Op de City Deal dag in Utrecht presenteerden 75 partners van de City Deals ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ en ‘Slim Maatwerk’ de volgende stap in hun samenwerking. Nu de eerste concrete instrumenten zijn ontwikkeld, gaan de partners deze toepassen in showcases door het hele land. ‘In één oogopslag zie je de slimste projecten waar je naar op zoek bent.’

Na anderhalf jaar tijd is er met de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ al veel werk verzet. In totaal werken er nu 63 partners, waaronder gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen aan het ontwikkelen, toetsen en implementeren van concrete instrumenten. In de deal staan de leefbaarheid en democratische waarden van de slimme stad centraal. Binnenkort volgt de deal ‘Slim Maatwerk.’ Die wordt op 27 juni ondertekend. Hierbij richten 30 partners zich op Nederlanders zo lang mogelijk zelfstandig en in een gezonde thuisomgeving laten wonen. Tussen de partners van beide deals zit enige overlap, waarmee het totaal aan partners bij de deals op 75 komt.

Het ontwikkelen van de instrumenten bij ‘Slimme stad, zo doe je dat’ is geslaagd, volgens Jan-Willem Wesselink, projectmanager van beide city deals, en Frank Reniers, programmamanager van Agenda Stad bij het ministerie van BZK. Volgens hen is het tijd voor een volgende stap, die zij presenteerden in de Social Impact Factory in Utrecht op de City Deal-dag. Partners van beide City Deals deelden hier hun ervaringen en resultaten.

Zes instrumenten

De slimme stad-deal heeft nu zes concrete instrumenten opgeleverd. Een voorbeeld is de Crowd Safety Manager, een digitwin-dashboard waarmee politie en overheden publieksdrukte kunnen monitoren en uiteindelijk voorspellen. Tijdens de Invictus Games werd de tool technisch getest. Een ander voorbeeld is het afwegingskader Sensordata en Privacy, dat gemeenten helpt om zorgvuldig na te denken over de inzet van sensoren voor dataverzameling.

Nog niet af, maar wel onderweg, zijn een ‘datakookboek’ met uitleg over hoe data te gebruiken in concrete smartcityprojecten en een slimme initiatieventoets. Alle instrumenten komen voort uit werkgroepen waarin partners met verschillende expertises samenwerken.

Wesselink: ‘In onze dealtekst, waarin we met alle partners onze missie en doelstellingen hebben vastgelegd, staat dat we op tijd kijken naar de volgende stap in onze samenwerking. En die stap zetten we nu. Nadat we met de City Deals eerst keken naar onze ‘waarom’, zitten we nu in de fase waarin we kijken ‘hoe’ we onze doelen gaan halen. Met de volgende stappen willen we met alle partners laten zien met welke concrete tools en projecten we precies bezig zijn.’ Volgens Wesselink zijn er al talloze voorbeelden van praktische voorbeelden uit slimme Nederlandse steden. ie moeten nu dus meer zichtbaarheid krijgen.

Showcases

De volgende fase van de twee City Deals draait om het etaleren van ontwikkelde tools in zogeheten ‘showcases’. Deze showcases zijn volgens Wesselink en Reniers concrete projecten en gebiedsontwikkelingen door heel Nederland waarin de ontwikkelde en nog te ontwikkelen instrumenten worden toegepast. Dit moet een volledig beeld geven van de slimste projecten van Nederland. Een netwerk van projecten in de fase van ontwikkeling, aldus Wesselink.

De instrumenten moeten in de showcases bijdragen aan een aantal maatschappelijke vraagstukken, waaronder de woningbouwopgave, klimaatverandering en -adaptatie, mobiliteitsdruk, circulaire economie, gezondheid en inclusiviteit. Over de locaties en invulling van de projecten is nog niet veel bekend, behalve dat enkele ideeën van betrokken partners al als optie op tafel liggen. Wesselink: ‘De komende maanden gaan we met alle partners kijken naar de rol en bijdrage die bij hen past en hoe we dit samen kunnen invullen in de showcases.’

Nieuwe partners

De gemeente Roermond en Brightlands Smart Services Campus zijn de nieuwste partners van beide deals. ‘De gemeente Roermond wil investeren in de nieuwste technieken om het leven van onze burgers efficiënter, comfortabeler, duurzamer en veiliger te maken’, aldus Angely Waajen, wethouder economie, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting bij de gemeente Roermond. ‘We willen innoveren met oog voor publieke waarden. De City Deal helpt ons om het zo te organiseren dat we gebruik maken van de kansen die nieuwe technologie biedt, zonder de nadelige effecten.’

Pieter Custers is directeur Business Development van Brightlands Smart Services Campus. De campus biedt ruimtes aan innovatieve AI-startups, en verbindt deze startups in een smartcityecosysteem: ‘Dat doen we binnen verschillende thema’s, waarvan publieke dienstverlening een van de belangrijkste is. Onderzoek en ontwikkeling wordt gedaan in innovatielabs zoals het Public Services Lab en het ELSA lab Armoede en Schulden, en richt zich op maatschappelijke uitdagingen zoals armoedebestrijding, eenzaamheidpreventie, burgerparticipatie en het terugdringen van ondermijning. We geloven in samenwerken en co-creatie en verbinden ons ecosysteem graag met het netwerk van City Deal, om zo nog meer impact te kunnen maken.’

