Opschaling: TU Delft wil nog meer uit de bubbel komen

Dankzij een samenwerkingsconvenant tussen de universiteit en de gemeente Delft en dankzij de City Deal Kennis Maken werken er ieder jaar al studenten van de TU Delft aan maatschappelijke vraagstukken uit de stad.  Nu wil de universiteit de volgende stap zetten met de inbedding hiervan in het onderwijs. Met de nieuwe call van de City Deal kijkt de universiteit dit jaar hoe dat het beste kan.

De TU Delft neemt sinds 2017 deel aan de City Deal Kennis Maken, wat leidde tot meer inzet van studenten, docenten en onderzoekers in en voor de stad Delft. Dit sloot perfect aan op het nieuwe strategisch framework van de universiteit, waarin de ambitie werd geïntroduceerd om echt een civic university te worden.

Betrokken ingenieurs

“Er gebeurt al veel in de stad”, vertelt Pieke Hoekstra, trekker van het onderzoeksproject naar opschaling. “We willen namelijk ingenieurs opleiden die echt betrokken zijn bij de maatschappij, naast technisch en theoretisch supergoed onderlegd te zijn.”  Zelf heeft ze als programmaleider drie jaar geleden het programma WIJStad opgezet, dat studenten, bewoners en onderzoekers met elkaar verbindt, en vraagstukken uit de stad koppelt aan vakken. Ook organiseert WIJStad pop-up colleges in Delft en het jaarlijkse evenement Meet the Professor Delft, waarbij hoogleraren een gastles geven op een basisschool in Delft. Ook op die manier leren wetenschappers en bewoners elkaar kennen.

Programmamanager TU Delft Pieke Hoekstra.

“In de afgelopen twee jaar tijdens de pandemie zijn veel studenten vrijwilligerswerk gaan doen in de stad”, vertelt Hoekstra. “Dat heeft echt een vlucht genomen en daar zijn we ontzettend blij mee. Veel studenten willen echt iets doen voor hun stad. Maar als civic university moeten we naast de vrijwillige inzet door studenten ook ons primaire proces van onderzoek en onderwijs aan de stad verbinden.”

Hoekstra trok de universiteit in om te kijken hoe een aantal docenten al vraagstukken uit de stad in hun vak helpen oplossen. “Dat is heel erg in lijn met hoe we ook als de City Deal Kennis Maken samenwerken met de twee hogescholen in Delft. Om studenten straks betrokken ingenieurs te laten zijn, moeten ze tijdens hun studietijd idealiter allemaal dit soort ervaringen opdoen. In het kader van de City Deal hebben we bijvoorbeeld samengewerkt met de hogescholen in de twee wijken Kuyperwijk en Tanthof. Het is waardevol om de vraagstukken gezamenlijk te belichten, en om de geschikte manieren te vinden om dit terug te koppelen aan de stad zodat bewoners er ook wat aan hebben.”

De actieve docenten op dit gebied vinden elkaar in een community of practice op het gebied van community engagement.  “De community of practice is een geweldig uitgangspunt voor opschaling. De betrokken docenten zijn een klankbord, maar ook een springplank naar de overige docenten bij de TU die we ook graag willen enthousiasmeren”.

Momentum

Toen de call kwam vanuit de City Deal voor financiering om opschaling te onderzoeken, zag Hoekstra haar kans schoon om de urgentie van het werken met stedelijke vraagstukken nog eens intern te benadrukken bij het College van Bestuur. “Dit was hét moment om te laten zien dat hier ook van buiten de universiteit vele ogen op zijn gericht, en hoe het onderwerp leeft bij universiteiten en de gemeenten om ons heen. Ook al gebeurt er veel in Delft, het is nog lang niet zo dat elke student hier in aanraking kan komen met een project in Delft of met Delftenaren, of dat elke docent weet dat de City Deal Kennis Maken bestaat. Ik heb de aanvraag dan ook aangegrepen als een soort breekijzer, een momentum, om hier intern aan te kaarten hoe groot we dit willen maken.”

