Ieder jaar gaat het landelijke netwerk van de City Deal Kennis Maken op reis binnen Europa om kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen. Ditmaal werd een zuidelijk stedelijk drieluik aangedaan in binnen- én buitenland: Maastricht, Leuven en Heerlen.

Op 9 mei ontvingen Florian Wijnants, beleidsmedewerker Cultuur & Studentenstad van de Gemeente Maastricht en Peter Princen, Directeur Technology & Science van Zuyd Hogeschool de deelnemers in de historische raadzaal van het stadhuis op de markt in Maastricht. Deze eerste dag stond in het teken van het onderling delen van kennis, van succesverhalen, maar ook van aandachtspunten bij het opschalen van de CDKM-aanpak. Daartoe gaven trajectleider Nurhan Abujidi en senior onderzoeker Herwin Sap het netwerk een kijkje in de keuken bij de CDKM>Limburg_Univer©ity. Zij werden aangevuld door Marijn de Weijer, die het Urban Living Lab Maastricht aanstuurt, bijgestaan door studenten die hun Urban Living Lab-ervaringen deelden en ingingen op de meerwaarde van de door hen uitgevoerde multilevel en transdisciplinaire projecten. Tijdens een doorregende maar actieve wandeling over De Groene Loper (2 km lange stadspromenade boven de A2-tunnel) werd onderstreept hoe grote stedelijke projecten baat hebben bij de actieve betrokkenheid en expertise van kennisinstellingen.

Op 10 mei volgde een rijk en inspirerend programma in Leuven, verzorgd door het team van Katholieke Universiteit Leuven Engage. In Leercentrum Agora werd de nauwe samenwerking tussen de stad Leuven, KU Leuven en UCLL belicht door KU Leuven vicerector Hilde Feys, wethouders Lalynn Wadera en Thomas Van Oppens van de Stad Leuven, UCLL-directeur Pieter Willems en Nicolas Standaert, coördinator van KU Leuven Engage. Het CDKM-netwerk kreeg de gelegenheid kennis en expertise uit te wisselen met Leuvense collega’s over onder meer service learning, studentparticipatie en urban labs. ’s Middags waren er wandelingen, waarbij verkennen en inspiratie opdoen centraal stonden: van buurtwerkingen tot een fonkelnieuwe holoprojector die het stadhuis middels VR ontsluit, van een multidisciplinaire Maakleerplek tot een rondwandeling over het hedendaagse Leuvense studentenleven.

De reis werd op 11 mei afgesloten in Heerlen. Wethouder Casper Gelderblom van Wonen, Milieu en Circulariteit, Dienstverlening en Vastgoed en Lars Rompen van Wonen Limburg vertelden over hun gezamenlijke missie om onder andere met de CDKM>Limburg_Univer©ity maatschappelijke vraagstukken in Heerlen aan te pakken: goede woningen voor iedereen in een duurzamer Heerlen dat werk maakt van de circulaire toekomst. Deze ambities werden concreet toegelicht, in de door lector Nurhan Abujidi en docent Herwin Sap, maar ook door coördinator Stefano Blezer en zijn met onderzoeksresultaten en posters gewapende studenten. In Urban Living Lab Heerlen werken zij als onderdeel van de CDKM onder meer aan het duurzaam verbinden en ontwikkelen van stadsdelen en het bevorderen van de leefbaarheid daarvan. Letterlijk en figuurlijk de bruggenbouwers van morgen. Nóg concreter werd het programma tijdens een rondleiding langs het gebouw Aurora en  het Maankwartier: twee van de studie- en onderzoeksobjecten die eerder op tafel waren gelegd door de studenten en sprekers. De dag werd afgesloten met een werksessie waarbij het CDKM-netwerk vooruitblikte naar de toekomst.

In april 2023 zijn 12 trajecten gehonoreerd binnen de call City Deal Kennis Maken 2023. Zij kunnen de komende 3 jaar ambitieuze implementatieplannen uitvoeren die de verbinding tussen onderwijs, onderzoek en maatschappelijke opgaven van steden versterken.

Met het oorspronkelijke budget van de call konden 10 aanvragen gehonoreerd worden. Na de beoordelingsprocedure kregen 12 aanvragen een positief oordeel. Het ministerie van OCW heeft daarop besloten, in het kader van deze regeling, het beschikbare callbudget te verhogen van € 5 miljoen naar € 6 miljoen zodat alle 12 positief beoordeelde aanvragen gehonoreerd konden worden.