Wesselink noemt de twee nieuwste deelnemers een klassieke win-win. ‘Brightlands Smart Services Campus brengt een heel waardevol netwerk van startups mee en verrijkt daarmee ons netwerk. We weten nu uit eerste hand waar startups op het gebied van govtech, smart city en slim maatwerk mee bezig zijn. En de gemeente Roermond wil echt leren hoe ze kunnen profiteren van de kansen die digitalisering en technologisering bieden, in zowel het fysieke als het sociale domein.’

De kracht van de City Deal-aanpak

Programmamanager Agenda Stad Reniers hoopt dat de instrumenten van de City Deals nu kunnen worden toegepast in bestaande en nieuwe gebiedsontwikkelingen. De kracht van de City Deal-aanpak werd volgens Reniers duidelijk tijdens een bezoek aan het innovatiecentrum van Heijmans, een van de partners van de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. De gebiedsontwikkelaar wil groene en leefbare wijken maken, en gebruikt daar slimmestadtoepassingen voor. Reniers: ‘Ze kijken daarbij wat bewoners echt willen en laten slimme toepassingen, daar waar ze iets makkelijker maken of een probleem oplossen, daar een onderdeel van uitmaken.’

De showcases moeten laten zien hoe innovatieve technologische toepassingen kunnen leiden tot groene en gezonde leefomgevingen. Enkele innovaties zijn deelmobiliteit, digitale buurtplatformen en geautomatiseerde ventilatiesystemen. Het Rijk wil deze slimme gebiedsontwikkelingen ondersteunen met de City Deals. Reniers: ‘Daar zetten we ons voor in, en daar past de volgende stap van de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ goed in.’

Samen met 60 andere partners gaan Brightlands Smart Services Campus en gemeente Roermond werken aan complexe smartcityvraagstukken. Dat doen ze binnen de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. Digitalisering en technologisering veranderen de komende jaren regio’s, steden en dorpen in de hele wereld en dus ook in Nederland. De partijen werken aan ten minste 12 vraagstukken om antwoord te geven op deze transitie en om de slimme stad verder te brengen.

Ecosysteem van ecosystemen
Pieter Custers, directeur Business Development van Brightlands Smart Services Campus, is zeer verheugd met het toetreden tot de City Deal. “Wij zijn een open innovatie ecosysteem dat samenwerkt aan nieuwe toepassingen op basis van data science en AI. Dat doen we in verschillende toepassingsgebieden, waarvan publieke dienstverlening een van de belangrijkste is. Onderzoek en ontwikkeling wordt gedaan in innovatielabs zoals het Public Services Lab en het ELSA lab Armoede en Schulden, en richt zich op maatschappelijke uitdagingen zoals armoedebestrijding, eenzaamheidpreventie, burgerparticipatie en het terugdringen van ondermijning. We geloven in samenwerken en cocreatie en verbinden ons ecosysteem graag met het netwerk van City Deal, om zo nog meer impact te kunnen maken.”

Kansen van nieuwe technologie
“Gemeente Roermond wil investeren in de nieuwste technieken om het leven van onze burgers efficiënter, comfortabeler, duurzamer en veiliger te maken,” aldus Angely Waajen, wethouder voor economie, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting van de gemeente Roermond. “We willen innoveren met oog voor publieke waarden. De City Deal helpt ons om het zo te organiseren dat we gebruik maken van de kansen die nieuwe technologie biedt, zonder de nadelige effecten.”

Win-win
Jan-Willem Wesselink, programmamanager van de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’, is erg blij met de komst van Brightlands Smart Services Campus en gemeente Roermond in het netwerk van de City Deal. “Brightlands Smart Services Campus brengt een heel waardevol netwerk van startups mee en verrijken daarmee ons netwerk. We weten nu uit eerste hand waar startups op het gebied van govtech, smart city en slim maatwerk mee bezig zijn. En de gemeente Roermond wil echt leren hoe ze kunnen profiteren van de kansen die digitalisering en technologisering biedt in zowel het fysiek als sociaal domein. Dit is een klassieke win-win. Voor de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’, maar ook voor de beide toetreders.”

Waarom de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’
Door internet en technologische toepassingen worden objecten en gebruikers daarvan in de fysieke ruimte met elkaar verbonden tot een intelligent netwerk. Alles en iedereen kan met elkaar communiceren. Afstand wordt daardoor minder relevant en de samenleving veel flexibeler. Hierdoor ontstaan nieuwe kansen om steden duurzamer te maken. Maar het brengt ook risico’s op het gebied van privacy en democratie met zich mee. Om kansen te benutten en risico’s te vermijden, worden in deze City Deal goede afspraken gemaakt en nieuwe werkwijzen ontwikkeld. De deal richt zich op het veranderen van de processen die regio’s, steden en dorpen gebruiken bij het ontwerpen, inrichten, beheren en besturen.

