Het model ‘Instellingsbrede visie op de verbinding met de samenleving’ biedt praktische handvatten bij de invulling van het instellingsbeleid gericht op deze verbinding.

Op basis van de ervaringen en inzichten van de aan de City Deal Kennis Maken deelnemende hogeronderwijsinstellingen en gemeenten, en op basis van de vele gesprekken en gedeelde kennis binnen het netwerk, is een model ontwikkeld met zeven radars. Dit zijn allemaal elementen die aandacht, activiteiten en investeringen nodig hebben voor het instellingsbreed inbedden van de verbinding met de samenleving.

Deze zeven radars kunnen gebruikt worden om het gesprek te voeren tussen de verschillende instellingen en steden.

Alle interviews en andere berichten op de City Deal Kennis Maken hebben we verdeeld over de zeven radars. Hieronder vindt u de berichten die vallen onder de radar ‘Externe Verbinding’.

Het model ‘Instellingsbrede visie op de verbinding met de samenleving’ biedt praktische handvatten bij de invulling van het instellingsbeleid gericht op deze verbinding.

Op basis van de ervaringen en inzichten van de aan de City Deal Kennis Maken deelnemende hogeronderwijsinstellingen en gemeenten, en op basis van de vele gesprekken en gedeelde kennis binnen het netwerk, is een model ontwikkeld met zeven radars. Dit zijn allemaal elementen die aandacht, activiteiten en investeringen nodig hebben voor het instellingsbreed inbedden van de verbinding met de samenleving.

Deze zeven radars kunnen gebruikt worden om het gesprek te voeren tussen de verschillende instellingen en steden.

Alle interviews en andere berichten op de City Deal Kennis Maken hebben we verdeeld over de zeven radars. Hieronder vindt u de berichten die vallen onder de radar ‘Studenten’.

Green Deal voorzitter Betty de Boer en IenW-beleidsmedewerker Hendrik Steringa zetten in 2019 een klein team op van mensen die al bezig waren met de City Deal en de Green Deal Autodelen II. In dit kernteam zijn vertegenwoordigd: het ministerie van BZK, Economische Zaken, Rijkswaterstaat en adviesbureau Advier.

In samenwerking met onder meer CROW, GNMI, gemeenten en deelautoaanbieders is het kernteam nu een gezamenlijk project opgestart: de beleidstoolkit [MAAS-ready] Autodelen. Steringa: “De gemeentetoolkit bestaat uit ten eerste een kennisonderdeel: over hoe autodelen bijdraagt aan maatschappelijke en mobiliteitsdoelen van gemeenten, zoals ruimte creëren en bereikbaarheid. Daarnaast bevat de toolkit een beleidsonderdeel; over welke kaders je kunt ontwikkelen om autodelen een boost te geven, zowel in de stad als op het platteland. Tot slot biedt de toolkit communicatiehandvatten: hoe je je burgers bereikt, op basis van best practices.”

Uniform beleid

Dankzij een Europese subsidie heeft het kernteam een aantal consultants in de arm kunnen nemen. “Die consultants gaan minstens 30 gemeenten trainen, in eerste instantie online, in het gebruik van de beleidstoolkit.” Waarom is de toolkit nodig? “De achterliggende gedachte van de toolkit is gemeenten ondersteunen. Veel Green Deal en City Deal partners hebben de behoefte uitgesproken dat er uniform beleid komt, zodat we autodelen snel kunnen opschalen. Dan hoeft bovendien niet elke deelautoaanbieder of projectontwikkelaar het beleid van de specifieke gemeente uit te pluizen,” legt Steringa uit.

“We willen zo veel mogelijk partners bereiken die kunnen meehelpen aan de ontwikkeling én verspreiding van de toolkit. Zodat partijen uiteindelijk verwijzen naar de toolkit als ze in gesprek gaan met gemeenten of partners over het beleid. Dat is belangrijk voor de opschaling van autodelen. Hoe meer mensen en partners nu al weten van dit project, hoe beter.”

Laat je horen!

“Het is van groot belang dat de toolkit aansluit op de behoefte van de Green Deal en City Deal partners. Daarom horen we graag input van deelaanbieders, projectontwikkelaars en gemeenten. Dus benader de contactpersonen van de City Deal Elektrische Deelmobiliteit en Green Deal Autodelen II, en laat je horen! En mocht je zelf initiatieven hebben, dan willen wij die graag faciliteren.”

