Utrecht werkt aan volgende stap met de Challenges

In Utrecht werken onderwijsinstellingen al jaren samen met de gemeente in challenges aan maatschappelijke vraagstukken van de stad. Nu staan de partners voor de volgende fase van dit Challenge Based Leren. Hoe veranker je dit in het onderwijs? Hoe betrek je meer studenten erbij en hoe vergroot je de impact in de stad en regio?

De Utrecht Challenge Alliantie startte een aantal jaren vanuit de wens van hoger onderwijsinstellingen, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties om regionale vraagstukken gezamenlijk op te lossen en jonge mensen in opleiding hier een actieve, vormende rol in te geven. Deze vraagstukken lagen vooral rond het thema Gezond Stedelijk Leven. Het project startte met directe betrokkenheid van het ROC Midden Nederland.

Wat speelt er in de stad

“We wilden graag onze studenten meer actief betrekken bij wat er in de stad speelt”, vertelt Erik Mooij, projectleider onderwijsinnovatie aan de Hogeschool Utrecht en van de Utrecht Challenge Alliantie. Er gebeurde al van alles. Van wijkgerichte zorg bij het ROC en de hogeschool tot community-engaged learning bij de universiteit. Het idee achter de Challenges was echter om de studenten interdisciplinair meer met elkaar te laten werken. Challenge-based leren had al langer aandacht bij zowel de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en ROC Midden Nederland. Het is een goede vorm die bij ons alle drie goed past in hoe we studenten willen opleiden. Voor het werken met de vragen vanuit de stad hebben we ook de gemeente betrokken.”

De Challenges groeiden uit tot het vlaggenschip van de Utrechtse aanpak binnen de City Deal Kennis Maken. Organisatorisch en didactisch bleken er wel de nodige uitdagingen te liggen aan de Challenges. Daarom zijn de partners ook continu bezig om ze uit te bouwen, te professionaliseren en te verduurzamen. “Zowel onderwijskundig als organisatorisch hebben we er veel aandacht aan besteed”, vertelt Mooij. “Het laatste jaar hebben we vooral ook veel focus gehad op het belang van de stad daarin. Studenten vinden het werken in Challenges prachtig, ze hebben de tijd van hun leven, maar hoe zorg je ervoor dat er ook een zichtbare positieve impact is voor die stad?”

Erik Mooij, Hogeschool Utrecht.

Opschaling

Met de nieuwe call van de City Deal werken de Utrechtse partners verder aan de opschaling van de Challenges. Dat doen ze aan de hand van drie lijnen, vertelt Mooij. “Allereerst kijken we hoe het Challenge-based Leren beter kunnen inbedden. Hoe past het in de curricula? Hoe zorgen we ervoor dat we docenten kunnen opleiden daarvoor? Hoe zorgen we ervoor dat de Challenges een vast onderdeel worden van de programma’s, en makkelijker inpassen in al die honderden opleidingen die de drie instellingen samen hebben?”

Daarnaast wil de City Deal in Utrecht zich in de opschaling ook sterker verbinden aan een aantal netwerken in de stad, die zich inspannen voor bepaalde veranderingen, zoals bijvoorbeeld Health Hub Utrecht, die zich inzet voor beter gezond stedelijk leven. Mooij: “We willen met het onderwijs beter aansluiten bij wat er in die netwerken gebeurt, zodat er een lerend netwerk ontstaat, waarin studenten vanzelfsprekend onderdeel worden in de thematiek en aanpak.”

De derde lijn legt de nadruk op de organisatie van de City Deal en de Challenges. Er zijn meer manieren waarop studenten kunnen bijdragen aan een gezondere, prettigere en gezondere stad. “Challenges zijn een mooie leeromgeving omdat je het multilevel leren daarin vorm kunt geven”, legt Mooij uit. “Het is een belangrijke manier om studenten extra vaardigheden aan te leren in dat interdisciplinair samenwerken maar het is specifieke vorm met zijn eigen uitdagingen als het gaat om schaalbaarheid. Daarom kijken we ook naar stages, projecten en andere extern gericht onderwijs, waarin studenten al veel betekenen voor de stad. Wat voor soort activiteiten kunnen we ons onder de vlag van de City Deal nog meer starten?”

Droom

De droom die City Deal partners in Utrecht bij de opschaling hebben is om jongeren echt als maatschappelijk middenveld te zien tussen gemeenten en kennisinstellingen. Jongeren vormen immers een belangrijke groep in veel van de opgaven waar Utrecht mee bezig is. “Die gaan allemaal over de toekomst, van groei van de stad, energietransitie, tot werkgelegenheid”, licht Danielle Fiolet, lid van de stuurgroep vanuit de gemeente Utrecht, toe. “Het zijn allemaal maatschappelijke opgaven die over jongeren gaan, die willen we dus erbij betrekken. We willen kijken of en hoe zij kunnen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dat is onze gezamenlijke ambitie. Wij kunnen daarbij vanuit gemeente die rijke leeromgeving aanbieden.”