De City Deal ontwikkelt ten minste twaalf nieuwe instrumenten met als doel om processen te veranderen, zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kansen die digitalisering en technologisering bieden. De instrumenten zijn haalbaar, schaalbaar en deelbaar, zodat ook andere steden ze kunnen benutten. En voldoen aan de Europese democratische waarden en dragen bij aan een leefbare stad zoals bedoeld in Sustainable Development Goal 11. Daarin is vastgesteld door de Verenigde Naties dat steden inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam moeten worden. De instrumenten worden verzameld in een toolbox.

Partners City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’
De volgende overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties ondertekenden de City Deal al eerder: gemeente Almere, AM, gemeente Amersfoort, Amsterdam Smart City, gemeente Apeldoorn, Arcadis, Argaleo, Avans Hogeschool, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, BNA, BNSP, BPD Ontwikkeling, gemeente Breda, BTG, gemeente Capelle aan den IJssel, CBS, Civity, Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven, gemeente Den Haag, gemeente Deventer, DHM, Economic Board Utrecht, ELBA\REC, gemeente Enschede, FIWARE Foundation, FME, Fontys Hogeschool, Future City Foundation, gemeente Heerlen, Heijmans, gemeente Helmond, gemeente ‘s-Hertogenbosch, ICTU, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het ministerie van Justitie en Veiligheid, Kadaster, Kennedy Van der Laan, KPN, gemeente Maastricht, NEN, Provincie Noord-Brabant, NVTL, Provincie Overijssel, Over Morgen, Phbm, Platform31, Nationale Politie, Rijksvastgoedbedrijf, Stad Roeselare (België), gemeente Rotterdam, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Saxion, gemeente Sittard-Geleen, VodafoneZiggo, Waterschap Vallei en Veluwe, We-Consultants, WeCity, provincie Zuid-Holland, gemeente Zwolle. Daar komen nu Brightlands Smart Services Campus en gemeente Roermond bij.

City Deals
De City Deals zijn onderdeel van Agenda Stad, het interbestuurlijke programma waarin steden, maatschappelijke partners en Rijksoverheid samenwerken aan het versterken van de innovatie van Nederlandse steden. City Deals hebben als doel innovatie aan te jagen. In City Deals leggen de betrokken partijen concrete afspraken met elkaar vast. In deze aanpak staat de inhoud centraal en werken de verschillende partijen samen op basis van gelijkwaardigheid. Kijk voor meer informatie op www.agendastad.nl.

Op donderdag 14 april vond de tweede van vier leermiddagen plaats over opschaling voor de City Deal Kennis Maken. Het onderwerp Grenswerken stond centraal. Onderzoeker Martine de Jong van TwynstraGudde, die werkt aan een proefschrift over Grenswerken aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, deelde haar inzichten over Grenswerken.

Lector Coördinatie Grootstedelijke Vraagstukken en directeur van het Centre of Expertise Urban Governance en Social Innovation aan de Hogeschool van Amsterdam Stan Majoor, reflecteerde vervolgens vanuit zijn praktijkervaring op de gedeelde inzichten. Nadat de kwartiermakers en kennismakelaars uit de City Deal in break-outsessies hun ervaringen als grenswerker deelden, werd de online leermiddag plenair afgesloten door de randvoorwaarden voor opgavegerichte samenwerking binnen én tussen organisaties te bespreken. Lees hieronder het uitgebreide verslag.

Sociale verandering

Nadat projectleider Rowinda Appelman de aanwezigen welkom heet, introduceren hosts Joshua Cohen en Suzanne Potjer hoofdgast Martine de Jong. Opschaling is een complexe opgave die vraagt om een sociale verandering. Want samenwerking over organisatiegrenzen heen gaat niet vanzelf. Wat is er nodig om verbinding te creëren tussen kennisinstellingen, gemeenten en andere partijen die samenwerken in projecten binnen de City Deal? En is het creëren van verbinding binnen de eigen organisatie – een opgave op zich – wellicht een voorwaarde om die bredere verbinding te bewerkstelligen?

Martine de Jong neemt ons mee in haar eigen loopbaan die haar bracht in haar huidige ‘dubbelrol’ als adviseur bij Twynstra Gudde én buitenpromovenda bij de Erasmus Universiteit Rotterdam. Door haar huidige combi-functie voelt ze zich verbonden met de grenswerkers in de City Deal, die ook op de grensvlakken van organisaties en opgaven opereren.

Uit De Jongs onderzoek blijkt: hoe meer partijen van elkaar verschillen, hoe groter de meerwaarde van de samenwerking. Maar ook: hoe complexer. “Dat komt doordat de ‘logica’s’ van organisaties onderling sterk verschillen.” Daarom is het belangrijk om je voorafgaand aan de samenwerking al in elkaars logica te verdiepen. “Hoe meer mensen vooraf de tijd nemen om elkaar te leren kennen, hoe soepeler de samenwerking later is”, aldus De Jong.

