Eerste Kennisdelingsdag CD Kennis Maken enthousiasmeert en jaagt aan

Op vrijdag 1 juni verzamelden de leergierige leden uit het netwerk van de City Deal Kennis Maken zich bij de Hogeschool Leiden voor een inspirerende en drukbezochte eerste Kennisdelingsdag.

In het epicentrum van het Leiden Bio Science Park zetelt de Hogeschool Leiden, die voor deze eerste van twee Kennisdelingsdagen dit jaar haar faciliteiten ter beschikking stelde. Projectleider van de City Deal Rowinda Appelman heette de aanwezigen welkom en stond stil bij de toetreding van acht ‘HBO-knooppunten’ tot de City Deal. Daarmee bestaat de City Deal nu uit 11 universiteitssteden en 8 grotere HBO-steden, waarbij overigens ook steeds nadrukkelijker de ROC-instellingen uit die steden aanschuiven. Appelman nodigde de aanwezigen uit om op deze Kennisdelingsdag niet alleen veel informatie op te halen, maar vooral ook kennis te brengen.

Vervolgens gaf ze het woord aan directeur Beleid en Strategie van de Hogeschool Leiden, Charlotte van Hees. Van Hees schetst hoe de Hogeschool ooit begon met 3.000 studenten en nu plek biedt aan 10.000 studenten. Hier kan alleen plek voor geboden worden door uitbreidingen van het oorspronkelijke gebouw, met extra vleugels. Een mooie metafoor voor de ontwikkeling van de kennisstrategie in Leiden, waar de gemeente met de Hogeschool, de Universiteit en het LUMC samenwerkt. Van Hees schetst ook hoe de stad steeds meer een ‘lab’ wordt in Leiden – stad en kennisinstellingen versterken elkaar en integreren steeds meer. Als voorbeelden noemt Van Hees onder andere de studenten Sociaal Juridische Dienstverlening die mensen bijstaan bij hun Belastingaangifte en de ontwikkelde ‘Health Coins Go App’ die gezond bewegen stimuleert door middel van een spaarsysteem waar leuke beloningen mee ‘verdiend’ kunnen worden.

Samenwerking met universiteit in Leids DNA

Na Van Hees is het de beurt aan de burgemeester van Leiden, Henri Lenferink, die de rol van de kennisinstellingen in de stad, in historisch perspectief plaatst. “Samenwerking met de universiteit zit al 443 jaar in het weefsel van ons DNA. Maar tegelijkertijd was de universiteit altijd maar een klein deel van de industriestad Leiden. Pas toen de textielindustrie in de jaren zestig verdween en armoede en werkeloosheid snel toenamen, werd de rol van de universiteit steeds prominenter.” Lenferink schetst hoe de universiteit, maar ook de andere kennisinstellingen, Leiden er door de democratisering van het onderwijs bovenop hielpen: meer studenten betekenden meer docenten, meer middenstand met nog een extra accelaraties in de jaren ’80 met de creatie van Bio Science Park. De werkgelegenheid is nu volledig ‘kennisgeörienteerd’, met een beroepsbevolking die voor 55 procent hbo+-opgeleid is.

Burgemeester Lenferink. Foto: Florencia Jadia

Het Bio Science Park creëerde in de afgelopen 10 jaar maar liefst 6000 banen. En dus, concludeert de burgervader, is een goede relatie van de stad met kennisinstellingen van groot belang. Vanwege dit belang zou het volgens Lenferink ‘een schande’ zijn als we alle aanwezige kennis niet nóg meer bij elkaar zouden ophalen. Lenferink onderstreept ook het belang van een goede projectleider als hij met een knipoog opmerkt “wij hebben als enige City Deal een fulltime Rowinda en daarmee winnen wij de race.”

Voorafgaand aan de eerste van drie rondes deelsessies, wordt het publiek warm gemaakt met een panelgesprek waarin vertegenwoordigers uit Wageningen, Delft, Utrecht en Groningen vertellen hoe zij hun kennisagenda vormgeven en wat ze hopen te leren op deze kennisdelingsdag. Johan Kuipers van de Wageningen University vertelt over de thema’s Voedselverspilling en Klimaatneutrale Stad die leidend zijn in de kennisagenda en nauw verwant zijn aan de expertise van de universiteit. Iris Meerts van de Haagse Hogeschool vertelt over het stadslab in de Delftse wijk Tanthof en het belang om te leren hoe je als ‘overheid 3.0’ de samenwerking zoekt met de samenleving. Aldert de Vries van de gemeente Utrecht schetst hoe men daar eerst de kat uit de boom keek en nu de City Deal en de samenwerking omarmt heeft en ziet hoe de kennisinstellingen ‘vermaatschappelijken’. Suzanne Kuik van de Hanzehogeschool Groningen vertelt over WIJS, waar jongeren en studenten zich inzetten in de wijk. Daarmee beoogt men een ‘win-win’-situatie te bereiken: meerwaarde voor de stad én de student.

