‘Alleen te voet krijg je echt voeling met de stad’

Lopen. Het is zo vanzelfsprekend dat niemand zich er mee bezig houdt. Daarom zetten steden, departementen en andere partijen zich in de City Deal Ruimte voor Lopen in voor de lopende mens. Of het nu gaat om gezondheid, duurzame mobiliteit en het stimuleren van een loopcultuur. Een van de deelnemende steden is Tilburg. Wethouder Mario Jacobs vertelt waarom.

Wat zijn uw ervaringen met lopen?

“Ik woon op loopafstand van het stadhuis, dus ik loop elke dag naar mijn werk. De wandeling naar huis na een werkdag helpt me om af te schakelen, het geeft me rust. Ook in mijn functie als wethouder openbare ruimte loop ik relatief veel door de stad. Dé enige manier waarop je voeling krijgt met de stad, en hoe de openbare ruimte functioneert, is te voet of met de fiets. Als je reist met de auto zit je in een cocon, je hebt geen relatie met je omgeving en de mensen om je heen. Als je loopt kom je juist mensen tegen. Dat maken van contacten, daar geniet ik erg van.”

Waarom zet u zich als wethouder zo in voor dit thema?

“Omdat er zoveel bij komt kijken als je een gebied toegankelijk maakt voor voetgangers. Een straat is bijvoorbeeld zoveel meer dan een weg. Het is een gebied waar we verblijven, waar we elkaar kunnen ontmoeten. Als je op die straat meer ruimte maakt voor lopen, creëer je ook meer ruimte voor kinderen om te spelen. Je maakt het aantrekkelijker voor ouderen om naar buiten te gaan. Dat voorkomt eenzaamheid en het is gezonder. Het hangt allemaal met elkaar samen. Dat sociale element bij het toegankelijk maken vn een gebied voor voetgangers vergeten we wel eens.”

Hebben we volgens u onvoldoende oog voor voetgangers?

“Ja, in Tilburg, als ook in heel Nederland. Onze ambities hier in de stad zijn om ervoor te zorgen dat de openbare ruimte toegankelijk wordt voor iedereen. Voor jong en oud, voor beperkt en niet-beperkt. Iedereen moet er gebruik van kunnen maken. Iedereen moet een ommetje kunnen lopen. De afgelopen coronaperiode heeft het mij verbaasd hoeveel mensen het lopen hebben ontdekt. Ineens zie ik mijn buren, die altijd overal voor de auto pakken, een rondje lopen na het eten. Je ziet veel meer mensen dan voorheen gebruik maken van de openbare ruimte. Dan zie je ze ook opletten hoe aantrekkelijk hun omgeving is. De inrichting van de openbare ruimte bepaalt immers hoe fijn je je voelt, naast dat lopen natuurlijk heel gezond is. Het zit al tussen de oren hier op het gemeentehuis, nu moeten we dat ook voor elkaar krijgen op straat.”

Wethouder Mario Jacobs

Wat bedoelt u daarmee precies?

“Daar bedoel ik mee dat we aan de voorkant bij herinrichting meer rekening houden met voetgangers. Denk aan bredere of toegankelijke stoepen, waar ouderen met rollators en mensen met kinderwagens makkelijk en veilig kunnen lopen. We moeten uitkijken dat we ons niet blindstaren op de gezonde dertigers bij herinrichtingsplannen, maar ook oog houden voor bijvoorbeeld kinderen van acht of oudere mensen. Het zit hem in kleine dingen. Kijk bijvoorbeeld naar een wegomleiding. Voor de auto’s is het perfect geregeld hoe deze moet omrijden, voor fietsers meestal ook, maar voor voetgangers is het lang niet altijd duidelijk. Dat is ook in Tilburg het geval. Wat wij dan willen is dat er ook een goede, veilige omleidingsroute komt voor voetgangers. Je wilt niet dat ouderen met een rollator op de weg moeten lopen, toch? Het klinkt simpel, maar dat is het niet. Juist in dit soort kleine dingen zie je hoe een stad omgaat met voetgangers.”

Hoe gaat Tilburg met hen om?

“Eerlijk, Tilburg is van oudsher echt een autostad. We maken langzaam een omslag in het activeren van andere vormen van mobiliteit en we werken aan een vriendelijker straatbeeld dat de Tilburger uitnodigt tot meer bewegen. Zodat deze gezonder wordt of blijft.”

Wat is de grootste potentie of kans voor Tilburg als het gaat om meer ruimte voor lopen?