Tijdens het bestuurlijk diner pensant voor het landelijke City Deal Kennis Maken-netwerk in november 2022 vatte minister Dijkgraaf deze volgende stap krachtig samen: “We willen de band tussen de kennisinstellingen en maatschappij versterken. Waar het land op slot zit, zien we dat kennis het kan openbreken.”

Duurzaam verbinden van onderwijs, onderzoek en maatschappij

Onderwijs en onderzoek grootschalig en duurzaam verbinden met maatschappelijke opgaven van steden blijkt vaak lastig voor hogeronderwijsinstellingen. Zo is het moeilijk om de verbinding structureel in te bedden in het curriculum en vergt grootschaligheid meer samenwerking met externe partners. Ook kan het zijn dat geldstromen permanent moeten worden verlegd.

City Deal Kennis Maken stelt financiering beschikbaar zodat de 12 gehonoreerde trajecten van hogescholen en universiteiten de komende 3 jaar een instellingsbreed implementatieplan (inclusief financieringsmodel) kunnen uitrollen. Het ambitieniveau is hoog: deze trajecten zorgen ervoor dat op termijn alle studenten tijdens hun studie met de City Deal in aanraking komen. Daarnaast wordt er binnen de trajecten gewerkt aan de verbreding en verdieping van de samenwerking met diverse consortiumpartners: de gehele kenniswaaier van mbo, hbo en wo, maar ook gemeenten, mkb, maatschappelijke partners, et cetera. Binnen de consortia wordt de stad als rijke leeromgeving gebruikt in onderzoek en onderwijs. Vanuit een multilevel en multidisciplinaire aanpak, werken studenten zo aan het versneld oplossen van wicked problems die op stedelijk en regionaal niveau spelen.

De gehonoreerde projecten

Titel: Leren met de Stad Leiden 2023-2025
Aanvragende hogeschool: Hogeschool Leiden

Leren met de Stad (LmdS) is een programma van Hogeschool Leiden, Universiteit Leiden, gemeente Leiden en mboRijnland. Het biedt studenten de kans om samen met bewoners en lokale organisaties te werken aan maatschappelijke vraagstukken uit de stad op het gebied van gezondheid & welzijn, biodiversiteit & duurzaamheid en cultureel erfgoed. Dit is relevant voor de stad, voor de student en voor het onderwijs en onderzoek.

De afgelopen jaren heeft LmdS succes geboekt en impact gemaakt. In dit traject zetten de samenwerkende partners in op inbedding van de LmdS-methodiek in onderwijs en onderzoek van de kennisinstellingen: van innovatie naar geïntegreerde werkwijze. Onderdeel van deze overgang van project naar programma is het verankeren van LmdS in de reguliere organisatiestructuur van de kennisinstellingen.

Titel: CDKM Deventer 2023-2026: Samen leren, samen innoveren
Aanvragende hogeschool: Saxion

Saxion, Gemeente Deventer en ROC Aventus willen urgente maatschappelijke transities versnellen en de impact hiervan te vergroten in stad en regio. Hiervoor wordt een leergemeenschap opgezet op basis van kennis en ervaring van voorgaande CDKM-regelingen en initiatieven zoals FieldLabs.

Binnen de leergemeenschap is er aandacht voor burgerschapsvorming van studenten én professionals. We zetten in op begeleiding, grenswerk en een gezamenlijk gegevensfundament met (onderzoeks)data van de betrokken partners, waardoor kennisoverdracht en intensievere samenwerking wordt gefaciliteerd. In 5 projectfases groeit de leergemeenschap van 1 naar 7 gebieden. Dit leidt ertoe dat over 3 jaar 1200 studenten vanuit verschillende interdisciplinaire onderwijsconcepten met andere betrokkenen hebben gewerkt aan Deventer-vraagstukken: duurzaamheid, positieve gezondheid, ruimtelijke ontwikkeling en IT.

Titel: OostLAB Enschede
Aanvragende universiteit: University of Twente

Onder de naam ‘OostLAB’ gaat een Twents consortium bestaand uit de Universiteit Twente, Saxion, ROC van Twente, AKI ArtEZ, de gemeenten Enschede en Hengelo de komende jaren meer gemeenten verbinden en de onderwijsaanpak een plek geven in de opleidingen en vakken van de deelnemende kennisinstellingen.