De Jong onderscheidt drie niveaus die de samenwerking complex maken: het intra-organisatorische (tussen teams in een organisatie), het inter-organisatorische niveau (tussen organisaties) en het supra-organisatorische niveau (tussen coalities). Ze is benieuwd op welk niveau de aanwezigen de grootste uitdaging ervaren. Volgens De Jong roepen systemen vaak ‘absolute reacties op’: je keert je ervan af of je gaat er helemaal in mee. Dat maakt het verbinden van verschillende systemen een flinke opgave voor de kenniswerker, die immers ‘binnen’ – in de eigen organisatie – én in de coalitie sterk moet staan.

Naast de formelere samenwerking op het intra- en inter-organisatorische niveau, vindt er in samenwerkingsverbanden ook op supra-organisatorisch niveau samenwerking plaats. “Veel labs en experimenten ontstaan door deze informelere manieren van samenwerken. Maar wanneer je deze projecten wilt opschalen, zijn de formelere niveaus van samenwerking cruciaal om de opgedane lessen te kunnen laten landen.” Verbinding op zowel het intra-, inter- als supraniveau is nodig om effectief te kunnen zijn.

Martine de Jong merkt dat er een ‘wildgroei’ is aan termen rond grenswerken, doordat het een ‘vrije functie’ is. Ze is benieuwd of de deelnemers de rol van grenswerker als een tijdelijke zien, of als een ‘permanente brugfunctie’. Want: “De interne logica dwingt je steeds weer naar binnen, dus wellicht heb je altijd een spiegel nodig die de buitenwereld blijft betrekken.” Ze benoemt dat grenswerken ‘in je eentje’ bovendien eenzaam kan voelen. Dit wordt door verschillende deelnemers herkend.

Spanning

Vervolgens schetst De Jong het belang van spanning. “Er zijn veel spanningsvelden, dat ligt niet aan jou als grenswerker, maar aan de positie die je hebt. Het maakt organisaties ook veranderlijker als er spanningen zijn.” Ze benadrukt dat het juist bij complexere opgaven belangrijk is die spanning op te zoeken. “Hoe eerder je het ongemak opzoekt en bespreekt, hoe soepeler het vervolg wordt.” Dat begint met de spanning voelen en herkennen. Je kunt het herkennen aan je eigen onrust of aan taalgebruik, bijvoorbeeld als je partners vaak dingen hoort zeggen als ‘enerzijds…anderzijds’ of ‘eigenlijk…’.  “Maar als je de spanning oplost, ben je vaak de meerwaarde kwijt. Dus je wilt hem eigenlijk ook behouden.”

Na het herkennen van de spanning is het zaak om deze te benoemen: durf kleur te bekennen en je grenzen te markeren. Vervolgens kun je proberen de grenzen te overbruggen, door te benoemen wat het gesprek erover met je doet. “De worsteling verbindt meer dan de oplossing”, aldus De Jong. “Het leidt tot meer gedeeld eigenschap.” Maar dit vraagt wel om het vermogen je kwetsbaar op te stellen, en dus om zelfvertrouwen. Door het spanningsveld te benoemen, kun je er ook later weer bij terugkeren.” En als extra stap om de spanning te hanteren, kun je ook nog ‘sturen en tegensturen’. Het stellen van kaders kan ongemakkelijk voelen, maar vaak bevordert het juist creativiteit, omdat de afwezigheid van kaders als ‘leegte’ gezien kan worden.

De Jong raadt in deze processen aan om extremen te vermijden.  Een stevige actie roept immers altijd een tegenreactie op. “In onze opgaven moet je blijven laveren. Het is sturen en tegensturen, altijd een beetje uit balans zijn om in beweging te blijven en niet in extremen te vervallen.”

Tweebenigheid

Dat brengt De Jong bij ‘tweebenigheid’: buiten en binnen opereren en beide hersenhelften gebruiken. “Vaak zijn het organisatorische deel en het vrijere deel nog twee gescheiden werelden en dat beperkt het leervermogen.” Om die ‘tweebenigheid’, zowel je analytische als creatieve been, te trainen, kun je verschillende dingen doen. En het verduren van ongemak is daar inherent aan, aldus De Jong, die verwijst naar de suggesties die Cohen en Potjer in de 8-pager hebben opgenomen die de deelnemers hebben ontvangen.

Hiermee rondt De Jong haar verhaal af en geeft Cohen het woord aan Stan Majoor, een goede bekende van de City Deal Kennis Maken met een ruime ervaring in zowel onderwijs als onderzoek en bestuur. “Ik denk niet als ik opsta: ik ben grenswerker. Dus nuttig als iemand dit onderzoekt en er concepten voor ontwikkelt. Dat helpt je bij dingen die je normaalgesproken intuïtief doet.” Majoor schetst dat kennisinstellingen vaak gericht zijn op grootschaligheid en efficiency, terwijl we het vandaag meer hebben over exploratie. “Dat aspect moet vaak opboksen tegen de olietanker van de corebusiness van een kennisinstelling en dat blijft lastig.”