Om grootstedelijke thema’s op een nieuwe manier aan te pakken, slaan steden en kennisinstellingen de handen ineen. Steden en kennisinstellingen kunnen immers veel van elkaar leren. De ambitie om meer samenwerking te laten plaatsvinden tussen de kennisinstellingen en de stedelingen vloeit voort vanuit het gedachtegoed van de engaged university: de betrokken kennisinstelling staat middenin de samenleving en betrekt bewoners, ondernemers en andere partners actief bij het vergaren en overbrengen van nieuwe kennis. Meedoen aan onderzoeken, samen evenementen organiseren voor de buurt en het vergroten van buurtcohesie behoren tot de mogelijkheden om dit te bereiken.

À la Humans of New York, een populaire fotoblog over inwoners van New York, maken we portretten die een kijkje geven in de ervaringen van verschillende groepen mensen met de engaged university. Vorige maand spraken we studenten die dichtbij een campus van een kennisinstelling wonen. Deze maand hebben we portretten gemaakt van gemeentemedewerkers. Hoe komen zij in contact met kennisinstellingen? Hoe ervaren ambtenaren de ambities van kennisinstellingen om meer in contact te staan met de omgeving?

Sebastiaan Timmermans

“Ik ben adviseur van Marjolein Moorman, de wethouder onderwijs, inburgering, armoede & schuldhulp in Amsterdam. In mijn functie ben ik onder meer betrokken bij het initiëren van de organisatie van kansentafels. Het doel van de kansentafels is om kansenongelijkheid in de samenleving weg te nemen door op zoek te gaan naar mogelijke oplossingen. Wetenschappers en mensen uit de praktijk zijn uitgenodigd om te praten over onderwerpen met betrekking tot kansenongelijkheid. De gesprekken aan een kansentafel helpen de gemeente in het ontwerpen van beleid. Of studenten ook betrokken zijn bij samenwerkingen met de gemeente? Jazeker, studenten brengen de laatste kennis mee. Door de betrokkenheid van studenten wisselen de student en de ambtenaar kennis met elkaar uit. Zo weet ik dat studenten van bijvoorbeeld de Hogeschool van Amsterdam onderzoek doen naar het effect van interventies die worden uitgevoerd in Amsterdamse wijken. Op welke andere manieren ik de verbinding aanga met studenten? Ik ben, net als mijn collega’s, onder andere beschikbaar voor interviews en wil daarmee graag een bijdrage leveren aan de projecten van studenten.”

Lara Ummels

“Ik ben kennismakelaar in Leiden. Mijn betrokkenheid bij de City Deal Kennismaken is groot, vooral sinds de start van de samenwerkingsovereenkomst Leiden Kennisstad in juli 2017. Leiden Kennisstad is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de Hogeschool Leiden en de gemeente Leiden. Naast deze partijen zijn er ook veel andere organisaties en instellingen die bijdragen aan Leiden als kennisstad. Binnen deze samenwerking verbind ik de mensen binnen de vier instellingen aan elkaar en aan elkaars opgaven. Dit doe ik door mijn netwerk binnen de organisaties steeds uit te breiden. Ik spreek zoveel mogelijk mensen over zoveel mogelijk onderwerpen die spelen binnen hun instelling en probeer connecties te leggen met andere instellingen om samenwerkingen te laten ontstaan. Of ik ook betrokken ben bij projecten waarbij studenten een rol spelen? Ja, zo wordt er hard gewerkt aan een nieuw project binnen de City Deal Kennis Maken. Voor het ontwerp van dit project is er een brainstormsessie geweest met studenten van de hogeschool en de universiteit. Bij deze City Deal nam ik deel aan de brainstorm. Ook hier ben ik vanuit de gemeente een verbindende factor. Ik leg contacten tussen de betrokken partijen. Het geeft mij energie. Ik vind het waardevol om te zien dat studenten, gemeente en kennisinstellingen samen werken aan projecten welke een waardevolle plek innemen in onze stad.”