“Ik denk dat de grootste potentie hier in Tilburg is dat we hier in het gemeentehuis voetgangers serieus nemen. Dan volgt de rest vanzelf. Dus ook de mensen die werken aan het onderhoud en ervoor zorgen dat ook daar voetgangers serieus worden genomen. Daar zit de potentie in plaats van in een megalomaan project. Het gaat om cultuurverandering. Dat geldt dus voor iedereen. Ook de horeca-eigenaar moet aan de voetganger denken als hij zijn terras uitbouwt op de stoep, of de aannemer die met zijn busje de stoep blokkeert. Hoe krijg je dat voor elkaar? Door ze erop aan te spreken dat ze meer aandacht hebben voor fietsers en voetgangers. We kunnen het bij de aannemers die we inhuren bijvoorbeeld opnemen bij aanbestedingen. Dat kun je dan controleren. Bij horeca en winkels gaan we vooral in overleg met de organisaties die hen verenigingen.”

Praat u met andere wethouders over het belang van lopen, en wat ze daarin zouden kunnen betekenen vanuit hun portefeuilles?

“Ja, ik spreek er ook over met andere wethouders. Met name met mijn collega van gezondheid. We hebben immers gezamenlijk als doel Tilburg gezonder te maken. Daarvoor moeten we de openbare ruimte zo inrichten dat de Tilburger meer gaat bewegen. Hoe langer ouderen naar buiten kunnen, hoe gezonder dat is. We willen bijvoorbeeld meer beweegaanleidingen aanleggen, zoals speeltoestellen en bankjes. We zijn nu bezig met het aanleggen van zogeheten zilverroutes, wandelmogelijkheden rond verzorgingstehuizen, waar genoeg bankjes staan voor de ouderen om even uit te rusten en elkaar te ontmoeten. Met scholen doen we iets soortgelijks. We organiseren schouwen met kinderen. Zij vertellen hoe ze zich voelen in de openbare ruimte rond hun school. Hoe veilig voelen ze zich? Om te fietsen en te spelen. We betrekken ze er echt bij.”

Wat hoopt u te bereiken met deelname aan de City Deal?

“Wat onze deelname aan de City Deal Ruimte voor Lopen moet opleveren is dat we met de andere steden vooral van elkaar kunnen leren. Los van de City Deal waren we natuurlijk in Tilburg al hiermee begonnen. We hebben het International Charter for Walking ondertekend en daarmee aangegeven lopen een prominente rol te geven in ons beleid. Ik zie de City Deal dan ook vooral als vehikel om te leren van anderen. En niet opnieuw zelf het wiel te hoeven uit te vinden. Ik vind het ook heel positief dat dit onderwerp ook bij het ministerie op de agenda staat. Ook andere steden zien in dat het essentieel is om ruimte te maken voor lopen in de stad. Ik denk dat dit Tilburg weer vooruit helpt. We moeten het nu wel waarmaken. Dat we het Charter hebben ondertekend helpt daarbij, je committeert je aan een breder geheel, het houdt je scherp. Dat geldt ook voor de City Deal. Als je ondertekent ga je ervoor. Je moet de stappen zetten die je aankondigt.”

Hoe ziet u Tilburg over tien jaar wat betreft lopen in de stad?

“Tilburg is dan een gebied waar overal ruimte is voor lopen. Een gebied dat ontzettend prettig voelt, en dat mensen verleidt om de deur uit te gaan. We zijn nu flink bezig om meer groen aan te leggen. Dat moet koelte bieden voor warme perioden, zoals afgelopen zomer. Ook maken we groenverbindingen, zodat je als wandelaar vanuit de stad zo naar het buitengebied van de stad kunt lopen. Het was verrassend hoeveel mensen tijdens de coronatijd dat buitengebied hebben gevonden om te wandelen en te fietsen. De waardering voor dat gebied is echt gegroeid. Ik hoop dat het zo blijft. Tilburg zo inrichten kunnen we overigens niet alleen als gemeente. Daar hebben we de hulp voor nodig van de Tilburgers.”

Op 8 oktober vond de aftrap van de City Deal Ruimte voor Lopen plaats tijdens het Nationaal Voetgangerscongres in Leeuwarden. Vanwege de COVID19-crisis heeft de ondertekening het karakter van een ‘estafette’: de verschillende partners ondertekenen de City Deal de komende periode. Binnenkort lees je op Agendastad.nl meer over deze City Deal!