Rowinda Appelman in gesprek met vier vertegenwoordigers van kennissteden. Foto: Florencia Jadia

Hogeschool sluit de deuren

Na de aankondiging dat op 2 november de tweede Kennisdelingsdag zal plaatsvinden waar weer andere thema’s centraal staan, gaan de deelnemers uiteen voor de eerste ronde deelsessies met als titel ‘In gesprek met ‘. De deelsessies zijn ingericht volgens zes thema’s: Samenwerking tussen stadsbestuur en kennisinstelling, tussen universiteit en hogeschool, agendavorming, ‘co-creatie’ (met studenten en bewoners), opschaling van bestaande projecten tot slot ruimte voor de stad als leeromgeving. Een inspirerende en aanstekelijke presentatie is die van de Vlaamse PXL Hogeschool, waar directeur Ben Lambrechts en departementshoofd Francis Vos vertellen over hun bijzondere initiatief ‘PXL breekt uit’: de deuren van de hogeschool werden voor twee dagen gesloten om de studenten onderwijs te geven in de praktijk, bij lokale bedrijven en instellingen.

Na de initiële terughoudendheid bij veel van de docenten, bleek het in korte tijd georganiseerde initiatief een groot succes, dat inmiddels jaarlijks terugkeert. Daarbij is elk jaar een vernieuwend element, zoals een multidisciplinaire insteek in jaar 2 en een centraal, maatschappelijk thema in jaar 3, ‘het Grijze Goud, waarbij studenten en ouderen van elkaar leren. Het initiatief geeft studenten meer zicht op waar hun opleiding hun kan brengen en verstevigt de banden tussen hogeschool en lokaal bedrijfsleven. De belangrijkste les die de innemende Lambrechts (“De jongste en tevens langstzittende hogeschooldirecteur van Vlaanderen”) mee wil geven is: “Laat het gebeuren, probeer niet teveel regie te voeren”, waarna hij een mondharmonica tevoorschijn tovert en in een geïmproviseerde blues de aanwezigen oproept samen met hem ‘uit te breken’. Een oproep die tijdens het diner pensant van de City Deal op 2 juli al navolging zal krijgen, wanneer een Nederlandse variant van ‘PXL breekt uit’ wordt toegelicht.

Vervolgens was het tijd voor de lunchpauze, waarin misschien wel de belangrijkste kennisoverdracht plaatsvond: overal stonden ‘plukjes’ deelnemers elkaar enthousiast bij te praten over de eerste deelsessies en initiatieven in hun steden of instellingen. Daarnaast vonden er diverse ‘speeddates’ plaats met ambtenaren van OCW, over het beleid van het ministerie en van BZK, over het beleid van Agenda Stad, van waaruit de City Deals voortkomen.

Bijpraten tussen de sessies door. Foto: Florencia Jadia

Brainstormen over vitale regio’s

De middagsessie bestond vervolgens uit ‘debatcafé’s’ die langs dezelfde zes eerdergenoemde thema’s plaatsvonden. Eén van de sessies over ‘Samenwerking tussen stadsbestuur en kennisinstelling’ werd verzorgd door programmamanager Vital Regions Johan Thijssen van hogeschool NHL Stenden in Leeuwarden. Hoe zorgen kennisinstellingen en gemeente samen dat perifere regio’s vitaal blijven, was de vraag die centraal stond. Belangrijke aspecten in een strategische aanpak waren volgens Thijssen de fysieke inrichting, de marketing, de cultuur en verbinding. Is het belangrijk om prominent zichtbaar te zijn in de binnenstad als kennisinstelling? Wegen de meerkosten hiervan op tegen de voordelen t.o.v. een situering bijvoorbeeld aan de rand van de stad? En hoe zorg je dat de marketing in de regio niet langer hoofdzakelijk gericht is op toerisme, maar ook op de kenniseconomie, met – zo schetst Thijssen – bijvoorbeeld een pijler als het Innovatiecluster Drachten, met een grotere omzet dan het veel bekendere Brainport Eindhoven? In een compact gezelschap ontstaat een open en constructieve discussie waar collega’s uit onder andere Groningen en Leiden goede ideeën aandragen die dankbaar worden meegenomen.