Grenswerker-teams

Volgens Majoor dreigen grenswerkers als ‘super human being’ gezien te worden, maar zo ziet hij zichzelf helemaal niet. Hij beschouwt zichzelf als iemand die aardig is, maar bijvoorbeeld niet per sé heel zakelijk. “Misschien heb je dus niet zozeer één grenswerker nodig, maar grenswerker-teams.” Verder schetst hij dat het een zoektocht is om uit te vinden in welke gremia’s grenswerkers werken. “Want die gremia’s zijn niet gegeven – die ben je zelf aan het maken en dat is een kunst op zich.”

De Jong refereerde in haar lezing ook aan het belang van gemeenschappelijke en inspirerende taal. Majoor onderschrijft wat Martine de Jong in haar verhaal al opmerkte: dat gemeenschappelijke en inspirerende taal belangrijk is. Bovendien meent hij dat het belangrijk is om je als grenswerker bewust te zijn van je eigen vooroordelen. En om die van anderen te ontrafelen.

Tot slot geeft Majoor mee dat de grootstedelijke vraagstukken waar we aan werken, zich afspelen op het snijvlak van historisch gescheiden thema’s als sociaal, ruimtelijk et cetera. Ook binnen kennisinstellingen zijn dit vaak letterlijk gescheiden werelden, in verschillende faculteiten en gebouwen. “Als je tegen de gemeente zegt: we willen je helpen om de complexe opgaven op te lossen, dan heb je vaak binnen je eigen kennisinstelling eerst nog veel huiswerk te doen.”

Martine de Jong herkent zich in de reflectie en geeft aan dat het moeilijk is om de grenswerker te typeren, ook omdat diens resultaat vaak ‘zacht’ is en moeilijk SMART te maken is. Daarom is het belangrijk om collega’s mee te nemen in het grenswerk, mee naar buiten te nemen en hen te leren om verhalen te vertellen.

Het is tijd voor vragen uit de chat. Iemand vraagt zich af of grenswerkers ook nodig zijn voor de samenwerking an sich. Majoor interpreteert dit als een ‘intermedair tussen organisaties’, maar de vraag is dan wie die intermediair betaalt. De Jong legt uit dat zo’n rol ook meervoudig gefinancierd kan worden vanuit een ‘potje’ waar meerdere organisaties aan bijdragen, of door een organisatie die iemand beschikbaar stelt die geen interne verantwoording hoeft af te leggen. Anderen vertellen in de chat hier goede ervaringen mee te hebben. Al ging dat niet vanzelf. Zo wordt er verzucht dat ‘vergevingsgezindheid ook een belangrijke kwaliteit is voor een grenswerker’.

Majoor geeft grenswerkers nog twee tips om met spanning om te gaan, vanuit zijn eigen perspectief: “Het helpt als je als persoon ontspannen bent en goed kunt relativeren. Daarnaast vind ik het fijn om veel op papier te zetten. Dat is ook een goede oefening in de juiste woorden kiezen.”

Break-out sessies

Vervolgens bespreken de deelnemers in break-out groepjes voorbeelden van spanningen die zij in de samenwerking met andere organisaties of in hun eigen organisatie ervaren hebben. In een van de groepen wordt gesproken over impactmissies, die doorgaans vooral vanuit het perspectief van de penvoerder wordt opgezet, terwijl het verhelderend kan zijn om open kaart te spelen en van andere organisaties te horen waarom het voor hen interessant is om deel te nemen aan de samenwerking. Anderen herkennen dat mensen vaak nog vanuit hun eigen organisatiedoelstellingen meewerken. Maar de veelzijdigheid van invalshoeken en talenten zorgt juist ook voor meer expertise.

In de groepen is veel herkenning van wat Martine de Jong en Stan Majoor vertelden. Zo wordt ook herkend dat spanningen vaak na een vruchtbare plan-fase terugkeren bij de uitvoering. Omdat mensen dan zien dat er extra werk van hen verwacht wordt. De Jongs suggestie om bij spanningen het gesprek open te gooien en de spanning te benoemen, vinden veel deelnemers inspirerend.

Terug in de plenaire bijeenkomst herhaalt Martine de Jong dat de rol van grenswerker soms eenzaam kan voelen, maar dat je anderen kunt meenemen en trainen zodat ze meedoen. Al vraagt het overbrengen van die grenswerkervaardigheiden op anderen, weer heel andere kwaliteiten dan je zelf als grenswerker, vaak intuïtief, in je werk benut.

Er wordt naar aanleiding van een vraag in de chat nog gesproken over het ontwikkelen van lijnorganisaties tot netwerkorganisaties Sommige deelnemers hebben ervaren dat je eerst een platform binnen je organisatie moet creëren om alle interne netwerken te verbinden, voordat je effectief deel kunt nemen aan een extern platform.