Leidend voor de vraagstukken zijn de door de gemeenten Hengelo en Enschede opgestelde kennisagenda’s. De daarin benoemde thema’s zijn tevens opgenomen in de Agenda voor Twente, het samenwerkingsverband van 14 Twentse gemeenten. Het gaat om een slimme, toekomstbestendige energievoorziening, de transformatie naar een duurzame en circulaire economie en innovatieve gezondheidszorg. Om de ervaringen ook te kunnen delen zet het consortium ook in op onderzoek naar de eigen aanpak en monitoring van de impact.

Titel: WIJS in Wederkerigheid
Aanvragende hogeschool: Hanzehogeschool Groningen

Groningen is een dynamische studentenstad, die tegelijk met grote uitdagingen kampt zoals armoede en eenzaamheid. WIJS (Wijkinzet door Jongeren en Studenten) is een samenwerkingsverband in Groningen waarbij gemeente, kennisinstellingen (mbo, hbo, wo) en sociale teams de talenten van studenten benutten bij het beantwoorden van maatschappelijke vraagstukken. Dat gebeurt op fysieke locaties in de stad met behulp van de ‘WIJS-methode’.

Opschaling betekent in de ogen van de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen méér vragen ophalen, méér studenten betrekken op méér locaties (in stad en regio) via multilevel en multidisciplinaire onderWIJSprogramma’s, binnen méér faculteiten, opleidingen en expertisecentra, met de behoeften van de samenleving als uitgangspunt. Daarbij wordt de aanpak verbreed van het sociale domein naar onder andere het fysieke/ruimtelijke domein.

Titel: CDKM ‘s-Hertogenbosch: Iedere Bossche student is een deelnemer!
Aanvragende hogeschool: HAS green academy

Vanaf de start heeft de City Deal Kennis Maken (CDKM) een stevige impuls gegeven aan de samenwerking tussen onderwijsinstellingen Koning Willem I College, Yuverta, Fontys, HAS green academy, Avans Hogeschool en Jheronimus Academy of Data Science1, Juridische Hogeschool en de gemeente ’s-Hertogenbosch. In de pioniersfase tot 2022 hebben projecten en activiteiten plaatsgevonden waar studenten, docenten en onderzoekers hebben bijgedragen aan maatschappelijk stadsopgaven.

Nu, in 2023, wordt gekozen om de samenwerking uit te diepen met een focus op het thema Groene en Gezonde Leefomgeving. In het traject worden de volgende 3 aspecten versterkt om te komen tot concretere implementatie en opschaling:

1. hetverduurzamen van de huidige samenwerking
2. het koppelen van onderwijs en onderzoek aan actuele gezondheidsvragen in de stad
3. het ontwikkelen van een methode om de impact van de samenwerking te meten.

Titel: Leeromgeving Stad Wageningen
Aanvragende universiteit: Wageningen University & Research

WUR, gemeente Wageningen en partners hebben afgelopen jaren intensief ervaring opgebouwd in het verbinden van maatschappelijke vraagstukken aan het WUR-onderwijs. In het komende traject Leeromgeving Stad Wageningen is de ambitie de impact te vergroten door een thematische aanpak rond kernthema ‘Wijken van de Toekomst’. Hierbij worden individuele projecten tot programmalijnen gebundeld. De aanpak sluit aan bij de wensen van bewoners en houdt rekening met de unieke eigenschappen van de stad Wageningen.

De partners dragen vanuit hun eigen expertise en interesse bij aan de Leeromgeving Stad Wageningen. Vanuit gedeeld eigenaarschap worden oplossingsrichtingen voor huidige en nieuwe maatschappelijke vraagstukken versneld uitgewerkt. Studenten ontwikkelen cruciale boundary crossing competenties, in én met de lokale samenleving, om zo mee te bouwen aan een duurzame leefomgeving, nu en in de toekomst.

Het resultaat is een robuuste samenwerking tussen WUR, gemeente Wageningen, Regio Foodvalley, Thuis en de openbare bibliotheek Wageningen, die stevig verankerd en geborgd is in de eigen werkprocessen.