Het komende jaar wil Hoekstra onderzoeken hoe de opschaling vorm kan krijgen. Daarvoor is ze nu op zoek naar een projectleider. Het onderzoek van Nina Bohm, dat eerder vanuit de City Deal Kennis Maken werd gehonoreerd met een onderzoeksbudget, leverde scenario’s op die kansrijk lijken voor opschaling. “Binnen vier kwadranten uit haar onderzoek willen we experimenteren met het onderwijs om te zien wat het meest kansrijk is om te slagen. Ook willen we een loketfunctie onderzoeken komend jaar. Hoe vinden vraagstukken vanuit gemeente en maatschappelijke organisaties hun weg naar het onderwijs? Vraagstukken vanuit de stad komen nu kriskras door de hele universiteit binnen. Dit proces hopen we wel wat meer te kunnen stroomlijnen.”

De inspanningen dit jaar moeten leiden tot een implementatieplan, dat natuurlijk wordt voorgelegd aan het College van Bestuur. “We hadden toch al de expliciete wens om een civic university te worden. De tijd is er nu wel echt rijp voor. Je ziet bijvoorbeeld onder studenten meer en meer de neiging om impact te willen hebben. Dat is een trend. Tien jaar geleden zagen we bij de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen nog de traditie van studenten die als afgestudeerd ingenieur rechtstreeks naar de Shells van deze wereld gingen. Nu zie je meer en meer dat studenten mogelijkheden iets zoeken om verschil te maken voor de wereld. Ze zijn denk ik wat idealistischer geworden. Relevant zijn voor je directe omgeving en uit je bubbel met heel andere mensen aan echt bestaande opdrachten werken past daar heel goed bij.”

Intrinsieke motivatie

Ter inspiratie bezocht Hoekstra de afgelopen jaren civic universities in Finland, Ierland en Engeland. “Daar is dit al veel langer realiteit. Wat ik daar heb geleerd: begin gewoon, en begin bij de enthousiastelingen. En dat zijn we gaan doen. Wij hadden natuurlijk wel het geluk dat we meteen veel support hadden van de burgemeester van Delft en van onze rector. Nu is het moment om te kijken hoe we zoveel mogelijk studenten in aanraking kunnen laten komen met stedelijke vraagstukken. We hebben heel veel vakken waar je niet logischerwijs direct een haakje is met een maatschappelijke opdracht of een project in een buurt. Erg leuk juist om te kijken hoe dat dan toch kan werken en welke niches je kunt vinden om studenten uit hun bubbel te halen.”

Er is in ieder geval intrinsieke motivatie genoeg onder de wetenschappers, stelt Hoekstra. “De neiging om kennis te delen met de stad en open te staan voor onverwachte connecties is groot, ook al leent niet ieders vak zich ervoor om met buurtbewoners aan de slag te gaan.  Het inzetten van de opgebouwde expertise van de enthousiaste first mover docenten in de Community of Practice gaat wel vitaal worden hierbij. En de onderwijsexperimenten zelf in de verschillende dimensies uit het onderzoek van Nina Bohm natuurlijk, om te kijken wat werkt. Tenslotte zoeken we straks duurzame relaties met partners rond die maatschappelijke vraagstukken, hopelijk volgt dat vanzelf als we die loketfunctie gaan onderzoeken. De ultieme droom is dat we straks naast de gemeente Delft een aantal maatschappelijke organisaties als vaste partners hebben met wie we doorlopend vraagstukken definiëren, zodat steeds nieuwe lichtingen studenten hierop kunnen voortborduren. Je moet elkaar leren kennen, want in alles wat we tot nu toe hebben gedaan werken korte lijnen het allerbeste.”

Bewoners, professionals en kennisinstellingen in gesprek tijdens de kennismarkt van het Stadslab Vergrijzing in de wijk Tanthof.