Gestructureerd maatje

De Jong constateert dat het populair is om een netwerkorganisatie te zijn, maar ze benadrukt dat ook de bureaucratie een functie heeft. Een deelnemer aan de sessie merkt bijvoorbeeld dat ze vaak achter de feiten aanloopt, omdat partners in de alliantie meer tijd hebben om aan het gezamenlijke project te werken. Zij zou er erg bij geholpen zijn als er meer op papier zou staan, maar ze merkt dat dit niet ‘de cultuur is’. De Jong: “In de chat werd opgemerkt: ‘ik gun elke grenswerken een gestructureerd maatje’. Dat kan een enorme meerwaarde zijn. Het is een misvatting dat je in grenswerken geen zakelijke of gestructureerde kant nodig hebt. Maar het ‘type mens’ van de grenswerker is daar vaak niet zo van’.

Eén van de deelnemers oppert dat het om kunnen gaan met spanningen wellicht een vaardigheid is die je samen moet ontwikkelen. En dat onze ‘polder-mentaliteit’ ons daar wellicht bij in de weg zit. De Jong herkent dit: “Nederlanders zijn erg harmonieus – het poldermodel zit in onze genen. We richten ons op overeenkomsten, terwijl we verschillen kunnen benutten en erover in gesprek kunnen gaan. Het gaat meer over het begrijpen van elkaars waarden dan standpunten.”

Iemand anders meent dat je als grenswerker meer overziet dan collega’s, waardoor je een ‘meta-positie’ hebt. Dat vraagt om een andere manier van communiceren en de vraag is of daar passende communicatiestijlen voor bestaan. De Jong ziet een parallel met reizen: “Als je op reis geweest bent, kijk je anders naar je eigen land. Maar je collega’s hebben niet dezelfde reizen gemaakt als jij.” Ze heeft vijf samenwerkingsstijlen ontwikkeld die kunnen hulpen en zal deze verspreiden onder de deelnemers.

Biografie

De Jong hoort deelnemers zeggen dat je al gauw in een grenswerkerpositie terecht komt wanneer je andere perspectieven ziet. Ze heeft het idee dat grenswerken daarmee al erg in de ‘biografie’ van grenswerkers zit en wil dit graag nader onderzoeken. Als laatste tip geeft ze mee: sta stil bij waar jíj aan bijdraagt, en tussen welke grenzen je werkt? Een grenswerker riskeert niet zo snel een bore-out, maar wel een burn-out, dus ze gunt hen allemaal ook af en toe een moment rust.

Joshua Cohen vertelt dat in de derde leermiddag de vraag ‘hoe kun je opschaling organisatorisch verankeren?’ centraal zal staan. Die leermiddag zal deel uitmaken van de landelijke CDKM-dag in Breda en hij hoopt alle deelnemers daar weer te zien. Suzanne Potjer geeft tot slot nog een gedachte mee: “We zijn bezig met vernieuwende initiatieven en willen dat die duurzaam kunnen bestaan. Door te institutionaliseren willen we die vernieuwing onderdeel maken van het reguliere proces. De vraag eerder vandaag naar structurele grenswerkers triggerde mij: de organisatie moet ook mee veranderen.”

Rowinda en Joshua danken de aanwezigen voor hun deelname en Martine de Jong voor het delen van haar inzichten.

Lees verder

• De 8-pager over Grenswerken voor deze tweede leermiddag, door Joshua en Suzanne
• Het hoofdstuk Tweebenig spelen uit:  Tweebenig samen werken. De Jong, M. Bakker, H en Robeerst, F (TwynstraGudde en Vakmedianet, 2018)
• Het artikel over vijf signaturen voor samenwerking, genoemd door Martine tijdens de leermiddag:  Inzicht in de handtekening van grenswerkers tussen organisaties. De Jong, M in SOMSAMMAG (TwynstraGudde, 2014)
• De presentatie die Martine op 14 april verzorgde tijdens deze leermiddag
• Handig: dit verslag in pdf-vorm.

BINT

Bekijk ook eens de website van Bint: deverbindingsdienst.nl, het netwerk voor en door grenswerkers. Je vindt er tips en inspiratie en kunt deelnemen aan evenementen zoals de BINT festiverentie op 21 en 22 juni.

De gemeente Ede zet deze maand samen met de NS, Wageningen University & Research en het Voedingscentrum de eerste concrete stap naar een gezonde omgeving. De partijen zoeken een creatieve ondernemer die in een pop-up store wil uitproberen hoe je gezond en lokaal voedsel op het station kan aanbieden aan reizigers en passanten.

De komende jaren wordt het NS station Ede-Wageningen vernieuwd. Dit vernieuwde station wordt als een unieke kans gezien om vanaf de opening een gezonde en duurzame voedselomgeving te realiseren: op een high-traffic locatie, in het hart van Foodvalley naast het World Food Center en passend bij de food ambities van Ede en Wageningen.

De gemeente Ede, een van de deelnemende steden aan de City Deal Gezonde en duurzame voedselomgeving,  is in dit stationsgebied een proeftuin gestart waar het samen met partners experimenteert met initiatieven om de voedselomgeving gezonder en duurzamer in te richten. Een belangrijke stap in deze proeftuin is de realisatie van een pop up foodstore; een winkel waar lokale partijen hun experimenteel, innovatief, gezond en duurzaam geproduceerd voedsel aanbieden.