Titel: Naar een Inclusive Learning Community Elke student leert van en met de stad.
Aanvragende hogeschool: Fontys Hogescholen

Eindhoven en Tilburg zijn welvarende regio’s. Maar niet iedereen deelt mee. Uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken vergroten de verschillen tussen inwoners en zetten de sociale cohesie in de wijken onder druk. Overheden en professionals zetten programma’s in, maar het lukt vaak niet om inwoners te bewegen en transformaties in de wijk te realiseren.

In dit traject worden de bestaande Hybride Leeromgevingen (HLO’s) in de wijken doorontwikkeld, zodat studenten samen met professionals beter in staat te zijn om vraagstukken van de stad bij inwoners op te halen in plaats van eigen beroeps- of schoolopdrachten uit te voeren. Inwoners krijgen hierdoor meer regie over hun eigen vraagstukken. De HLO’s worden via een nieuw netwerk met elkaar verbonden, zodat ze hun kennis kunnen delen en van elkaar leren.

Dit nieuwe kennisnetwerk is de Inclusive Learning Community. Het bestaat uit KennisPunten (de verbeterde HLO’s) op fysieke locaties in de wijken en een centraal KennisLab, waar het netwerk wordt beheerd, de kennis wordt verzameld en complexe transdisciplinaire vraagstukken worden aangepakt.

Met behulp van de City Deal Kennis Maken 2023 wil het consortium 12 bestaande HLO’s analyseren om via design thinking tot het ideale model voor het KennisPunt en KennisLab te komen. Daarna willen we het model uitrollen naar zoveel mogelijk van de huidige 131 HLO’s.

Titel: City Deal Kennis Maken >Limburg – Univer©ity
Aanvragende hogeschool: Zuyd Hogeschool

Zuyd Hogeschool werkt sinds 2019 aan versterking van de vitaliteit en toekomstbestendigheid van Maastrichtse wijken via de CDKM>Maastricht. Zuyd wil deze lokale samenwerking met ‘City Deal Kennis Maken (CDKM)>Limburg_Univer©ity’ opschalen naar een regionale samenwerking, waarbij studenten instellingsbreed met maatschappelijke partners werken aan het ontwikkelen van oplossingen voor stedelijke vraagstukken.

Het Urban Living Lab (ULL) van CDKM>Maastricht, het lectoraat Smart Urban Redesign (SURD) en de academie Built Environment zijn actief met onderwijs- en onderzoeksopdrachten in ULL’s in Heerlen en Sittard-Geleen. Naast het integreren van ULL Heerlen en ULL Geleen binnen de CDKM>Limburg_Univer©ity, worden 2 nieuwe ULL’s opgezet met de gemeenten Roermond en Weert. Om vanuit Zuyd goed aan te sluiten bij stedelijke opgaven, heeft elke ULL een eigen onderzoeksagenda passend bij de gemeentelijke context.

CDKM>Limburg_Univer©ity bouwt in de vijf ULL’s voort op huidige ervaringen om onderwijs en onderzoek te verbinden en samenwerking tussen bestaande minors te faciliteren. Bijvoorbeeld door het organiseren van interdisciplinaire onderwijs- en onderzoeksactiviteiten, zoals challenges, stages en afstudeerateliers.

Titel: City Deal Kennis Maken Nijmegen – Uitvoeren van implementatieplannen
Aanvragende universiteit: Radboud Universiteit

Sinds de ondertekening van CDKM zijn er in Nijmegen mooie resultaten geboekt wanneer het gaat om het betrekken van docenten, studenten en onderzoekers bij bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken in de stad Nijmegen. Er is veel geëxperimenteerd en geleerd en er is een goede basis gelegd voor intensieve samenwerking. Tegelijkertijd is het ook duidelijk geworden dat deze samenwerking complex is, afstemming vereist op meerdere niveaus binnen en tussen organisaties en overbrugging vraagt van organisatiestructuren en onderwijssystemen.