Ook in de andere debatcafe’s werd bevlogen gereflecteerd op de opgaven van kennissteden en daarom was er voor wie daar behoefte aan had daarna voorzien in een frisse neus in de vorm van een excursie naar o.a. Naturalis, Corpus Leiden of het Stadhuis, waar voorbeelden van labs en samenwerking uit de Leidse praktijk werden toegelicht. Deelnemers wiens honger naar kennis nog niet was gestild, konden kiezen voor een verdiepingssessie naar keuze, met andere onder een workshop van Chief Science Officer Caroline Nevejan die het Amsterdamse Open Research Platform, een uitwisseling van stedelijke onderzoeken, toelichtte.

Deelnemers op excursie! Foto: Florencia Jadia

Tijdens de afsluitende borrel viel het aantal geanimeerde gesprekken op dat getuigde van een dag die tot veel inspiratie leidde bij deelnemers die zich zeer betrokken toonden bij het verbinden van kennisinstellingen met hun gemeenten en met elkaar. Een beeld dat bevestigd wordt door deelnemers, zoals Tamara Rosenbach die namens de gemeente Utrecht aanwezig was: “Ik vond een een prima georganiseerde dag met een goed programma. Ik herkende veel van de thema’s vanuit mijn werk. Helaas moet je op zo’n dag keuzes maken tussen de verschillende sessies. Ik heb zelf mede een sessie verzorgd over de co-challenge en heb daarna de bestuurlijke sessies gevolgd, zodat ik me vanuit meerdere perspectieven kon laten inspireren. Ik heb vooral geleerd dat er al een hoop gebeurt in het land, en dat er veel samenwerking is die tot mooie initiatieven leidt. Ik wil zelf nog graag benadrukkken dat we vanuit Utrecht ook heel nadrukkelijk het (V)MBO betrekken, omdat daar ook veel kennis en expertise zit waar we dankbaar gebruik van willen maken. Bij een volgende bijeenkomst zou ik het leuk vinden om wat meer stil te staan bij de producten van de samenwerking tussen kennisinstellingen en gemeenten.”

Ook deelnemer Marja van der Velden, senior beleidsadviseur bij het ROC West-Brabant, is enthousiast: “Ik vond het een goed georganiseerde dag die mij meer duidelijkheid heeft verschaft over de City Deal. Dat inspireert, omdat wij als ROC West-Brabant net zijn aangehaakt bij Kennis Maken. Ik heb daarom gekozen voor het thema Samenwerking stadsbestuur en kennisinstellingen. Ik wilde kennis en ervaringen ophalen van ervaringsdeskundigen en mensen die net als wij, nog zoekende zijn. Doordat dit thema van verschillende kanten en op verschillende manieren werd aangevlogen, heb ik meer overzicht, inzicht en duidelijkheid gekregen. En ik vond het top dat Rowinda de meeste deelnemers kende en de moeite nam om persoonlijk kennis te maken met de ‘nieuwelingen’! Ik heb de indruk dat we als ROC goed betrokken worden en de uitdaging is om dat breder in de organisatie voelbaar te maken. Misschien kunnen de ROC’s bij de volgende Kennisdelingsdag nog gerichter uitgenodigd worden.”

Organisator Rowinda Appelman is blij met de positieve reacties en vond de bijeenkomst ook een succes: “We mogen terugkijken op een zeer geslaagde dag. Met zo’n 300 enthousiaste professionals die niet alleen kwamen om te leren maar ook hun eigen lessen met anderen deelden, hebben we elkaar weer verder geholpen in onze ambitie om de synergie tussen steden en kennisinstellingen te vergroten. Daarbij waren ook vertegenwoordigers aanwezig van de acht HBO-knooppunten die onlangs zijn toegetreden tot de City Deal. De Hogeschool Leiden heeft met het ter beschikking stellen van hun prachtige locatie beslist bijgedragen aan het succes van de dag. Ik heb veel enthousiaste reacties gekregen op de deelsessies en mensen driftig contactgegevens zien uitwisselen. Ik kijk nu al uit naar de volgende Kennisdelingsdag op 2 november!”

Binnenkort vind je op Agendastad.nl inhoudelijke verslagen van verschillende deelsessies.