Gijs van Es

“Van huis uit ben ik journalist voor NRC. Hoe ik bij de gemeente Leiden terecht ben gekomen? De gemeentesecretaris van Leiden heeft mij in 2015 uitgenodigd voor de gemeente te komen werken. Toen werd net een reorganisatie binnen de gemeente doorgevoerd, met onder andere als doel om ambtenaren méér te laten samenwerken met organisaties en burgers in de stad. Samenwerken binnen Leiden – daarin heb ik sinds 2009 aardig wat ervaring opgebouwd. Ik ben een van de oprichters van Stadslab Leiden, een netwerk van vrijwilligers die zich inzetten om Leiden mooier, creatiever, ondernemender, socialer, duurzamer te maken. Wat ik als vrijwilliger deed, mag ik sinds 2015 als baan voor de gemeente doen. Op allerlei manieren probeer ik verbindingen te leggen tussen mensen en clubs in de stad en de gemeente. Samen met het bestuur van de rechtenfaculteit werk ik nu bijvoorbeeld aan het realiseren van een ‘Law Park Leiden’. Het idee is om méér juridische bedrijven en instellingen naar Leiden te halen, die zich in gebouwen tegenover de rechtenfaculteit kunnen vestigen. In het midden ligt het Van der Werfpark, dat dan het ‘groene hart’ wordt van deze Law Campus. ‘Het recht’ raakt zo nog meer verankerd in de stad Leiden. Waarom de gemeente steeds intensiever samenwerkt met de Leidse kennisinstellingen? Omdat er steeds meer studenten naar Leiden komen, uit Nederland en uit het buitenland. Omdat het aantal banen in de kennissector de komende jaren blijft groeien. Alleen als je goed samenwerkt, kun je die groei mogelijk maken. En die samenwerking loopt goed, gelukkig. De Universiteit Leiden, bijvoorbeeld, viert volgend jaar haar 444-jarig bestaan en heeft ervoor gekozen dit feest met alle Leidenaren te vieren. De stad en de universiteit groeien naar elkaar toe – en dat is mooi om te zien en mee te maken.”

Op vrijdag 21 september vond in de universiteitsbibliotheek van de Universiteit Utrecht de tweede expertsessie voor kennismakelaars plaats. Tijdens expertsessies van de City Deal Kennis Maken brengen we verschillende groepen bijeen die zich bezighouden met het verbinden van kennisinstelling en stad, zoals onderzoekers, studenten en docenten. De bijeenkomsten zijn erop gericht om daarover kennis uit te wisselen. De afgelopen bijeenkomst brachten we wederom kennismakelaars bij elkaar. Zij jagen in de verschillende steden die zijn aangesloten bij de City Deal Kennis Maken samenwerkingen aan. Tijdens de expertsessie gingen zij in gesprek over het opzetten van strategische samenwerkingen. Hoe bundel je de krachten van verschillende partijen? Hoe zet je aan tot gezamenlijke actie? Daniël Wolfs, schrijver van het boek Magic Makers, bood hen daartoe inspiratie. Een belangrijke sleutel tot effectieve samenwerking ligt volgens hem in het vinden van een verbindend doel.

Tijdens de eerste expertsessie voor kennismakelaars stonden vier thema’s waar kennismakelaars tegenaan lopen centraal. Onder andere het borgen en delen van opgebouwde kennis rondom het verbinden van stad en kennisinstelling en het opstellen van een gezamenlijke agenda met partners. Aan de hand van enkele stellingen en vragen van de aanwezigen werkten we de thema’s uit. Tijdens de tweede bijeenkomst duiken we dieper in het smeden van strategische samenwerkingen. Daniël Wolfs, associate partner van Holland Consulting Group en schrijver van het boek Magic Makers, deelt zijn inzichten over het vormgeven van nieuwe samenwerkingen. Daarna gaan de kennismakelaars met elkaar in gesprek om de inzichten te vertalen naar hun eigen context. Hieronder delen we enkele belangrijke inzichten.