In 2022 heeft het Nijmeegse CDKM-consortium gewerkt aan het opstellen van implementatieplannen om een antwoord te vinden op ondervonden uitdagingen bij het werken aan maatschappelijke vraagstukken in onderwijs en onderzoek. Elke instelling heeft gewerkt aan een eigen implementatieplan, specifiek gericht op de eigen uitdagingen en vraagstukken. Daarnaast is er een gezamenlijk implementatieplan om zo richting te geven aan onze gezamenlijke langetermijnambitie. We gaan dit doen op de volgende manier:

1. Meerjarige grote projecten (multilevel) – De inhoudelijke focus ligt op de twee inhoudelijke programmalijnen vanuit gemeente Nijmegen (langdurig, duurzaam ingebed), waarop kennisinstellingen aansluiten in onderwijsprojecten.
2. Kortlopende, actuele vraagstukken – Verbinden van kennisvragen en aanbod tussen gemeente en kennisinstellingen. Kortlopende vraagstukken waar ‘energie zit’ en waar snel op ingezet kan worden.
3. Kennisdeling en communityvorming – We werken zowel aan kennisdeling als aan communityvorming onder de paraplu van ‘Nijmegen Studiestad’.
4. Instellingen werken aan de doelstellingen van eigen implementatieplannen – Elke consortiumpartner werkt aan randvoorwaarden voor het werken aan maatschappelijke opgaven in het onderwijs. Voor elke instelling gelden hierbij andere aandachtspunten.

Titel: Arnhem maakt
Aanvragende hogeschool: HAN University of Applied Sciences

Arnhem is een toekomstbestendige stad die duurzaam, groen, kansrijk en verbonden is. Gemeente en kennisinstellingen maken hier, in een circulaire economie, op een creatieve manier samen met maatschappelijke organisaties, ondernemers en burgers werk van: Arnhem maakt.

Het consortium van het CDKM-traject ‘Arnhem maakt’ bestaat uit de partners van Arnhem Studiestad: gemeente Arnhem en de kennisinstellingen HAN University of Applied Sciences (HAN), ArtEZ, Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) en Rijn IJssel.

De ervaringen en opbrengsten van de eerdere CDKM-projecten leerden dat écht impact maken niet eenvoudig is: bestaande onderwijspraktijken, (machts)relaties en systemen werken soms belemmerend. Het implementeren van het samenwerken aan complexe maatschappelijke opgaven vraagt om een toekomstbestendige manier van kennisontwikkeling: multilevel, interdisciplinair en inclusief.

Het consortium voelt de urgentie om de krachten te bundelen voor het ontwikkelen van deze kennis en het implementeren ervan voor een sociaal, economisch en ecologisch toekomstbestendig Arnhem. Daarom wordt in dit traject een gezamenlijke kennisvisie ontworpen en geïmplementeerd die de samenwerking voor een toekomstbestendige stad verlegt en verankert. Het geeft een verandering van perspectief voor leren en samenwerken bij complexe maatschappelijk opgaven in en voor Arnhem.

Titel: Denken en doen in co-creatie: Delftse vraagstukken in het MBO, HBO en WO
Aanvragende universiteit: TU Delft

Delft is een stad van denken en doen, waar zowel wetenschap als maakindustrie een lange traditie kennen. Hier sluit het convenant van 2016 tussen de TU Delft (TUD) en de gemeente Delft op aan met “de verbinding van de Universitaire gemeenschap, stad en inwoners” via het programma TU Delft | WIJStad. De afgelopen jaren is vanuit dit programma met docenten en studenten gewerkt om zowel academische resultaten te bereiken als resultaten die direct tot nut zijn voor de stad Delft en haar bewoners. Voor vrijwel alle wicked problems van deze tijd geldt dat wetenschappelijk onderzoek en technologische innovaties een doorslaggevende rol spelen. Bovendien zijn technologische doorbraken cruciaal voor welzijn en welvaart. Echter, TUD ziet ook steeds vaker hoe belangrijk sociaal-maatschappelijke factoren en ethische context zijn naast (en in) de technologie. TUD leidt studenten op als maatschappelijk betrokken ingenieurs, die buiten hun bubbel leren kijken en breed kunnen samenwerken. Centraal in dit traject staat hoe TUD de hele onderwijsketen op mbo-, hbo- en wo-niveau integraal wil betrekken, onder andere met een lokaal loket in Delft-West dat zich vooral richt op vraagstukken rondom gezondheid, duurzaamheid en leefbaarheid. Op die manier dragen studenten optimaal bij aan de belangrijkste opgaven van de stad Delft.

