Wethouder Hendrickx: werken aan sterkere verbinding met het hoger onderwijs

Met een groot aandeel studenten binnen de gemeentegrenzen heeft de stad Tilburg van oudsher een sterke verbinding met het hoger onderwijs. Toch was de afstand met de Universiteit Tilburg te groot, volgens wethouder onderwijs Marcelle Hendrickx. Met een gezamenlijke agenda van maatschappelijke vraagstukken, de komst van een Kennisas langs de Spoorzone en allerlei studentenprojecten in de stad werkt Tilburg aan een sterkere verbinding tussen stad en onderwijs.

Hoe ben je als wethouder betrokken bij de City Deal?
Hendrickx: “Natuurlijk ben ik bestuurlijk betrokken vanuit mijn portefeuille, waarin ik onder meer verantwoordelijk ben voor hoger onderwijs. Vanuit daar kijk ik naar het belang van onze stad, de netwerken die er zijn en de inhoudelijke agenda’s die we met elkaar afsluiten. De City Deal Kennis Maken is daar een van. Als landelijk netwerk sluit het mooi aan bij onze ambities in Tilburg.”

Wat valt je op als je kijkt naar de verbinding stad en hoger onderwijs?
“Wij zijn als Tilburg een van die typische Nederlandse studentensteden: we hebben een enorm aantal studenten in onze stad. Inclusief de mbo-studenten zijn dat er meer dan 50.000, op een bevolking van ruim 200.000 inwoners. Kortom, ze zijn een enorm belangrijk onderdeel van de stad, dus die verbinding is erg belangrijk. Aan de ene kant zijn we een onderwijsstad met een onderzoekpoot, tegelijk zijn we ook studentenstad. Op die twee aspecten willen we beleid ontwikkelen en samenwerken met kennisinstellingen. We hebben de laatste jaren daarin al mooie stappen gezet.”

De groene omgeving van de Universiteit Tilburg.

Kun je daarvan een paar voorbeelden noemen?
“De Universiteit van Tilburg is echt een campusuniversiteit. Die ligt midden in de bossen aan de rand van de stad. Daardoor is er een afstandelijke verhouding ontstaan met de rest van de stad. Samen, -stad en universiteit-, hebben we eraan gewerkt om de universiteit weer een stap dichter bij de stad te brengen, en tegelijk de stad meer op de campus aanwezig te laten zijn. We hebben daarvoor een gezamenlijke agenda opgezet rond een aantal maatschappelijke vragen. Daarnaast hebben we als gemeente de universiteit en hogeschool nadrukkelijker uitgenodigd om op plekken in de stad aanwezig te zijn. We ontwikkelen nu  bijvoorbeeld de Kennisas, het gebied tussen station Tilburg en station Tilburg Universiteit. Dit deel van de stad heeft de potentie om zich te ontwikkelen tot een binnenstedelijk gebied met een breed, kennisgerelateerd ruimtelijk programma. Vanuit het centrum kom je via deze Spoorzone naar de campus toe, waar alle kennisinstellingen te vinden zijn. Ook werken we met MindLabs in de stad aan een gezamenlijke onderzoeksagenda.”

Wat levert dat de stad dan op?
“Het is belangrijk dat inwoners hier ook profijt van hebben, de mensen die naast de kennisinstanties wonen. Nu leven ze vaak in een soort haat-liefde verhouding met de universiteit samen. De studenten zijn hun buren, maar zorgen bijvoorbeeld ook voor parkeeroverlast, drukte en troep. We willen dat inwoners gaan inzien dat studenten ook een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Daarom zijn we nu heel nadrukkelijk met elkaar in gesprek. We organiseren culturele evenementen waar we inwoners en studenten ook voor uitnodigen. Een voorbeeld is het project Serve the City. Studenten doen tijdens hun studietijd vrijwilligerswerk in de stad: van mantelzorg tot het schoonmaken van parken en wijken.”

De verbetering van de verhouding inwoners en studenten zal niet ineens beter gaan denk ik?
“Nee, niet vanzelf. Maar we werken er met zijn allen hard aan. We zoeken naar de juiste invulling. De universiteit wil groeien, de hogeschool ook. We vinden het heel erg belangrijk om in de stad daarvoor ruimte te bieden. Dat betekent ook meer woningen voor studenten en internationale studenten. De praktijk is ingewikkeld: het botst wel met de belangen van bewoners in de wijk. Wie krijgt voorrang bij de huizen? Hoe zit het met parkeren? We voeren een voortdurend gesprek in de stad, -zo open en transparant mogelijk-, en werken continu aan de ontwikkeling van die verbinding. Als we elkaar kennen zijn we namelijk meer genegen om elkaar wat te gunnen. Dat is heel erg Brabants. De gezamenlijkheid is hier dan ook echt het uitgangspunt. Maar daarvoor moeten de mensen elkaar wel echt leren kennen en ontmoeten.”