Verschillen omarmen

Als het gaat om samenwerken, moet je niet bang zijn voor verschillen, maar die juist omarmen. Want om een bepaald doel te bereiken heb je veelal verschillende partijen nodig, met verschillende talenten en krachten, en soms verschillende belangen. Ter illustratie vertelt Daniël Wolfs over het initiatief Give Back Box. Het initiatief biedt consumenten de mogelijkheid om na het ontvangen van een pakketje, bijvoorbeeld in het geval van kleding die online is besteld, de doos te vullen met eigen spullen die ze niet langer gebruiken en naar Give Back Box terug te sturen. Give Back Box verdeelt de spullen vervolgens over een groep mensen die deze hard kunnen gebruiken. Om dit initiatief te organiseren moeten veel verschillende partijen samenwerken, van online kledingwinkels tot aan maatschappelijke organisaties, met elk hun eigen belangen. Zonder het omarmen van verschillen, komt het initiatief niet van de grond.

Gezamenlijk doel als motivatie

Een gezamenlijk gedragen doel zet aan tot collectieve actie volgens Daniël Wolfs. Om te laten zien hoe dat er in de praktijk uitziet deelt hij een voorbeeld van een geldinzamelingsactie die hij vanuit zijn werk organiseerde voor Serious Request, het jaarlijkse radio-evenement van 3FM om geld op te halen voor een goed doel. Hij maakte daarvoor gebruik van een zogenoemde middelpuntzoekende strategie. Deze strategie zet datgene centraal dat samenwerkingspartners verbindt. In het geval van de inzamelingsactie was dat “belachelijk veel geld ophalen voor het goede doel”. Om hoeveel geld het precies ging, werd niet expliciet geformuleerd. En ook niet hoe het geld opgehaald moest worden. Door het gezamenlijke doel zo breed te formuleren, hebben veel collega’s van Daniël Wolfs zich – op hun eigen manier en met hun eigen talenten – ingezet om geld in te zamelen. Uiteindelijk was er meer dan honderdduizend euro opgehaald. Dat had vooraf niemand kunnen voorstellen. De kracht van een breed verbindend doel is dat het een veelheid aan partners kan motiveren om hun eigen kennis en talenten in te zetten om eraan te kunnen bijdragen.

Meer informatie?

De aanwezige kennismakelaars hebben bij het aanjagen van samenwerkingen in de steden waarin zij actief zijn ook te maken met een grote diversiteit aan partijen. Ben je benieuwd naar hoe de kennismakelaars samenwerkingen in hun stad smeden? Kom naar de Kennisdelingsdag op 2 november op de Hogeschool Rotterdam. Verschillende kennismakelaars zijn daarbij aanwezig om kennis uit te wisselen over hun ervaringen als strategische verbinders.

Om grootstedelijke thema’s op een nieuwe manier aan te pakken, slaan steden en kennisinstellingen de handen ineen. Steden en kennisinstelling kunnen immers veel van elkaar leren. De ambitie om meer samenwerking te laten plaatsvinden tussen de kennisinstellingen en de stedelingen vloeit voort vanuit het gedachtegoed van de ‘engaged university’. De betrokken kennisinstelling staat middenin de samenleving en betrekt bewoners, ondernemers en andere partners actief bij het vergaren en overbrengen van nieuwe kennis. Meedoen aan onderzoeken, samen evenementen organiseren voor de buurt en het vergroten van buurtcohesie behoren tot de mogelijkheden om dit te bereiken. Een ander doel binnen deze samenwerking is het direct verspreiden van de vergaarde kennis van de instellingen.

À la Humans of New York, een populair fotoblog over inwoners van New York, hebben we portretten gemaakt van stedelingen die dichtbij een campus van een mbo, hogeschool of universiteit wonen. Hoe is dat nou om in de buurt van een kennisinstelling te wonen? En hoe ervaren bewoners de ambities van kennisinstellingen om meer in contact te staan met de omgeving? De portretten geven een kijkje in de ervaringen van bewoners met de ‘engaged university’.

Foto: Bas Nieuwenhuizen

“Ik werkte vroeger in het onderwijs. Ik vind jonge mensen ontzettend leuk en vind het fantastisch hoe zij zich ontplooien. Dat ontplooien kan natuurlijk hier in Leiden bij de universiteit, de hogeschool en het mbo-college. Ik drink vaak koffie bij Barrera tegenover de universiteit, daar kom ik veel in contact met studenten. Laatst vond ik een iPad in de buurt van de koffieplek. Toen ben ik samen met een groepje studenten op onderzoek uitgegaan om het adres van de eigenaar te vinden. Later die middag kreeg ik een telefoontje naar mijn atelier van een heel blije mevrouw. Op deze manier was er voor mij een connectie tussen mij als burger en de studenten. Gisteren werd ik ook benaderd door studenten voor een project. Ze vroegen of zij een foto van mij mochten maken. Natuurlijk vind ik dat prima. Ik vind het ontzettend leuk dat er die verbinding bestaat tussen diverse groepen zoals studenten en bewoners.”