Titel: Innovatiehub Gezond Stedelijk Leven
Aanvragende hogeschool: Hogeschool Utrecht

Binnen de City Deal Kennis Maken is in Utrecht de afgelopen jaren samengewerkt door Gemeente Utrecht, Hogeschool Utrecht, ROC Midden Nederland en Universiteit Utrecht in de Utrecht Challenge Alliantie. Utrecht kiest met de innovatiehub Gezond Stedelijk Leven voor een netwerkbenadering om de opgaven van de stad structureel te verbinden aan het onderwijs, en het onderwijs meer te verbinden aan de plekken in de stad waar deze opgaven spelen. Vanuit de ambitie om gezond stedelijk leven voor iedereen mogelijk te maken, richt de innovatiehub zich op ongelijk innoveren voor gelijke kansen. Utrecht wil zich met de onderwijsactiviteiten binnen de innovatiehub met name inzetten voor bewoners bij wie het niet vanzelf goed gaat en voor het tegengaan van de groeiende ongelijkheid.

De innovatiehub vormt de komende jaren een netwerk voor het leren en werken rond stedelijke opgaven.In de toekomst stelt dit iedere Utrechtse student in staat om tijdens de studie direct bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken in Utrecht. De innovatiehub kent 3 bouwstenen:

1. Leernetwerken van o.a. studenten, docenten en ambtenaren rond een specifieke opgave.
2. Werken in stadslabs: fysieke locaties in de stad waar met bewoners, gemeente en maatschappelijke organisaties wordt gewerkt aan deze opgaven.
3. Een ‘opgavecurriculum’: een combinatie van bestaand onderwijs en een ondersteunend sociaal programma rond deze opgave.

Op 27 februari vond onze derde City Deal Dag plaats. Meer dan 60 afgevaardigden van 10 steden, 3 ministeries en 3 kennis- en netwerkorganisaties werkten samen aan de uitdagingen voor dynamische binnensteden. De gaststad was deze keer Hilversum, in het prachtige Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid. De werkgroepen vastgoed, ondermijnende criminaliteit, branchering en financiering werkten verder aan de voorstellen voor projecten waar we naar verwachting snel mee starten. Hier kunnen we dan ook binnenkort meer over gaan delen.

Transformatie in Hilversumse binnenstad

Na de kick-off van programma coördinator Jos Sentel ondervroeg Arno Ruigrok projectontwikkelaar Marco van der Schoor van E.CP en Els Brons van Bibliotheek en Volksuniversiteit Hilversum over de transformatiecasus de Gooische Brink in de binnenstad van Hilversum. De bibliotheek verhuist naar het centrum en gaat daar een centrale rol spelen door onderdak te bieden aan vele andere initiatieven, waaronder mediamakers. Het moet de huiskamer van Hilversum worden. Daar tegenover betrekt Beeld & Geluid met haar muziekcollectie een andere ruimte in Gooische Brink om ‘de grootste platenzaak van Nederland’ te realiseren. Belangrijkste succesfactoren voor deze transformatie zijn transparant onderhandelen, (financieel) niet het onderste uit de kan willen, gepassioneerde kartrekkers met lokale betrokkenheid en niet in de laatste plaats een welwillende gemeente die het mogelijk maakt.

Hierna gaf Thijs de Groot van NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen) een presentatie over destination management, waarin eens te meer werd onderstreept dat de binnenstad niet enkel voor de inwoners en ondernemers van essentieel belang is, maar ook een enorme aantrekkingskracht uitoefent op (dag)toeristen. Door goed na te denken over de positionering van je stad en hoe en waarom mensen er willen verblijven kun je de bezoekersstromen goed (blijven) sturen. Een veelheid aan data en mogelijkheid tot dashboarding helpen daarbij.

Projectvoorstellen

In de middag gaven de werkgroepen pitches over de projectvoorstellen aan elkaar, zodat we optimaal gebruik maken van elkaars expertise en ervaring. Als ‘special guest’ was wethouder Arno Scheepers van de Gemeente Hilversum aanwezig. Hij tekende namens Hilversum in juni 2023 voor de City Deal en was verheugd te horen over de plannen die we aan het maken zijn en over het ambitieniveau.

We sloten de dag af met een rondleiding door de Hilversumse binnenstad onder leiding van Annelies Goorts (Gemeente Hilversum), waar we met Els Brons en Marco van der Schoor de plannen (in wording) voor de bibliotheek en Gooische Brink met eigen ogen konden zien. De City Deal Dag was weer een bijzondere werkdag waarop experts uit alle hoeken van het land samenwerkten aan de binnenstad van de toekomst. Op naar de concrete projecten!

