Aanpak wereldproblemen komt uit de steden

Ik ben er van overtuigd dat innovatiekracht in steden ontstaat en niet in politiek Den Haag. Kijk maar eens naar de gemeentelijke indeling, die heeft werkelijk niets met de stad te maken en is willekeurig. De provincie is niet in staat om onzinnige projecten van de gemeente zoals overbodige bedrijventerreinen, nieuwe kantoren en nieuwe winkelcentra tegen te houden. En Europa is cultureel en moreel failliet. De toekomst is aan de burgemeesters.

De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber schrijft in zijn boek ‘If Mayors Ruled the World’ dat burgemeesters alle wereldproblemen kunnen oplossen. De CO2-uitstoot bijvoorbeeld. 80% daarvan is afkomstig uit de wereldsteden dus het kan snel kantelen wanneer de burgemeesters kiezen zonder fossiele brandstoffen verder te gaan. Rotterdam startte samen met Den Haag, het Havenbedrijf Rotterdam en een aantal grote bedrijven een groot economische vernieuwingstraject met de econoom Rifkin. Dit initiatief komt van de steden, niet van het rijk of de provincies.

De Roadmap Next Economy is een samenhangend handelingsperspectief met concrete projecten en business cases voor de regio Rotterdam-Den Haag om kansen op het gebied van de next economy te kunnen benutten en past in het experiment van een Europese Republiek waar de Duitse filosoof en historica Ulrike Guerot voor pleit: 50 regio’s rondom clusters van grote steden, met een herkenbare identiteit en gedeeld economisch en cultureel belang.

In Europa valt nog een gedreven burgemeester op. Het is burgemeester Leoluca Orlando die in zijn stad Palermo op Sicilië de verblijfsvergunning heeft afgeschaft. Hij ziet mobiliteit als een mensenrecht en heet migranten van harte welkom. Volgens Orlando maakt Europa zich met zijn restrictieve migratiebeleid ‘schuldig aan genocide en slavernij’. De burgemeester distantieert zich van dit ‘inhumane en criminele’ beleid en vaart vanuit de Siciliaanse hoofdstad zijn eigen koers.

In zijn ‘Charter van Palermo’ stelt Orlando dat migranten recht hebben op woonruimte, werk en gezondheidszorg ongeacht hun verblijfsstatus. Hij keert zich daarmee tegen het landelijke beleid van de ‘tirannie van de verblijfsvergunning’ en zet de macht van zijn stad in om migranten te beschermen. Onlangs kwam hij naar Den Haag om zijn aanpak te lanceren tijdens de eerste vergadering van het Global Parliament of Mayors.

Steden raken steeds meer verknoopt in internationale netwerken, zijn inderdaad pragmatisch en worden vaak met dezelfde problemen geconfronteerd: Ze moeten allemaal het vuilnis ophalen, scholen bouwen voor de kinderen, wegen aanleggen, omgaan met armoede, zorgen dat de straatverlichting werkt, confrontaties aangaan met terrorisme.

De stad is thuis voor miljarden mensen. Meer dan de helft van de wereldbevolking woont in steden. In 2030 is dat naar verwachting zelfs 70 procent. Rotterdam is na Amsterdam de snelst groeiende stad van Nederland. Steden doen misschien niet alles goed, maar ze doen tenminste iets. De geschetste problemen zijn op deze manier inderdaad het hoofd te bieden. Aboutalebs keuze om in Rotterdam te blijven en niet te kiezen voor het pluche van Den Haag is daar illustratief voor.

Nynke Schaaf is oprichter van ConComCow, Connecting Communities in Coworking, een netwerkbedrijf in de nieuwe economie dat streeft naar duurzame innovatie en sociale economie. Op binnenlandsbestuur.nl schrijft Nynke prikkelend over de structuur van de Nederlandse samenleving die aan het veranderen is en de rol van de overheid daarbij. Of het nu gaat over de energietransitie, gezonde wijken of een inclusieve stad, een afwachtende overheid voldoet niet meer. Nynke was eerder projectleider bij gemeente Rotterdam.

Deze column is eerder gepubliceerd op Binnenlands Bestuur. Kijk hier voor de andere columns van Nynke Schaaf.