onze studentenpopulatie in ieder geval wel. Het is belangrijk dat we duurzaamheid als een van onze thema’s hebben gekozen. Hier willen studenten zich voor inzetten. Als je geen invulling aan dit thema geeft is je universiteit niet aantrekkelijk voor studenten.”

Wat hebben jullie voor ogen met shaping connections?
“Hoe zorg je ervoor dat je daar bent waar je nodig bent. We zoeken de samenwerking op met andere locaties dan Enschede. We hebben het ook over digitalisering, maar ook over internationale samenwerking. Hoe maken we ons onderwijs en onderzoek beschikbaar in ontwikkelingslanden? De grootste toename van de vraag naar hoger onderwijs is immers daar te vinden. We leiden al mensen op uit die landen. Ze volgen bij ons een vervolgopleiding, om in hun land van herkomst hun kennis in te zetten voor de lokale economie en zo een positieve impact hebben. Voor deze capacity building hebben we inmiddels een groot netwerk.”

Wat houdt shaping individuals in?
“Hoe zorg je ervoor dat talent zich goed ontwikkelt? Een van de oorzaken van werkdruk bij ons wetenschappelijk personeel is dat ze te weinig tijd hebben voor reflectie. Waar ben ik mee bezig? Wat betekent het? Wat kan ik doen in een volgende stap? We willen voor onze medewerkers en studenten slow spaces opzetten, ruimtes creëren, -zowel fysiek als in je hoofd-, om tot meer reflectie te komen. Met de competentie om te reflecteren kunnen we ons mee onderscheiden. Het geeft mensen het vermogen zelf aan het stuur te staan van hun loopbaan of studie. Maar je moet het eerst leren.”

Wat heeft de samenleving hier allemaal aan? Wat voor rol speelt de burger?
“Citizen Science is een van onze speerpunten. Onderzoek moet veel meer gericht zijn op wat individuen daadwerkelijk willen. De oriëntatie op de burger moet groter. We gaan van een triple helix naar een quadruple helix, waarbij de gebruiker het onderwijs en onderzoek mee vormgeeft. Eind november heeft koning Willem-Alexander ons nieuwe Technical Medical Centre geopend. Daarin experimenteren we bijvoorbeeld met Citizen Labs. We willen echt aanwezig zijn in het ziekenhuis om de wensen van de patiënt te horen en ervoor zorgen dat we snappen wat de behoefte is. In de gesprekken met de koning hebben we hem verteld over het Twents ecosysteem, en hoe de samenwerking verloopt met het ROC, Saxion en het bedrijfsleven.”

Het betrekken van de samenleving lijkt echt iets van deze tijd. Je ziet het nu overal.
“Dat er meer oog is voor de samenleving en de band daarmee moet worden versterkt is absoluut een trend. Het position paper dat de VSNU onlangs uitbracht, stelt dat onderwijs en onderzoek niet de enige bijdragen zijn waarop je als wetenschapper moet worden beoordeeld. Ook hoe je in staat bent impact te maken, leiding te geven en anderen te inspireren tellen mee. Wij hebben ook een bijdrage geleverd aan dat position paper.”

Hoe past dit bij de City Deal Kennis Maken?
“Het sluit er naadloos bij aan hier in Enschede. In de nieuwe strategie hebben we zelfs bepaalde uitgangspunten uit de City Deal meegenomen, zoals hoe we de samenwerking met alle partners willen vergemakkelijken en verder willen vormgeven. We hebben de strategie in concept dan ook besproken met de gemeente, het college van B&W. Ook hebben we het ROC en Saxion om input gevraagd. Een van de dingen die we hebben geleerd van de City Deal is de toegevoegde waarde die het contact brengt wanneer de studenten van de verschillende opleidingen en instellingen samenwerken. Dat hebben we gezien in het Enschede Lab. Hier zijn studenten met vragen uit de wijk aan de slag gegaan. Ze leren hoe ze complementair zijn aan elkaar en werken met een bestaand probleem waarbij ook echt de eigenaren van zo’n probleem bij zijn betrokken: de wijkbewoners. Die inwoners krijgen weer een heel ander beeld van de student. Die kennismaking is heel waardevol.”