Door op te schalen willen de City Deal partners meer jongeren erbij betrekken. “Dat leidt tot nieuwe dynamieken, waaruit je weer tot hele andere oplossingen komt, die voor de gemeente heel interessant kunnen zijn”, stelt Fiolet. “Zelf als gemeente maken we intern ook de slag om minder verkokerd te werken. We noemen dat opgavegericht werken. Wat is mooier dan dat je daarop jongeren kan laten aansluiten? Op zo’n manier van werken die zij later in hun beroepspraktijk gaan tegenkomen. Die manier van werken vraagt echt wel wat anders van je als werknemer. Daarom is het zo belangrijk om jongeren kennis te laten maken met die opgaven in de rijke leeromgeving.”

Doorwerking in de stad

Impact voor de stad staat dus ook centraal. Wat levert het bijvoorbeeld de wijkbewoners op, waar studenten hun oplossingen voor verzinnen in de Challenges? “Daar ligt nog wel een opgave”, stelt Fiolet. “Het moet zich nog wel meer ontwikkelen. We hebben geen harde eisen gesteld, want het is inherent aan het Challenge-based Leren. Bij de opschaling willen we wel kijken hoe we nog meer impact kunnen halen.”

Assunta Verschuren, ROC Midden Nederland.

Bij bijvoorbeeld de eerste editie van onze duurzaamheidschallenge kwamen er mooie oplossingen naar voren, maar bleken de stakeholders en opdrachtgevers er toch uiteindelijk niet altijd zoveel mee te kunnen doen. “Je moet dus eigenlijk gelijk kijken hoe je in het proces van de zoektocht van zo’n studententeam ook kijkt naar de bruikbaarheid van zo’n oplossing”, legt Assunta Verschuren van ROC Midden-Nederland uit. “Bij de tweede editie van die challenge hebben we dat nauwkeuriger gedaan. Meer gekeken wat er speelt op een bepaald moment in een bepaalde wijk. En daarop richten. Je kunt daarop ook sturen door tijdens de design sprints goede coaching in te zetten. Die helpen om een oplossing kleiner en bruikbaarder te maken.”

Een andere les die Challenges hebben opgeleverd is dat het belangrijk is om de resultaten zichtbaar te maken. Verschuren: “Bij de eerste Challenges hebben we de output niet goed vastgehouden en niet goed zichtbaar gemaakt. Daar moeten we veel meer aandacht aan besteden aan die doorwerking en het zichtbaar maken. We hebben veel geleerd dat we in het begin tekortschoten in het zichtbaar maken van onze resultaten.”

Praktijkkennis en theoretische kennis bij elkaar

Wat kunnen andere steden leren van Utrecht? “Allereerst is dat om het mbo er vanaf het begin erbij te betrekken”, zegt Fiolet. “Wat ik echt mooi vind hier in Utrecht is hoe we wo, hbo en mbo aan elkaar verbinden. Juist dat bij elkaar brengen van praktijkkennis en meer theoretische kennis biedt echt meerwaarde. Ik denk dat er daardoor meer creatieve oplossingen uitkomen uit de samenwerking. Deze jongeren komen elkaar normaalgesproken niet zo snel tegen. Het is het heel goed dat jongeren elkaar hier treffen en elkaar kunnen motiveren en inspireren.”
“En elkaar waarderen”, vult Verschuren aan.  “Bij de aanvang van een Challenge voelt een mbo’er zich over het algemeen best wel een beetje achtergesteld, en minderwaardig. In de loop van de week ervaart hij dat zijn kennis en inbreng juist ook heel waardevol kan zijn. Dat je elkaar in die samenwerking gaat waarderen vind ik een heel mooi effect.”

Ook voor de vraagstukken is het waardevol, gaat Mooij verder. Hij wijst als voorbeeld op de zorg. Alle drie de kennisinstellingen leiden mensen op in deze sector. Of het nu om medisch specialisten gaat, verpleegkundigen of verzorgenden. Na de basisschool komen ze elkaar nauwelijks meer tegen. Ze komen in hun eigen stroom terecht. Uiteindelijk zien ze elkaar pas weer aan het bed van de patiënt, in hun eigen functie. In onze Challenges komen al die verschillende expertise en zienswijzen eerder al bij elkaar.”

Lange adem

Belangrijk is het om op lange termijn de Challenges in te plannen, wil Verschuren graag andere steden nog meegeven. “Om het goed te kunnen borgen moet je ver van te voren het framework hebben staan, ook met data, omdat we je anders niet verweven krijgt in het onderwijs. Dat wil ik graag als leerpunt meegeven aan andere steden, want wij hebben er echt wel mee geworsteld.”

Danielle Fiolet, gemeente Utrecht.

“Je hebt echt langere adem nodig”, vult Fiolet aan. “We moeten het echt met elkaar leren: de onderwijsinstellingen hoe ze het inpassen in het onderwijs, wij vanuit de gemeente hoe we het kunnen koppelen aan ons opgavegericht werken.”

“We zien in veel beroepsgroepen dat interprofessioneel werken steeds centraler komt te staan dat je vanuit verschillende perspectieven in je werk tegenkomt”, gaat Verschuren verder. “Daar is dit gewoon een mooie aanvulling op. Het is wel een zoektocht die je met elkaar aan moet gaan. Hoe kun je dat nou op de kaart zetten bij studenten? Ik zag laatst een filmpje van het Techcollege en daarin werd aan een student gevraagd wat de leerervaring was waar hij het meest trots op was in zijn hele opleiding en toen noemde hij de Challenge. Dat vond ik toch wel heel mooi dat we op zo’n jongen zo’n impact hebben gemaakt.”