Ondernemer gezocht

Voor deze winkel wordt een gedreven en creatieve ondernemer gezocht die samen met de betrokken partners en het regionale netwerk kansen ziet om deze pop-up food store te ontwikkelen als (test)locatie voor een gezonde en duurzame voeding. Interesse? Meer informatie vind je hier

Het jaar 2022 is voor de City Deal Kennis Maken (CDKM) opnieuw een jaar van kennis delen. Twee keer per jaar organiseren wij een landelijke dag vol inspirerende workshops, demonstraties en lezingen. Graag nodigen wij u hierbij officieel uit voor de landelijke CDKM dag op vrijdag 3 juni.

Een scala aan sprekers hebben reeds toegezegd een bijdrage te leveren. Zo kunt u onder andere in gesprek met wethouder Arjen van Drunen en strateeg Marcel de Heer over de gemeentelijke aanpak van Breda en een nieuw strategisch Manifest, schuift u aan bij lokale innovatieve projecten zoals de Dutch Happiness Week, de Farmbot, de Vuelta/NK Atletiek aanpak en Logistics Community Brabant, praat u samen met Marleen Janssen (Avans) en Paul van de Coevering (BUas) door over het meten van impact, leert u over docentprofessionalisering via de ED-Factory en Open Defence Academy, en praat u door met meerdere living labs uit de stedelijke regio en John Robinson (University of Toronto) over innovatiecampussen. In de middag bent u ook van harte welkom bij een live editie van het Breda Onderwijscafé, de derde CDKM Leermiddag rond Opschaling onder leiding van Joshua Cohen en Suzanne Potjer, en een markt vol landelijke onderwijs- en onderzoeksinnovaties. U sluit de dag af op excursie naar het Urban Living Lab Breda (ULLB) en het BUas Innovation Square, of u krijgt een campustour op het terrein van de voormalige Seeligkazerne en wandelt mee de binnenstad in. Daarnaast wordt op deze dag doorgepraat over de strategische toekomst van de City Deal Kennis Maken.

Een vooruitblik op het tijdschema:

10:00 – 10:30   Inloop: registratie met koffie en thee

10:30 – 11:00   Welkom door lid College van Bestuur De Rooi Pannen Tanja Peters
en wethouder gemeente Breda Arjen van Drunen
Presentatie van City Deal Kennis Maken projecten en innovatieve
projecten in de nabije omgeving

11:15 – 12:30    Werksessies ronde 1
Vijf parallelle sessies

12:30 – 13:30  Lunchpauze

13:30 – 14:45  Werksessies ronde 2
Drie grotere parallelle sessies

14:45 – 16:15   Excursies: de stad in!
Vier thematische excursies in de stad

Begin mei worden alle definitieve sessies met sprekers aangekondigd op deze site en op www.citydealevent.nl. Of download de pdf hieronder.

Schrijf snel in

Via de link hieronder kunt u zich vanaf nu inschrijven. U bent vrij om deze uitnodiging door te sturen aan andere geïnteresseerden.

Overnachten op locatie

De Rooi Pannen beschikt ook over een prachtig Onderwijshotel op de locatie van de CDKM dag. Zou u het fijn vinden om te overnachten op locatie rond het evenement? Wanneer u 2 of 3 juni invult in de planner op de boekingswebsite, krijgt u 5% boekingskorting. Vol = vol. Een leuke tip vanuit de CDKM Breda partners is het Spanjaardgatfestival met o.a. Belle Perez op de vrijdagavond na de CDKM dag.

Namens alle City Deal partners in Breda – gemeente Breda, Breda University of Applied Sciences (BUas), Avans Hogeschool, Curio, De Rooi Pannen, Nederlandse Defensie Academie – graag tot ziens op 3 juni!

Wat een bijzondere dag is het vandaag. Op de dag dat de City Deal Kennis Maken haar vijfjarig jubileum viert, is ook de nieuwe CDKM Call for Proposals (CfP) voor 5 miljoen euro gepubliceerd in de Staatscourant.

Precies vandaag, op 4 april 2017, werd de start van de CDKM formeel vastgelegd in de Staatscourant: Staatscourant 2017, 18482 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl). Wat zijn we ver gekomen, kijkend naar alle ontwikkelingen in vijf jaar tijd. Dank voor al jullie harde werk en inzet!

Call for proposals

De CfP City Deal Kennis Maken 2023 is hier te vinden in de Staatscourant: Staatscourant 2022, 8980 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)). Aanvragen kunnen worden ingediend tot dinsdag 10 januari 2023, 14:00 CET.

Op woensdag 13 april (10:00-11:00) en maandag 9 mei (14:00-15:00) organiseert Rowinda Appelman een online informatiebijeenkomst voor al uw vragen over de CfP en het indienen van een aanvraag. Bij interesse in een van beide opties, kunt u zich per e-mail bij haar opgeven.