Sleutelrol voor vastgoed

Om de binnenstad leefbaar en aantrekkelijk te houden voor bewoners, bezoekers en ondernemers, is het van belang dat de gebouwde omgeving zich voortdurend aanpast. Dat kan de gemeente niet alleen; hierbij spelen ook de eigenaren van vastgoed, retail, horeca en cultuur een cruciale rol. Voor een robuust toekomstperspectief moeten gemeenten het voortouw nemen, maar op dit moment ontbreekt het hen aan voldoende mogelijkheden om regie te voeren. Er zijn betere strategieën, nieuwe instrumenten en meer middelen nodig om die regierol te vervullen. Om dat te bereiken werken de partners in deze City Deal samen in projecten en aan experimenten om nieuwe kennis te ontwikkelen.

De City Deal Dynamische Binnensteden – Regie op transformatie is ondertekend door de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Nijmegen, Rotterdam, Utrecht, Dordrecht, Hilversum en Roosendaal, de ministeries van BZK, JenV en EZK en door INretail, Retail Innovation Platform en Platform31.

City Deals

City Deals zijn een initiatief van het interbestuurlijke innovatieprogramma Agenda Stad. Met de inzet van City Deals werkt het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan het versterken van groei, innovatie, veiligheid en leefbaarheid in de Nederlandse steden. In City Deals worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, Rijk, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties verankerd. Die deals leiden tot innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De City Deal Dynamische Binnensteden – Regie op transformatie is de 30^e City Deal.

Binnensteden zijn van enorme waarde: het zijn levendige ontmoetingsplekken en economische centra en ze bieden een breed aanbod van voorzieningen. Om binnensteden leefbaar, aantrekkelijk en levendig te houden voor bewoners, ondernemers en bezoekers, is vandaag de City Deal Dynamische Binnensteden – Regie op transformatie ondertekend. Tien steden, drie departementen en drie organisaties werken de komende vier jaar samen aan een aantrekkelijke en toekomstbestendige binnenstad.

De binnenstad is een dynamische plek die voortdurend verandert. Deze veranderingen zijn van alle tijden en worden veroorzaakt door onder meer economische ontwikkeling en nieuwe technologieën. Ondanks deze veranderingen is de essentiële functie van de binnenstad door de jaren heen niet veranderd: of het nu gaat om winkelen, werken, wonen of cultuur. De binnenstad is en blijft de plek voor ontmoeting en verbinding.

Onze binnensteden staan volop in de belangstelling; dat leidt tot toenemende druk op de toch al schaarse ruimte. Dit heeft gevolgen voor de betaalbaarheid en beschikbaarheid van ruimte in de binnenstad. Belangrijke voorzieningen en ambachtelijke bedrijven vinden geen plek meer. Het risico op een eenzijdig winkelaanbod, criminaliteit en verloedering van panden neemt toe. Ook is er een noodzaak voor grote veranderingen op het gebied van mobiliteit, klimaat, energie en groen. Ingrepen die ook gevolgen hebben voor gebouwen en openbare ruimte.

Sleutelrol voor vastgoed

Om de binnenstad leefbaar en aantrekkelijk te houden voor bewoners, bezoekers en ondernemers, is het van belang dat de gebouwde omgeving zich voortdurend aanpast. Dat kan de gemeente niet alleen; hierbij spelen ook de eigenaren van vastgoed, retail, horeca en cultuur een cruciale rol. Voor een robuust toekomstperspectief moeten gemeenten het voortouw nemen, maar op dit moment ontbreekt het hen aan voldoende mogelijkheden om regie te voeren. Er zijn betere strategieën, nieuwe instrumenten en meer middelen nodig om die regierol te vervullen. Om dat te bereiken werken de partners in deze City Deal samen in projecten en aan experimenten om nieuwe kennis te ontwikkelen.

De City Deal Dynamische Binnensteden – Regie op transformatie is ondertekend door de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Nijmegen, Rotterdam, Utrecht, Dordrecht, Hilversum en Roosendaal, de ministeries van BZK, JenV en EZK en door INretail, Retail Innovation Platform en Platform31.

City Deals

City Deals zijn een initiatief van het interbestuurlijke innovatieprogramma Agenda Stad. Met de inzet van City Deals werkt het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan het versterken van groei, innovatie, veiligheid en leefbaarheid in de Nederlandse steden. In City Deals worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, Rijk, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties verankerd. Die deals leiden tot innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De City Deal Dynamische Binnensteden – Regie op transformatie is de 30^e City Deal.