Wethouder Marcelle Hendrickx voor de Pont. Foto: Frans LaHaye

Hoe zou je deze trends graag doorontwikkelen de komende tijd?
“Je hebt aan de ene kant de harde kant van het verhaal. We bouwen een netwerk, de infrastructuur en bouwen aan de Kennisas. Maar het gaat ook om je gemeenschap, dat het goed gaat met de community die je bouwt. Daar moeten we meer oog voor hebben. We zijn dan ook nadrukkelijk bezig samen met de kennisinstellingen met het welzijn van de studenten in onze stad. Denk aan het maatschappelijk vraagstuk van kamers voor internationale studenten. De bordjes ‘Dutch only’ op deuren zijn een groeiend fenomeen en wij als inclusieve stad vinden dat onacceptabel. Ervan uitgaand dat studenten een deel vormen van onze stad, horen daar ook internationale studenten bij. We zijn dus intensief aan het samenwerken om een agenda te vormen rond maatschappelijke vraagstukken en we kijken hoe we onszelf daarbij organiseren.”

Wat voor vraagstukken?
“Momenteel zijn bijvoorbeeld wetenschappers, docenten en studenten bezig met het thema veiligheid en ondermijning. We informeren elkaar en kijken hoe we elkaar kunnen helpen om de aanpak van dit probleem een stap verder te brengen. Voor Tilburg is het een groot probleemgebied. Een ander vraagstuk is hoe je de jeugd aan de goede kant van de streep houdt. Voor jeugdhulp hebben we daarvoor academische werkplaatsen opgezet. Ook regionaal kijken we hoe we meer samen kunnen doen. Wat zijn de kwaliteiten van de regio? Zo zijn we in gesprek met Breda om te kijken hoe we ons samen kunnen profileren als Urban Innovation regio. Waar Eindhoven high tech en design uitstraalt, zie je hier in de regio meer de soft tech, gericht op gedrag en innovaties. Hoe kunnen we met elkaar daar een programma op ontwikkelen, en daarin een interessante verzameling kennisgebieden aan elkaar knopen op het gebied van mens, gedrag en informatie. Denk aan toegepaste techniek, die we in mindlabs verkennen, zoals voor de gaming industry. In het kader van het verstedelijkingsakkoord willen we sowieso met Breda verkennen hoe we intensiever kunnen samenwerken. Vanuit Europees perspectief moeten we meer in regio’s gaan denken in ons land, als je wat wilt betekenen.”

Krijgt dit ook impact op het werk van ambtenaren?
“Ja. We willen die maatschappelijke opgaven laten terugkomen in het werk van onze mensen. We willen laten zien wat we allemaal rond die vraagstukken organiseren, los van het dagelijkse goede werk wat we al doen. Veel van de kennisopgaven in de stad zijn verbonden met de maatschappelijke opgaven in het akkoord ‘Gezond en gelukkig in Tilburg’, zoals gezondheid, preventie en goed onderwijs. We willen dat onze ambtenaren weten aan welke maatschappelijke opgave ze meewerken, zodat ze zich nog beter kunnen verbinden aan de kennisopgaven.”

Skyline Tilburg bij zonsopkomst. Foto: Red Junasun/Flickr Creative Commons.

Met oog op de toekomst: wat is volgens jou belangrijk voor de City Deal? Wat heeft het nodig?
“Ik denk dat het belangrijk is om de City Deal te blijven voeden. Mensen moeten elkaar blijven ontmoeten. Ook moeten we de samenwerkingen blijven stimuleren en financieren. Voor gemeenten is dat niet vanzelfsprekend dat zoiets kan. Ik zou specifiek ook meer aandacht willen zien voor de vraag hoe we de opgedane kennis die we met elkaar opdoen, kunnen borgen, en tot beschikking stellen van anderen. Daar zijn al allerlei voorbeelden van zoals kennisbanken en open data.”

Waar ben je het meest trots op?
“Ik ben vanuit de City Deal het meest trots op de impact die de kennisagenda ook daadwerkelijk heeft op de wijk. Fundamentele wetenschap en onderzoek vind ik heel belangrijk, maar voor mij als wethouder vind ik het allerbelangrijkst dat de geleerde lessen ook echt bij de inwoners terechtkomen. En dat het impact heeft op het leven in de wijken.”

Dag van de Stad

In 2022 komt de Dag van de Stad naar de Spoorzone in Tilburg. Tijdens dit congres komen stedelijke professionals samen voor inspiratie en kennisuitwisseling over economische sterke, duurzame, toekomstbestendige én leefbare steden. Meer in ’t bidbook: http://bit.ly/3bRQw5v