Formele informatie over de nieuwe CfP en de manier van indiening vindt u vanaf nu via de websites van Regieorgaan SIA en NWO:
–          Indieningsronde januari 2023 – Regieorgaan SIA (regieorgaan-sia.nl)
–          NWO | City Deal Kennis Maken 2023

Stel je wilt een evenement organiseren of een dakkapel bouwen – hoe vind je dan de informatie om te kijken of je daarvoor een vergunning kunt krijgen en aan welke voorwaarden je moet voldoen? Daarvoor ontwikkelen we binnen de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ de Slimme Initiatieventoets. We willen dat het instrument voldoet aan de eisen van het werkveld en voor burgers en professionals te gebruiken is. Om te bepalen welke informatie naar boven moet komen in het instrument, hebben we jouw input nodig. Graag nodigen we je uit om daarover mee te denken tijdens een ontwerpworkshop op vrijdag 22 april in Amersfoort en samen een ‘proof of concept’ te ontwikkelen onder leiding van creatief strateeg Jurian Strik (Studio-Strik).

Wanneer: vrijdag 22 april 2022 van 9.00 – 12.30 uur

Waar: Paulus Borstraat 41, 3812 TA Amersfoort

Deelname is kosteloos.

Op basis van de aanmeldingen maakt de organisatie een inhoudelijke selectie. We zoeken daarbij naar een interessante inhoudelijk mix van deelnemers. Over de selectie kan niet worden gecorrespondeerd. Je hoort een week van te voren of je bent geselecteerd. Reserveer het tijdstip vast in je agenda.

Wat gaan we doen?

• Proof of concept
• Met een groep professionals een nieuwe tool ontwikkelen
• Werken met reframing, een ontwerpmethode

Waarom meedoen? 

• Je denkt mee over een concrete tool van de toekomst, waarbij alle informatie op één plek beschikbaar, volledig en begrijpelijk is.
• Je leert werken met de Reframing-ontwerpmethode en speculatief ontwerpen. Die methodes kun je inzetten in je werk om anders te leren kijken naar ingewikkelde vraagstukken.
• Je ontmoet een interessant netwerk van professionals die allemaal bezig zijn met de fysieke leefomgeving en interesse hebben in hoe je daar slim mee om kunt gaan.

Wie zoeken we?

• Je bent in je dagelijkse werk bezig in de fysieke leefomgeving, bijvoorbeeld als ontwerper, bouwer, of door het organiseren van evenementen, of iets anders interessants.
• Je hoeft geen kennis van slimme steden, digitalisering of technologisering te hebben, maar je bent wel nieuwsgierig naar hoe onze leefomgeving door deze ontwikkelingen gaat veranderen.
• Je wordt enthousiast van creatieve sessies en deelt graag jouw ideeën.

AANMELDEN

Het idee achter de Slimme Initiatieventoets

Het zou mooi zijn wanneer je, bij elke ingrijpende actie in de leefomgeving ‘als vanzelf’ allerlei aanwijzingen en informatie krijgt aangereikt die je moet weten om jouw plan zo goed mogelijk uit te kunnen voeren. Dat alle benodigde informatie – zoals het realiteitsgehalte van je plan, een aanwijzing welke partijen betrokken zijn, etc. – zichtbaar worden in een digitaal informatiesysteem. Bijvoorbeeld via een interactieve kaart, of wordt het een hologram waar je door de leefomgeving kunt lopen, of een sociaal platform waarbij data per locatie naar voren komt? Er is al een digitaal middel in de maak, het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Dit stelsel gaat ons informatie leveren over de relevante regelgeving, maar er is veel meer informatie beschikbaar en nodig voor de uitvoering van een initiatief. Daarom willen we vanuit de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ een tool ontwikkelen  die ook rekening houdt met historische en toekomstige scenario’s in de leefomgeving, én kijkt welke informatie belangrijk is voor een initiatief. Zo zorgt de tool ervoor dat initiatiefnemers efficiënter, sneller een aanvraag kunnen doen, zonder voor verassingen te komen staan.

Voorbeeld: Gemeente Breda werkt bijvoorbeeld al met een systeem wat je kunt gebruiken wanneer je ‘iets wil doen in de buitenruimte’. Stel er moet een straat worden afgesloten voor werkzaamheden of voor een evenement. Je selecteert dit gebied in de digitale kaart en je krijgt meteen te zien dat buslijn 121 hier doorheen rijd (en je dus met de betreffende vervoersmaatschappij contact moet leggen). Mogelijk had je helemaal niet had bedacht dat in dit geval OV-informatie relevant is voor het beantwoorden van jouw vraag. Bij de tool die wij voor ogen hebben komt alle relevante data, specifiek voor de tijd en context van jouw initiatief naar voren. Maar welke informatie moet getoond worden bij verschillende scenario’s? En welke data is er beschikbaar? En hoe kunnen we de data visualiseren? Om antwoord te geven op deze vragen hebben we de ervaring en expertise nodig van mensen uit het veld. Daarvoor organiseren we een ontwerpworkshop op 22 april, waarin we een eerste ‘proof of concept’ van de Slimme initiatieventoets.

Meer informatie en aanmelden Wil je meer weten over de workshop of over de tool die we ontwikkelen? Neem dan contact op met Zoë Spaaij ([email protected]). Wil je meedoen, meld je dan direct aan. Deelname is kosteloos.

AANMELDEN