Foto: Bas Nieuwenhuizen

“Ik vind het leuk om te wonen in Leiden in de buurt van de universiteit. Ik heb hier zelf gestudeerd en ben hier blijven hangen. Of er verbinding is tussen de universiteit en de buurt? Nee, er is nagenoeg geen verbinding met de universiteit hiernaast. De studentenverenigingen doen een briefje in de brievenbus wanneer zij een feest geven. Met de universiteit heb ik eigenlijk helemaal geen contact. Ik voel mij ook niet geroepen om die verbinding aan te gaan. Ik zou niet weten wat de universiteit voor de bewoners eromheen zou kunnen betekenen. Ik ben wel gek op de Hortus Botanicus, dat hoort natuurlijk wel een beetje bij de universiteit. Daar kom ik graag. Ik zie dat een beetje als mijn achtertuin. Daarnaast is het mogelijk om te eten bij de Faculteit Sociale Wetenschappen, ook als je niet studeert. Maar ook daar heb ik niet echt behoefte aan. Ik heb een groot netwerk en volgens mij zijn er ook genoeg maatschappelijke organisaties die verbinding leggen met bewoners.”

Foto: Bas Nieuwenhuizen

“Ik woon op vijftig meter afstand van een mbo-school in Haarlem, maar daar merk ik eigenlijk heel weinig van. Af en toe zie ik er een groepje jongeren staan of zitten wanneer ik langs loop. Of het een grote school is? Het is geen school waar enorme druktes naar binnen en buiten gaan in mijn ervaring. Ik heb verder geen contact met de school en er is mij ook niet bekend dat er initiatieven zijn in samenwerking met de buurt. Ik ben bijvoorbeeld nooit benaderd voor een onderzoek of evenement. Ik zie dan ook geen meerwaarde in de school voor de buurt. Mijn woonomgeving vind ik prachtig en de school past daar goed in. Het voegt niets toe, maar het neemt ook niets weg.”

Foto: Bas Nieuwenhuizen

“Hoe ik het vind om te wonen in de buurt van de Hogeschool van Amsterdam? Leuk! Er lopen veel studenten rond in de buurt. Dat heeft wel wat gezelligs. Er is alleen weinig verbinding met de buurt. Ze zouden mij best mogen benaderen voor deelname aan een onderzoek. Soms organiseren ze wel activiteiten. Sporten op het plein hiernaast bijvoorbeeld. De studenten zie ik veel in de cafés en natuurlijk lopen ze door de buurt. Ik vind het niet erg dat ik nog nooit een uitnodiging heb gekregen voor iets dat de studenten organiseren, maar het lijkt mij wel leuk om een keer zoiets mee te maken.”

Foto: Bas Nieuwenhuizen

“Ik woon al ruim 21 jaar in Amsterdam en heb de buurt behoorlijk zien veranderen. Zo zijn er een hoop nieuwe gebouwen bijgekomen, zoals de campus hier. Ik vind het perfect. Er zijn veel koffietentjes bijgekomen, omdat ze natuurlijk weten dat er veel klanten voor zijn. Er is verder geen contact tussen mij en de school. Er zijn af en toe studenten die de wijk doorgaan. Studenten van de modeacademie gebruiken mijn voordeur als achtergrond voor hun foto’s bijvoorbeeld. Dat vind ik prima, maar er is verder geen contact op zo’n moment. Qua faciliteiten hebben we een sportschool van de hogeschool om de hoek. Daar mogen buurtbewoners ook sporten. Dat heb ik een maand gedaan. Toen bedacht ik me toch dat ik wat te oud was tussen al de studenten. Ik kan het gebouw van de school wel in, maar heb het nog nooit gedaan. Het leeft eigenlijk langs elkaar heen en we bijten elkaar dus niet.”