Tientallen partners van de City Deal Gezonde en Duurzame voedselomgeving  kwamen vorige week naar de tropische kas van de Haarlemmer Kweektuin. Een middag vol inspiratie en nieuwe ontmoetingen. Of zoals Stephan Kooijman van de gemeente Haarlem het verwoordde: “Wat is de grootste innovatieversneller? Samenwerken!”

De gemeente Haarlem – gastheer van deze City Deal dag – won in 2022 de Rising Innovative City-prijs gewonnen. Niet verrassend, want de stad bruist van de ambities. Zo zet de stad in op 100 procent circulariteit in 2030, wil in 2040 aardgasvrij zijn en streeft naar klimaatneutraliteit in 2050. Ook op het gebied van voedsel gebeurt er volop in de stad. Reden genoeg om een aantal van deze smaakmaker op deze dag een podium te geven.

Een van deze innovatieve Haarlemmers is Don Varekamp. Hij is co-founder van de app Foodcounts. Deze applicatie gaat voedselverspilling tegen én zorgt dat verse en gezonde maaltijden terecht komen bij financieel kwetsbare huishoudens. In september start Foodcounts een pilot in Haarlem en Almere.

Jeroen Jansen nam de City Deal partners mee in zijn zoektocht naar een goede bestemming voor fruitpulp. Ondanks dat fruitpulp vol vezels zit, wordt het vaak alleen gezien als afval. Zijn bedrijf Bison Club ontwikkelt een techniek om nutriënten uit fruitpulp te halen. Hij doet mee in het GO!-NH programma, de start-up accelerator van de provincie Noord Holland.

Rogier Tan toonde de vele initiatieven van Haarlem Food Future, een stichting die samen met inwoners, ondernemers en gemeente werkt aan lokaler, gezonder en duurzamer eten en drinken. Focus ligt op het slimmer samenwerken met genoemde partijen en op het voorkomen van voedselverspilling. Vrijwilligers brengen eten, dat niet meer in de supermarkt verkocht mag worden, naar sociale initiatieven, die met het eten koken of het delen met mensen die het nodig hebben.

Miriam Muhl van City Deal partner JOGG nam het gezelschap mee in hoe JOGG scholen op weg helpt met het aanbieden van gezonde maaltijden. Basis- en middelbare scholen voor leerlingen uit kwetsbare wijken kunnen sinds kort subsidie aanvragen via www.schoolmaaltijden.nl. Dankzij de oproep van JOGG en samenwerkingspartners wordt het belang van gezonde voeding door minister Wiersma van Onderwijs onderstreept. JOGG heeft samen met het Voedingscentrum gewerkt praktische hulpmiddelen die scholen helpen een gezonde maaktijd te kunnen bieden. kunnen geven aan de schoolmaaltijden. Bekijk hieronder de toolkit van het Voedingscentrum.

Hoe zorg je voor een gezonde voedselomgeving voor kinderen? Die vraag stond op 20 april centraal tijdens een brainstormsessie in de Utrechtse nieuwsbouwwijk Cartesius over gezonde voeding in de – nog te bouwen – school en sporthal in de wijk. Met een belangrijk doel voor ogen: een gezonde voedselomgeving voor kinderen waarin de gezonde keuze makkelijk wordt gemaakt en een gezonde leefstijl wordt gestimuleerd.

De grootschalige gezonde gebiedsontwikkeling Cartesius, naast station Zuilen, is een van de proeftuinen van de City Deal Gezonde en Duurzame voedselomgeving. Cartesius wordt een levendige, duurzame en gezonde stadswijk met parken, een basisschool, een sporthal, een supermarkt met een biologisch en gezond assortiment, horeca en ruimte voor cultuur.

Healthy Urban Living
Deze eerste sessie diende als kennismaking en ter inspiratie. Er zijn verbindingen gelegd voor subsidieregelingen, er is hulp en expertise aangeboden en het belang van opgroeien in een gezonde, kansrijke omgeving is wederom benadrukt. Er is behoefte aan vervolgsessies om tot concretisering van acties te komen en zo een vliegende start te maken met een gezond voedselaanbod in de wijk waar Healthy Urban Living de standaard is.